Þjóðólfur - 17.12.1853, Blaðsíða 1

Þ JÓÐÓLFUR.
185 3.
Semliir kaiifiemlnm kostnaðarlaust; verð: árg., 18 ark., 1 rbd., Iivert einstakt nr. 8 sk.; sölulaun 8. hver.
6. ár.
17. drxrmber.
132.
FÁEÍNAR JAIIÐABÆTUR
II.
Vér höi'uin ásett oss að halda á Iopt svo
sein verður, öllunt Jieim fyrirtækjura sent miða
til jarðabóta, livort sera |>au konia fram aí
hertdi jardei» enda eða leiðuliða, því þau fyr-
irtæki eru hin verulegustu til eilíngar allri
velmegun Jiessa lands, næst frjálsri og skyn-
samlega notaðri verzlun.
Vér vonum að landsmeiin létti undir
þessa Jiörfu fyrirætlun vora, með Jiví að gefa
oss allar })ær uf)|dýsiiigar um J)essi efni, sem
þetr geta.
í 5. ári jijóðólfs, 126. 127. höfum vér skýrt
frá, hversu ein jörð, (pyrill á Ilvalíjarðar-
strönð), er stórum endurbættá einuni Gárum,
fyrir eptirgjöl' jarðeigandans á jafn mikiu af
jarðarafgjaldiuu, og svaraði jarðabótum þeiin,
er leiguliði leysti af hendi; jarðeigandinn heí-
ir í bráð lagt í sölurnar 20 vættir af afgjald-
inu, Jiað er satt, en hanu og erfmgjar hans
hafa líka, auk leiguliðaus, margfaldan og viss-
an hag af Jiessari lofsverðu og einstöku
forsjáhii, Jtví jörðiu byggist nú gegn marg-
fah meira afgjaldi ef hún losnar, og ef hún
er seld, (iá selst hún margfalt meira verði.
Svona reynist Jiað í þessu efni sem öðrUm,
göfugt örlyiidi með forsjá hefir margfulda og
vissa umbuii í för með sér, þar sera vesal-
matmlegur áliugi á augtiabiiks gróðanuiu
reynist oj)tnr eldur í fé manna og formegan.
Meim segja niá ske hér til: já ! þeim er
þetta hægt, sem sjálfir eiga jaiðirnar, en t. d.
aumíngja prestarnir, hveruig eiga þeir að geta
umbunað leiguliðunum jarðabæturnar, sem þeir
gera á kirkjueigmim; prestuTÍnn býr opt sjál-
ur að þeim skamina stund, eríitigjar hans
njóta þeirra svo að segja aldrei, og fæstir
prestarnir hafa þær tekjur, að þeir þoli að
ríra þær til þess að umbuna að imkkru jarða-
bætur.
I }>essu «r nú míkið hæft vfir höfuð að
tala, og aldrei hefir presturinn eins mikla a-
(jóða-hvöt, hvorki til þess að bæta sjálfur
jörð sína, né til að umhuna leiguliða sínum
jafnmiklu fyrir jarðabætur, eins og sá, sem
sjálfur á jörðina; þar til erþað alkunnugt, að
undir margt brauð liggur ekki nema eitt eða
tvö kot, með svo Utlu afgjaldi, að presturinn
getur ekki séð af einu fiskvirði. Eu aptur,
þar sem íleiri jarðir liggja undir kallið, þá
vonuin vér, nð einuig presturinn finni, að hann
hafi raikla siðferðislega hvöt og skuldbind-
íugu til þess að bæta jarðagóz prestakalls
sins, með því að þægja þeim leiguliðum ein-
hverju litlu, með linun í afgjaldi, eður á ann-
au liátt, sein auðsjáanlega og verulega bæta
áhýli sín, og þá raeðfiam hina vissu iuntekt
prestakalfsius til frainbúðar.
Vér ætlum, að fáir prestar eigi að fagna
jafmniklum og verulegum samtökum til jarða-
bóta, afheudi leiguliða sinna, eins og jirest-
urinu sem nú er á jþíugvöllum, séra Símon
Uech; það er nú vístj að hann hefir sjálfur
stórum eudurbætt staðiun og með miklum
tilkostimði, síðan hann kom þángað; en það
kveður ekki minna að þeim mikilvægu jarða-
bótum sem þeirhafa gjört, kirkju-leiguUðarn-
ir Ualdúr hreppstjóri i Ilrauntúm og Jóu
Kri&tjánsson í Skóyarhoti. Jar sem Hraun-
tún er nú, var á&ur einúngis gamalt sel frá
Júngvöllum, sem fyrir laungu var lagt niður,
þegar Ilaldór hreppst. reisti J»ar byggð fyrir
fáum árum; en nú hefir hann smámsamnn
grædt þar út í bláberu hrauninu þau tún, að
vel fóðra 3. kýr í meðal ári, með því að rífa
ui*,p hrauugrjótið í girðíwgar, jafua Jkiv og sjétta
möliua, og græða síðan út með færikvíjant
blett og blett árlega, sér staklega umgírtan
fyrst, en síðan lagðan við aðaltiuiið, en það
allt umgirt öfluguin gripheldum grjótgörðum,
svo hvorgi kemst inn á það stórgiipur, en að-
komuinenn verða að £ai:a af baki ptangarða
og gánga heim. Hinn sami frtígángur er nú