Þjóðólfur - 17.12.1853, Blaðsíða 3

157
iibyrgftiirmanniruim, lieldur enn prófastur séra Ilaldór
á Hofi.
Fleiru skulum vér eklci svara þessum lierra að
svo komnti.
(Áð scnl) (
Tvö dýr fásjt'ii á Islandi.
Hið eina dýrið fáséða er fugl, er veiddist.
vestur á Barðasrönd í fyrra haust 1852. Hann
hafði verið að vaða sjó á leiruin og litið út
i'yrir að vera veikur. Úngnr maður eptirtekta-
samur, Ari Finnsson áBæállauðasandi, skoðaði
iimifli fuglsins, og skrifar liann mér, „að jiau
hafi haft fóhorrfog ekki alllánga göru“. Ham-
inn sendi hann mér með bréfi sínu, dagsettu
8 júlím. næstl. Fann eg Jiá hráðum eptir
öllum ytri einkennum, að fugl þessi hefur
verið Fulica atra, er Dauir kalla 331iít)onc
eða SBliíanb, einnig 25anbl)nne, jiað er á íslenzku
Blesönd eða Vatnshæna, því „Slíð" á dönsku
er blesi eða blesa á íslenzku; en fugl þessi
hefur blesu, eða riakta fiðurlausa mön upp
af nefinu, sem geingur upp á enriið. Nefið á
fugli þessum er 1 þumlúngur, en blesan £
þuml. Leingd fuglsins á að vera 17 þuinl.
Karlkemji fuglinn á að liafa stærri blesuna
enn kvennfuglinn, og þetta hefur líklega
kvennfugl verið. Nefið er hvítleitt, styttra
enn höfuðið mælt frani og aptur. Nasahol-
urnar skilrúmslausar, (nares perviœ), lángar
og mjóar, mitt á nefinu, niðri í breiðum og
launguin grófum, sinni hvorju megin. Ofan-
til eru nasaholurnar uinkríngdar afhúð. Nef-
ið flatvaxið til hliðanna, sterkt, beint, fram-
ilregið, en snarmjókkar á fremsta fjórðúngi,
verður svo kúpa eða bugur á því ofan og
neðan. Höfuðið svart, blesan hvít, jió á vor-
iu rauð um sanibúðartímaiin. Búkurinn blá-
ösku-grár (dökkur) þétt dúnfiðraður. Væng-
irnir nokkuð stuttir, nieð 27 flugfjöðrum($»ing-
fjctr), hvar af önnur og þriðja eru leingstar.
Vængirnir eru svartir, þó yztu randir þeirra
nokkuð hvítar. Vjelið stutt, snubbótt eða
krínglótt með 12 eða fleiri tnjúkuni stjelfjöðr-
um (stjórnarfjöðruin, rectrices). Fæturnir eru
aptarlega, stórir, grængráir, blýlitaðir, berir
skamt uppfyrir knén. Fugl þessi er lángtá-
aður vöðufugl, þó við takmörk vöðufugla og
sundfugla, því þó tærnar hafi nokkurskonar
fit, þá sameinai' sú fit enganveginn tærnar,
heldur eru þær, hver sérílagi, slíngdar með
lierini. Jessháttar fuglafætur kallast á dönsku
„Sat'pefebbcr", og á latínu „pedes iobati“. Tærn-
ar á hvorjum fæti eru alls fjórar; horfa 3
fram og 1 aptur. Fitin inyndar á inntánni
tvo mána eða boga hvorjumegin, á miðtánni
og úttánni 3 hoga hvorjumegin; á apturtánni
er heil tít undir hcnni allri; apturtáin snertir
jörðina með mestallri leingd sinni. Klærnar
eru nokkuð stórar, lítið bognar, en hvassar
og beittar. Sá úngi fugl er jarpari, Jjósgrár
neðan. Líka ber }>að til að fuglinn er meira
eða minna Ijósleitur. Kvennfuglinn er minni
enn karlfuglinn.
Blesöndin heldur sig mest á vatni, hvar
hún leitar sér næringar af ílugum, möðkum
og vatnajurtum. Hún dýfir sérágætlega með
samanlögðum vængjum, og tekur þá dálítinn
stökk undir sig. Á sumruin lifa þessir fugl-
ar einkum við stöðuvötn utanlands og æxlast*
|>ar. ^egar þeir flytja sig, hitta menn j>á
stundum í víkum við sjóinn. íþegar þeir kall-
ast á, segja þeir „köf4 „kyf“ eða ,,köföföf“
nokkuðsvipað hundaglami. Ilreiður sitt byggja
þeir i reyrgresi, stundum er það á floti, og
eiga þeir 7—10 egg, gulgrá svart- eða jarp-
flekkótt. Um timgunartímann eru karlfuglarnir
í stöðugum ófriði innbyrðis, og við fugla* sem
verpa nálægt þeim.
Eins og áður er sagt, er blesöndin fá-
sén á íslandi. 1 Eggerts Olafssonar ferðabók
er hún ekki talin, og ekki í Mohrs náttúru-
sögu; en í Fabers fuglafræði nefnist hún að
eins með sínu latínska nafni, og er sagt, að
hún venjulega ekki hittist á íslandi, en ein-
stökusinnum komi hún j>ó til suðurlandsins, að
um haustið 1819 liafi tvær verið skotnar i
nánd við Iíeykjavík, og í aprílm. 1821 hafi
ein verið veidd á sjó við Grindavík.
(Frainh. i ntesla hlaði).
Ar/'erð, a/labrör/ð, slisfarir orj fréttir.
Vér höfum feingið fréttir að vestan og norðan og
austan yfir fjall. Eptir þcim hefir vetrarfarið verið
hvað þýngst hér sunnnnfjalls og orðið hvað mest úr
hlotum og jarðbanni; því víða var hér orðið hagskart;
en úr því bætti hlákan í byrjun þ. mán., svo nú eru
hér víðast syðra allgóðir hagar. Vestra hafði víðast
orðið mesta snjókýngi, og eins upp til dala í Húna-
vatnssýslu, en hagar voru þar vfðast miðsveita um mán-
aðainótin.