Þjóðólfur - 26.08.1854, Blaðsíða 6

272
var eldri .stmlent. Nú var í fyrsta sinni
yfirheyrt í ísl. kirkjurétti, seni lamlsyfir-
réttardóinnri Jón Pjetursson liélt fyrir-
Jestra yfir næstl. lestrarár, og var ein-
kunnin í þessari grein löggfi saman vifi |»á
í kiikjusögu, eptir fyrirmælum reglugjörf)-
arinnar.
P. Pjetarssoii.
(Aðsent).
(Svar ujip á „Söyuna af Vesffjiirðum“; sjá
fi.ár Jjóðólfs 13S.—140. I>I.)
„Er licimsliur þcgAi inumli liiinn liygginn
hal(linn.“
I>clla gamla og góða snilliyrði datt mcr í liug, þeg-
nr eg hcrna um daginn las söguna, seni „Vestlirðíng-
urinn0 liefir sagt löndum sínuni í 138. og 139. —140.
blaði þjóðólfs; og þess var öll von, þó niér ditti það í
hng, því að vísu inundi söguritari þcssi lial'a verið hyggn-
ari cu iiann er, lielði hann kunnað að þcgja um það
niál, sem ekki gctur orðið honuin tii neins sæmdar auka,
ef satt er frá því sagt. „Vcstfirðingurinn11 hefir ekki
hnlt djörfúng eða lirainskilni ti! þess, að ncfna nalii sitt
eða þeirra manna, sem við sögu lians cru riðnir, iicma
Iterra amtmanns P. Melsteðs. llann hefir látið sér lynda
óncfndur að hlaupa nieð liraksögur um ónefnda menn,
cn lagað þær svo, að skilið vcrði við hverja bonn á.
Eg hirði heldur ekki nin að draga af honum dulartðtrin
fyrst honuin þ,ykir sá búnfngur beztur, þó þekki eg
hann vcl, og hefi það fyrir satt, að sá sé faðir og frmn-
smiðiir sögunnar af Véstfjörðum, sern neðanniáls á blað-
síðu 182. f „}>jóðólfi“ er sagður i 38. ár að „hala gcgnt
hreppstjórnar störfuin11 i lirepp þcim á Vestfjörðum, þar
sern sagau er frá gjör. En með þvi tvær ættir liggja
jafnan að afkvæmi hvcrju, er það gáta mfn, að annar
prestur sá, sem er samsveitúugur hreppstjóra, liafi haft
andleg viðskipti við hann, og gjörzt móðir að jóðinu,
reifað það, og hjúkrað því þángað til það gat farið að
labfia og læðast um landið.
það er ekki ætlan mín, að bcra vopn fyrir amtmann
Slelsteð, cða kaupinanninn, er „Vestfiðíngur“ reynir til
að mannskennna, þá er hann i sögu sinni bregður öðrum
þeirra uin leti í embættisverkum, cn öðrum um hverful-
lyndi; hvortvcggi þessara inanna inun eiga hægt með að
bera hönd fyrir liöfuð, þar sem ekki er við vopnfimari
garp að etja en „Vestfirðíngur11 sá er. Eins og eg áður
sagði, licfir Vestfirðíngurinn ekki nafngrcint mcnn, en
þar scm hann talar um „sýslumann“, verður hver sá, sem
kunnugur er á Vestfjörðum, og veit hvert tilefni sögu
lians er, glöggt að sjá, að að mér eru bendar slettur
þær, er liann kastar á sýsluinann þann, er hann getur
um í sögu sinn; og hefir honum farizt í þvf eins
drengilega eins og við var að búast, að hann sætti þvi
lagi, er hann vissi að eg var erlcndis og vissi, að eg
gæti því eigi af mér borið illkvittni lians fyr enn þjóð—
ólfnr værí búinn að bera hana uin allt landið. llann
hcfir valið mér og aðgjórðuin inínuin í útsvarsmáli því
er liann segir frá, svo löguð orð, að orsök væri til,
að krefja ábyrðarmann “þjóðólfs,, að segja nafn þess,
scm ritað hcfir sögiina af Veslfjörðum svo liann yrði
lögsóktur fyrir hana; því i sögu þessari cr það sagt
með licrum orðuni, að eg liafi Ijóstrað upp ósönnum
ástæðuin og úrskurðað cptir þeim; og neðanmáls á
188. blaðsfðu er i dylgjum dróttað að inér, að cg liafi
látið fortölur „kaupuiannsins“ ráða raunguin úrskurði;
og að vísu þekki eg ekki utanlands eða innan nokkurn
þann mann, er sé svo skammt koininn á veg f menntun
og siðgæði, og beri svo lítið skinbragð á helgi dóma og
dómenda, að liann þori að farn þcim orðuin um dæmd-
an dóm eða úrskurð, sem staðfestur er, og að öllu ó-
rnskaður „að haun sé byggður á“ ósöunum ástæðum; cu
um það elni vil eg ei ræða að þessu skipli, því „sök
má í salti liggja. ef sækendur duga“.
Eg veit vel, að allir þeir, sem eru kunnugir þessu
ináli, geta séð hvað réttast er í þvf, en þó vil eg und-
anskilja „Vestfirðínginn“ sem ritaði „söguna afVestfjörð-
um“ f þjóðólfi, þvf cg býst við að hann eigi sammerkt
við manninn, sem einusinni loflegrar minnfngar var al-
þíngisinaður Vnstfirðinga, og sagt er að hafi mælt þcssi
mcrkilegu orð: „eg læt mig ekki sannfærast“. En hin-
um, scm mál þetta er ckki kunnugt, ncma að sögusögn
Vcstfirðingsins, ætla cg að segja söguna af útsvarsináli
því, scm hrcift er við f „þjóðólli“ eins og cg veit liana
sannasta, og skal eg eltki fullyrða neitt, ncina það eina,
sein eg get sannað með vitnum og öðrum skýrteinum
er ekki vcrða lirakiu, en sá, cða þcir, scm eru frum-
kvöðlar þcss, að cg verð að hreila við málinu, vcrða
að þola það, þó sagan vcrði ei eins álitlcg fyrir suina
hlutaðcigendur, eins og „Vestfirðíngurinu“ hefir ætlazt
til, og eru það sjálfskapavíti.
I hrepp nokkrum í Barðastrándarsýslu var í mcira
en 30 ár, allt þar til haustið 1S53 hreppstjóri einn, scm
eg nú ekki nefni af því liann vill ekki láta nefna nafn
sitt. Ilreppstjóri þessi er dugnaðarbóndi, en um lirepp-
stjórn hans verður það sannast sagt, scm í stökunni er
sagt tim kveðskap Sigurðar heitins tiíslasonar Ualaskálds:
„sumt var þarft, sumt vér ei uni tölum“. Ilann stjórn-
aði allan aldur lirepp sinum sem Rússakcisari sljórnar
Rússiandi; og sýslumaður sá, sein lengst af átti yfir
honum að skipa, virtist að hafa veitt honum hrepp
þenna að léni og öll mannaforráð í lionum, nema
skattskyldur inuii þó hreppurinn hafa vcrið sýslumanni.
Arið 1847, kom sýslumaður Br. Svenzon þar til sýslu.
Nokkrir gallar þóttu vcra á samlyndi þcirra hreppstjóra
og sýsliimanns, og var það meðliam af því, að lircpp-
stjóra þótti sýslum. skcrða vald það, er hann hafði haft
á dögum hins fyrra sýslumannsins yfir smábændunuin.
1850 var mér skipað að gæta sýslumanns starfa i Barða-
strs., og grcindi okkur hreppstjóra allfátt á þar til út-
svars mál þetta reis, og er það svo vaxið, að haustið
1852 hélt hreppstjóri hausthrcppski), og heyrði cg þó
undireins eptir hrcppsklin, að búið væri að ákvcða
hvcrjir vcra skyldu gjörðarmcnn mcð presti og hrcpp-