Þjóðólfur - 26.08.1854, Blaðsíða 7

273
stjóra að jal'na útsvörum bænda; var mór þó um leið
sagt, að gjörðarmenn þessir hefðu eklii, eins og vcnja
var til, verið kosnir með atkvæðnfjölda lireppsbua,
heldur hefðu þeir hreppstjóri og prestur Uomið sér
svona saman um, hverjir þeir skjldu vera, en þó veit
eg ekki fullan sann á því, hvort þeir voru svo kosnir,
eða á hinn vcginn; en hvornin scm þcir voru kosnir,
voru í nefnd þcirri, sem gjöra skyldu 11111 útsvörin, þessir
menn: hreppstjórinn og sonur lians, presturinn og son-
ur hans, og kaupmaður nokkur, er á heima þar í hreppn-
um. Ncfnd þcssi var þannig frá upphali vega sinna ó-
lögmæt, þar eð í henni voru tvennir feðgar, því auð-
sætt er, að eigi réttur bænda að kjósa gjörðarmenn til
að jafna útsvörum, að vera að nokkru liði; á ekki til
þess að kjósa menn, sem svo eru nákomnir liver öðr-
um, að með engu móti megi óvilhallir lieita.
(Framh. síðar).
— Hér skal geta þess, að dannebrogsmaður lierra Arni
Itlagnússon li á Stóraármóti I Flóa, ásamt nokkrum bænd-
um úr Biskupstúngum tók sig á þíngvallafundinnm 1852,
sainnn um, að fá mig til að gjöra tilraun að hvað niiklu
leyti þau jarðyrkjuverkfæri og jarðyrkjnaðferð, sem eg
hafði kynnt mér erlendis og lialt út híngað, gæti komið
að notnm liér á landi. Túngnamcnn létu byrja tilraunir
sinar vorið 1853, og liéldu þeim álrain um haustið snma
ár; er um þetta prentuð skýrsla i þjóðólfi þ. á. (8.
april hls. 193. 141. bl.). í skýrslu þcssari cr ckki getið
þcirra tilrauna, sem ern gjörðar á Stóraármóti, enda
þótt Arni, sem félagsmaður, tæki þátt í að greiða allan
kostnað er af samtökunum Iciddi að fjórða hlutanum;
leyli eg mér þess vegna, að gcfa skyrslu um það, sem
hjá lionuni liefir gjört verið, og biðja hinn heiðraða á-
byrgðarmann þjóðólls að vcita hcnni móttöku i blað sitt.
I lyrra vor þegar Túngnamenn létu byrja að gjöra
tilraunir sínar með að plægja, þá varð ckki plægt hjá
Árna; korn það af því, að jarðvegur hja lionum, sein
að eðli er bæði þýfður og heldur f sér raka, var ekki
þýður eður eða ekki plægjandi þegar fara átti að byrja
plægínguna i fyrra vor um fardagaleytið; ernla gckk
örðugt að linna jarðveg, sem liæfur þarkti lil að gjöra
tilraunir með, þvíegvissiþá ekki heldur, hversu gánga
kynni að beita plógnum í þýfi, cn eins og þegar var
getið, er öll jörð á Stóraármóti þýfð, sem utantúns
liggur og heiðarkennd er. Vegna talinna orsaka, sem
og þeirrar, að þegar vinnunni hjá Túngnatnönniim var
lokið, var orðið svo á liðið timann, að ferðir voru komn-
ar, og gat því ckki orðið af plægíngu fyrri en nú i
haust er leið. Eins og gctið er 1 skýrslu Túngnamanna
var licrra þórarinn Árnason jarðyrkjumaður ásaint mér
að plægingunni. Komutn við báðir til Árna í haust og
leitiiðum að jarðveg, og þá er við höfðum fundið hann,
plægðum við hér um 1 dagsláttu af þýfðum heiðarmó-
um, sem mest voru vaxnir lýngi og mosa. Var þetta
verk unnið á 4 dögum, og gckk svo vcl, að hcstar voru,
að Árna áliti, óskemmdir að öllu, enda var það hans
meiníng, að hverjuni besti, scni fær cr til altrar vanalegr-
ar brúkunar, megi að ósekju beita fyrir plóginn. þeg-
ar Árni sá, að nota mátti plóginn, bæði vegna gripanna
og jarðvegsins, þókti honum úr því vandamikla spurs-
máli lcyst, livort plógurinn gæti gengið á lslandi. Fannst
honuni nú mikið undir komið, að kunnátta á að fara
mcð plóginn, yrði iiumin af öðrum, og tók Árni því
fyrir strax að kaupa sér plóg, og í vctur hefir liann
gjört sér aktígi, til þess að hafa sjálfur allt við hönd-
ina1. Nú í vor fór eg austur til þess að reyna aktfgin
og kenna sonum Árna að fara sjálfum með plóginn;
líkuðu mér aktígin svo vel, að eg álít þau að allri gerð
jafnboðin þeim, er frá útlönduni koma. Eptir skaninia
liríð koniust synir Árna upp á að plægja svo vel, að
eg álit sjálfsagt, að þeir bæði geti plægt flög lians og
aðra jörð með nokkurri leiðbeinfngu. 1 vor befir Árni
stúngið upp rúma 40 ferli. faðma af flaginu og girt með
skíðgarði, sáð í þnð höfrnm og jarðeplum, ogerhvoru-
tveggju komið upp, og lofar nokkrum ávexti einkum
jarðeplin.
Ilvainmkoti i júlí 1854.
Gudmundur Olafssmi.
— Ekkjur 2 fátækar á Sóleyjarbakka í Hrcpphólasókn,
livcrra önnur missti mann sinn og elzta son í skipskað-
anum í Grindavík 1. maí 1852, og nú aptur fyrirvinnu
sína, — efnilegan mann, sem var nýgiptur dóttur henn-
ar, — f skiptapanum á Inn-nesjuni 14. marz þ. á., liala
f þcssum raiinuni sínum notið mikills liðsinnis í féstyrk
og öðru fleira, sein í fyrra skiptið var óskoðað og ó-
talið, en liefir nú í ár, — að svo miklu leyti sem það
hefir vcrið talið, — yfirstigið 60 rdd , auk þess, að
ýngri ekkjan varð njótandi 55 rdd. afsamskotum þeim,
sem herrn G. Thorgrimsen á Eyrarbakka gekkst fyrir
(sjá þjóðólf nr. 146); þær liafa því beðið okkur að
færa virðingarfullt og auðinjúkt þnkklæti sitt, öllum
þeim, sem liafa í þessnm raununi þeirra vcitt þeim
góðviljaða og nærgætna hjálparhönd.
1. ágúst 1854.
J. Högiiason. M. Andrésson.
Fréttir verzlun o. íl.
Eyrarbakkaskipið er nú nýkomið frá Höfn, og bréf
þnönn frá 21. júlí, blöðin hiifum vcr enn ekki haftlæriáað
lesa. Ilinar helztu fréttir eptir bréfum og fcrðamönnuni,
eru þessar: Engilsmenn og Frakkar hal'a gjört cinhverja
litla tilraun til að skjóta á lírónstað, en ekki gengið.
— Ut leit fyiTr beztn nppskeru, en korn dýrt. —
‘) Hér skal þess gctið, að Árni dannebrogsmaður
licfir i vetur einnig siniðað sléttunarverkfæri þau, sem
Guðbrnndnr heitinn Steplienscn koin fyrstur upp með;
eru verkfæri þessi að öllu eins löguð og vönduð og
þau, scm eptir frunismiðinn eru. það eg til veit, er Á.
dannebrogsin. sá fyrsti af innlendum mönnuin, seni gjört
hcfir sléttunarverkfæri, og er þettaðmikils vert, þvi nú
þurfa menn eigi lengur að fá þau frá útlöndum. En
allir smiðir hafa það mér er kunnugt, híngað til vcigr-
að sér við að smíða þau vcrkfæri. Höfund.