Þjóðólfur - 06.11.1855, Blaðsíða 1

Viðaukablað við Þjóðólf,
8. árg. 1. og 2. blafe.
Afcsent svar, upp á greinina í 7. ári Þióðólfs nr.
33—34 og 35—36 „um prestashólann“.
„Fer orð, er um munn liður“, og eins þab,
sem prentab er eba skráö. Hún er nú loksins farin
leibar sinnar og komin á prenti öll til enda þessi
hin lánga grein „um prestaskólann“. Marga lieffei
vissulega gilt einu þó hún hefui verib nokkufe styttri,
og sumir heffeu vissulega óskafe þe3S, afe hún heffei
verife sannorfeari og á betri rökum byggfe, því eins
og hún á einn bóginn er full af ýkjum óg ósann-
indum um ifeni þeirra, sem gánga á prestaskólann
og um stjórnendur lians og kennendur, þannig lýsir
hún því og afe hinu leytinu, afe höfundurinn ber
lítife skynbragfe á, hvernig slíkri menntunarstofnun
eigi afe vera háttafe. þessi grein um prestaskólann
er nú afe vísu runnin útum landife, en vér vonum,
að margt í henni renni aptur, þegar sönnu mcetir,
eins og hvafe eina, sem ekki er á rökum byggt.
þafe yrfei of lángt mál og leifeinlegt fyrir lesendtir
„þjófeólfs*, ef vér færum afe svara þessum höfundi
orfei til orfes. þessa þarf ekki heldur vife til afe
sýna hife ógrundafea og ástæfeulausa í ritgjörfe hans,
þar efe hún ber þafe mefe sér, afe útásetníngar hans
á prestaskólann spretta yíir höfufe afe tala af því,
að hann hlandar honum sumstaðar saman við
háskólann, sumstaðar við hinn lœrða slcóla, eða
þó öllu fremur við barnashóla, og heimtar af
prestaskólanum, að hann skuli vera þetta hvort-
tveggja, hafa bœði aga og ekki aga, frelsi, enþó
fullkomið ófrelsi. þó skulum vér minnast á hife
helzta, sem höfundurinn segir um prestaskólann.
Hánn reynir nú fyrst til afe greifea útásetníngum sín-
um götu og undirbúa hjörtu lesendanna mefe því afe
segja, „afe prestaskólinn sé í mjög litlu áliti“. þafe
er því mifeur anfeséfe, afe prestaskólinn á ekki því
láni afe fagna afe vera í áliti hjá höfundinum; en
ef liann meinar álit almenníngs, þá á hann eptir
afe sanna þetta. þafe gengur yfir oss, afe höfund-
urinn ekki bætti því vife, afe þeir, sem útskrifufeust
úr þessum skóla væru í litlu áliti fyrir lærdóm sinn
og kenníngar. En þetta hefur hann ekki þorafe,
því hann hefur vitafe, afe almenníngur gat sjálfur
um þafe dæmt, og hann hefur haldife, afe sú ályktun
mundi liggja nærri, afe fyrst þeir, sem útskrifast úr
prestaskólanum' og verfea prestar út um landife, eru
gófeir kennimenn, þá muni þó eitthvafe vera varife í
j prestaskólann, því „rotife tré getur ekki borife gófean
ávöxt". þafe lá þó höfundinum næst, heffei honum
verife um sannleikann afe gjöra, afe dæma presta-
skólann eptir því, hvernig þeir reyndnst í prests-
stöfeunni, sem þafean koma, því höf., sem’sýnist vera ‘
gufefræfeíngur, þekkir þó vissulega þetta: „af ávöxt-
unum skulufe þér þekkja þá“. Nei, þetta gjörir
höf. ekki, heldur kemur mefe ósannan áburfe á presta-
skólann sjálfan, sér í lagi um afskiptaleysi stjórn-
endanna og ifejuleysi stúdentanna, og hann svo frek-
legan, afe vér skiljum ekki í, hvernig nokkur mafeur
þorir afe leyfa sér afe bjófea slíkt almenníngi, efea
getur haft sig til þess, viti hann betur; en viti hann
þafe ekki og hafi hann ekki þekkt hvernig fram fer
á prestaskólanum, þá var þafe vafalaust skylda lians
afe útvega sér betri þekkíngu á því efni, sem hann
ætlafei sér afe skrifa um. Sú fyrsta aðalákœra höf-
undarins gegn prestaskólanum ernúþað, „aðþar
se svo að segja ekkert gengið eptir að stúdentarnir
gjöri skyldu sína, svo að þeir komi í kennslutíma
þegar þeim sjálfum líki, og að það hafi opt borið
við, að þegar kennararnir hafi komið í kennslu-
stofuna til að halda fyrirlestra, þá hafi enginn
lœrisveinninn verið fyrir“ o. s. frv. Þetta eru
allt hrein og klár ósannindi. Eptirlitife
mefe lestri stúdentanna og „afe þeir gjöri skyldu sína“
er svo strángt á prestaskólánum eins og þafe getur
verife á slíkri ínenntunarstofnun; því þeir eru í
hverri viku munnlega og skriflega yfirheyrfeir úr því,
sem fyrir er lesife og gefin einkunn fyrir hverja
skriflega ritgjörfe. En vér vitum raunar ekki, í
hverju höfundurinn ætlast til, afe þetta eptirlit sé
innifalife; hann þykist ekki vilja láta hafa smá-
smuglegan aga á stúdentunum, en þykir þó ekkert
siðferðislegt afehald nógu tryggjandi. þetta er hvafe
á móti öferu og nifeurstafean verfeur sú, afe hann ætl-
ast til, afe skólaaganum sé haldife áfram á presta-
skólanum. þó þafe sé nú í sjálfu sér óvifeurkvæmi-
legt, hafi annars skólaaginn verife í nokkru lagi, afe
hafa sama aga á fullorfenum miinnum og únglíngum
efea bömum, kynnu menn þó afe neyfeast til afe grípa
til þessa óyndisúrræfeis, ef reynslan syndi, afe þes*
þyrfti vife. En þessu fer fjærri, því þeir, sem gengife
hafa á prestaskólann, liafa yfir höfufe afe tala verife
ifenir og ástundunarsamir og aldrei hefur nokkur,
þafe vér til vitum, verife leyfislaust burtu úr uokkr-
um kennslutíma, nema hann hafi verife veikur og
ekki haft neinn afe senda til afe láta kennarann vita
þafe og þetta hefur borife vife alls tvisvar efeaþrisvar.
þó einhverjir stúdentar á prestaskólanum kunni afe
vera „giptir", þá verfeur því líklega ekki afstýrt