Þjóðólfur - 06.11.1855, Blaðsíða 3

— 11 —
prestaskólanum en háskólanum". En hlutfall þaí),
sem hann tilgreinir, er skakkt. þah getur veri&,
aí> í sumar hafi ekki fleiri fengib fyrstu einkunn
vifc háskólann, en sagt er í nefeanmálsgreininni; en
hvafe sannar þafe ? Hefir ekki líka stundum afe eins
einn fengife fyrstu einkunn vife prestaskólann, en tveir
og þrír afera? og vér getum frædt höfundinn á því,
afe árife 1851 fengu vife háskólann 17 fyrstu, 14
afera og 2 þrifeju einkunn, og 1853 fengu þar 13
fyrstu, 7 afera og 1 þrifeju einkunn, svo vér ætlum,
afe höf. vafei reyk í þessu sem öferu. þó einhverjir
fái betri vitnisburfe þegar þeir útskrifast úr 'presta-
skólanum, en þeir fengu vife burtfararpróf úr skóla,
þá sannar þafe ekkert, því þeir eru ekki reyndir í
sömu, heldur allt öferum vísindagreinum í báfeum
þessum skólunt, og mörgum kann afe fara fram ekki
einúngis afe ástundan heldur og allri greind, eptir
afe þeir ern komnir úr skóla, eins og líka reynslan
sýnir, afe vife háskólann fá margir gófean vitnisburfe
til embættisprófs, sem liöffeu hann mjög slakan til
fyrsta og annars prófsins. Yfir höfufe afe tala munu
vera áraskipti afe því, eins og náttúrlegt er, bæfei
vife háskólann og prestaskólann, hve margir fá fyrstu
einkunn og er þafe mjög hæpife afe draga af því
nokkra ályktun um linleika prófdómendanna. Yer
skulum í þessu tilliti láta oss lynda, afe fullvissa
liöfundinn um, afe vife burtfararprófife úr prestaskól-
anum eru einkunnir þær, sem 4 prófdómendur gefa,
reiknafear út, og afe öllu leyti nákvæmlega farife eptir
því, sem fyrir er mælt í reglugjörfeinni. En hvafe
því vifevíkur, afe svör stúdentanna vife prófife „séu
dauf og iítilfjörleg", þá getur þafe verife, afe höfund-
urinn sé bæfei fjörugur og stórkostlegur í hugsunum
sínum og tilsvörum, en þafe ætlum vér, afe svör stú-
.dentanna opt komi nær hinu rétta, en grein hans
um prestaskólann. Annars getur höf., ef hann ósk-
ar þess, fengife afe sjá bæfei ritgjörfeir stúdentanna
og munnlegu spurníngarnar hjá forstöfeumanni presta-
skólans ; hvorttveggja þetta þyrfti höf. afe sjá til afe
geta dæmt rétt um burtfararprófife, en vér efumst
um, afe hann nokkurn tíma hafi séfe þafe, efea yerife
vifestaddur vife burtfararpróf úr prestask. frá upp-
liafi til enda. Höf. er svo margorfeur um þetta efni,
afe þafe lítur svo út sem hann hugsi, afe ekki þurfi
annafe til afe gjöra píestaskólann góðan, en afe spyrja
stúdentana í þaula og gefa þeim sífean illa efea afar-
illa, — þafe mun verfea bezt í þessu sem öferu afe
vera hvorki of linur né heldur of strángur, heldur
bera sig afe fara einhvern mefealveg, þó hann sé
stundum vandratafeur, og þessum mefealvegi hefir
verife reynt til afe fylgja vife burtfararprófife, en þafe
er ekki prófdómendunum afe kenna, þó afealeinkunn-
irnar séu breifear, eins og efelilegt er; sé höf. óá-
nægfeur mefe þafe, verfeur liann afe kalla fyrir dóm-
stól sinn stjórnarherra kennslumálanna, sem hefur
gefife út reglugjörfeina fyrir prestaskólann. Að end-
íngu ~kemur höf. með hinaþriðju aðalákœru gegn
prestasltólanum, sem snertir fyrirkomulagið á
kennslunni. þó þessi hluti greinar hans hafi margt
rángt mefeferfeis, sem vér ekki getum fallizt á, er
hann þó ekki eins fullur af ýkjuih og ósannindum
og fyrri hlutinn. j>afe er merkilegt, hve skrafdrjúgt
höfundinum verfeur um forspjallsvísindin, þar sem
hann þykist ætla afe gefa forstöfeumanninum þessar
behdíngar, en játar þó, afe forstöfeumafeurinn hafi
gjört sér far um, afe láta þessar vísindagreinir fá
jafnrétti vife hinar aferar. Forstöfeumafeurinn þurfti
því naumast bendínga vife í því efni, sem hann hefir
verife afe berjast fyrir í fleiri ár; en því merkilegra
er þetta, sem höf. þó líklega ekki er svo fjarlægur,
afe hann viti ekki, að nú er búið að ráða bót áþessu
fyrirltomulagi einmitt í sömu átt og hann stíngur uppá.
Höf. kann ekki vife þá kenníngarafeferfe, afe haldnir
séu fyrirlestrar af blöfeum og vill, afe kennslan sé
munnleg og útlistandi. j>ó höf. heffei getafe bent á
þær „hentugu og gófeu bækur", sem hann vill láta
leggja til grundvallar vife kennsluna — sem hann
þó ekki hefur gjört — þá heffeum vér þóekkiget-
afe verife honum samdóma í þessari skofeun. Heldur
hann, afe kennslan verfei greinilegri, þegar kennari
talar utanbókar og upp úr sér, heldur en ef hann
les þafe fyrir, sem hann áfeur er vandlega búinn afe
hugsa og hefur haft mikife fyrir afe koma sem bezt
orfeum afe? Heldur hann, afe þafe rótfestist betur í
minni stúdentanna, sem þeir heyra lauslega einu
sinni efea mest tvisvar, heldur en hitt, sem þeir hafa
skrifafe hjá sér og geta rifjafe upp mefe sér þegar
þeir vilja? Væri þafe ekki ofætlun afe heimta af
þeim afe muna hitt eptir tvö ár? Efea heldur hann,
afe þeir, sem skrifa, þurfi fyrir þafe afe vera öldúngis
hugsunarlausir um efnife? þafe er sannarlega skrítin
hugmynd, sem höf. hefur nm „kennslu og nám".
Höf. getur ekkert sagt um, hvort „fljótara" er
afe kenna eptir bókum efea mefe skrifufeum fyrir-
lestrum, þvi þetta er allt komife undir þvi, hve láng-
-ar bækurnar eru og hve laung sú munniega út-
listun er. Þessi kenníngarafeferfe, sem höffe er á
prestaskólanum, er beinlínis fyrirskipuð í reglugjörð-
inni og hún er höffe vife gufefræfeiskennsluna á há-
skólanuin; vér ætlum líka afe íslenzka vísindamálife
vinni taisvert vife hana. Nú kemur höf. mefe þafe,
sem er nærri því bezt af því öilu saman, þegar hann