Þjóðólfur - 05.12.1856, Qupperneq 4

- 10 ~
laannlegs andíi hlýtur ab ligg;ja í einhverri óreglu
í taugakerfinu, og efaat eg ekki um, afe þab megi
laeknast nieb einhverjum homöopathiákum pillum.
Nú segi eg Adieu monsieur Eedacteur! —
Kond’ atturl
B. G.
Dómur yfirdómsins
í málinu: t>órun Snorradóttir gegn lausakaupmanni
Boysen.
(Kveðinn npp 10. nóvbr. 1856; — sýslnm. Lassen var
dómari 1 stað kanselír. Finsens. — Amanuensis Jón
Árnason sókti fyrir þómni, en lögfr. Jón Guðmunds-
son varði fyrir'Boysem.j
[Til þess að gjöra þcnna dóm skiljanlegri fyrir les-
endur vora viljum vér drepa fyrst á hin hclztu upptök máls-
ins. Pétur Skúlason, hinn sami og getið er í Islands Arhók-
ura XII. Deild, bls. 145,169, hefir verið búsettur og heiinilis-
ráðaudi tómthúsmaður hér í Reykjavík um næstliðínn 20 ára
tíma, og hefir hann um 18 ár haldið fyrir bústýru þöruni
nokkra Snorradóttur ættaða úr Árnessýslu, og átt við lienni
1 barn. Á næstliðnu vori stefndi hún Pétri húsbónda sín-
um fyrir sættanefnd um ráðskonukaup er hún ætti inni hjá
honum fyrir öll þessi 18 ár, og krafðist 20 rdl, um árið,
og að auki fyrir nálægt 70 rdl. skuld er hún hefði fært inn
í bú Péturs þegar hún til lians fór; þau Pétur og þórun
scttust á, að hann skyldi greiða henni þessa 70 rdl. og að
auki 360 rdl, i kaup; afhcnti hánn henni þegar við sættina
bæ sinn er nefnist Holt „með öllu inúr- og naglföstu“, fyrir
200 rdl., en hét að fá henni lausafé fyrir liinu; hann áskildi
sér, að mega hafast við í bænum upp frá þeim tiina, htisa-
leigulaust, en hún hét því aptur í móti: „að hún skyldi
vera Pétri til aðstoðar, eins hér eptir eins og
hingað tii“. Sætt þessari var óðar þínglýst, og síðar í april
beiddi þórun bæjarfógetann að kveðja til inenn til að virða
lausafé það er „Pétur húsbóndi hennar“, ætlaði að
afhcnda henni eptir sættinnni upp í skuldina, og var þá upp
skrifað og afhcnt þóruni svo að scgja allt það fémætt lausa-
fé er fannst í vörzlum Péturs og ekki var vcðsett öðruin.
þegar nú Iausakaupmaður Boysen kom hér til lands-
ins skömmu sfðar, og spurði hversu komið var fyrir Pétri
Skúlasyni, stefndi hann honum tafarlaust fyrir gestaréttar-
’ dóm um 81 rdl. 44 sk. skuld; kannaðist Péturvið skuldiua
en kvaðst ekkert hafa f hana að láta ; Iiélt þá Boysen mál-
inu til dóms, og var Pétur dæmdur til ag greiða hana og
3 rdl. í málskostnað að auki, samtals 84 rdl. 44 sk.
Seinni hluta ágústmánaðar fór nú talsmaður Boysens
og bciddist áf fógetannm fjárnátns hjá Pétri fyrír þessari
dæmdu skuld; en þcgar féránsdóminn átti að heyja, kvaðst
Pótur ekkcrt eiga því hann væri búinn að afhenda þóruni
allt sitt, húu hefði og liaft öll hcimilisforráðin frá því f
vor, en ekki liann, og væri því bæði hcy og mór, cr find-
ist, hennar eign en ekki sín ; lór og talsmaður þórunar
liinu sama fram fyrir fógetadóminum; en talsmaður Boysens
krafðist, að rjárnám yrði gjört bæði f fjósi og skcmmu eða
smiðju, því hvorugt það hús væri aflient þóruni hvorki við
sættina né síðar, og svo einnig f licyi og mó þcim er bú-
ið var að afla til heimilisins, þvf þar sem Pétur hefði aldrei
lýst þvf yfir eptir sættina, að hann væri búinn að sleppa
licimilisforráðunum við þóruni, cn hún bcfði licitið Iioiiuih
að vera lijá lionum cptir scm nður, og nefnt liann húsbónda
sinn eptir sættina, þá yrði að álíta bæði heyið og móinn
er aflað liefði verið f sumar, sem eign Péturs — en ekki
þórunnar — og þess vegna rétttækt upp f skuldina Boysens.
Fógetadómurinn úrskurðaði einnig að svo skyldi verða,
og gjörði síðan fjárnám f ölluni þessum muniim og lagði
þá út í skuldina; en þessari Ijárnámsgjörð allri sknut þór-
un til yfirdóinsins, og er nm þctta cfni dómur sá scm hér
kemurj.
„I máli þessu krcfst áfrýjandinn þórnn Snorradóttir,
að fjárnám það, er gjört var 20. ágúst þ. á. af ba-jarfóget-
anuin í Reykjavik til fullnustu gestarcttiirdómi þar gengn-
um 20. mai i suinar, er var, scm skyldnr tómtliúsmaiiu
Pétur Skúlason f Ilolti til nð lúka lausnkaiipmanm Boyscn
skuld, er þessi álti að hcimla, að upphæð 84 rdl. 44 sk.,
vcrði fellt úr gildi, cn liinn stefndi hefir þar á mót fyrst
og fremst krafizt þcss: að málinu verði frá visað, þar á-
frýjandiiin, cr væri ómyiidugur kvennmaður, ckki gæti átt
rétt á þvf, nð áfrýja tcðu fjárnámi, cn til vara: að áður-
nefnd fjárnámsgjörð verði staðfest; auk þcssa hcfir liver
málspartanna fyrir sig krufizt málskostnaðar af liinum.
Hvað nú frávfsunar kröfu liins stcfnda álirærir, getnr
hún þvf síður tekizt til greina, sem landsylirrétturinn er
búinn undir málinu að fella þann úrskurð, að áfrýjandinn,
þar sem hér að eins skipti máli um aflafé hennar, géti sókt
málið að lögum, og bcr þvf málið i aðaiefninu undir dóm
að taka. Munir þeir, er við fjárnámið voru teknir lögtaki
voru þessir: 1. hlaðið hey norðan undir bænum, 2. heV
slegið og óslcgið á túnblettinum við bæinn 3. kál ogjarð-
epli þar f kálgnrðinnm, 4. mór norðaú undir bænum í
tveimur stórum og tveimur ininni hlöðum, 5. Iiálfur bátur,
6. vagn, 7. smiðju- eða skeinmuhús, 8. mór í bæjardyrum,
9. steðji og belgur og tángir í smiðjunni og 10. fjós áfast
við ofannrfut skcmmuhús. Að þcssum munuiii þykist á-
frýjandinn vern réttur eigandi, ncma að þeim scin til-
greindir cru undir nr. 5, 6 og 9, er aðrir eigi, og eins
eigi hún af nr. 4 annan stærri hlaðann og líka annan
þanu minni, þessu tiL sönnunar hefir áfrýjnndinn Ingt fram
útskript af sæltargjörð milli liennar og Péturs, er fór fram
þann 8. april í vor cr leið, og þfnglesin er 17. s. m.
Mcð téðri sætt afliendir Pétur þóruni upp í innistandandi
18 ára ráðskonukaup liennar, og fyrir ýmsa mnni, er hun
hefði koinið með til hans og inn hcfðu runnið hjá honimi,
bæ þann cr liann átti og bjó í, og Holt lieitir, þó áskildi
hann sér að mega búa í bænum sína lífstíð, án ajinars
eptirgjalds cn viðhalds á ba>num, cn þórun skyldi eignast
bæinn ineð öllu múr- og naglföstu. það sem vantaði til
skuldalúkníngar, hét Pétur að horga hcnni af innbúi sínu.
cr til væri, cptir virðíngarprís og befir þórun einnig lagt
fram skjal nokkurt frá 30. s. m., scm voltar, að Pétur,
cptir áminnstri gjörð helir afhcnt þóruni ýmsa lausaaura,
sein þó ekki hrukku til skuldalúkningar heldur stóðn ean
þá eptir af skuldinni 65 rdl. 92 skl. Áfrýjandinn kvaðst nú,
þegar Pétur þannig var orðinn fclaus og ófær til að halda
bú, sjálf hafa farið að húa f bæ sinum og, scm slík, sjálf
aflað bæði mósins og hcysins, cn af sáttinni fljóti bcinlinis,
að hún cigi fjósið, smiðjuna og kálgarðinn. þella tvennt
sfdast nefnda álítur liinn stefndi þar á móti, að ekki sé
innibundið í sættinu og liljóti Pétur þvi að álflast, að ver