Þjóðólfur - 04.07.1857, Qupperneq 3

- 1*3 -
■vera; en um hitt greinir menn á, hvort skera eigi
niírnr hverja saufearklauf hér sybra þegar í haust,
efeur ab eins nokkurn hluta fjárins, t. d. fyrst
og fremst allt þaö sem reynist klá&ugt í haust, og
í annan stab allt geldfé og lömb hvort sem þau eru
sjúk eba heilbrygb, og sömuleibis nokkub af œrfé
t. d. þribjúng þess eba jafnvel helntíng. Og er
þess vert, ab taka hér fram hinar helztu, ástæbur,
ab því vér höfum heyrt fyrir hvorutveggju meiníng-
unum.
I »
Þeir sem mæla meb algjörlegum niburskurbi
byggja þetta á því, ab þessi fjárklábi hér sybra sé
útlendur, hann sé kominn afhinum brezku lömb-
um sem voru pöntub og flutt ab Hraungerbi í hitt-
ebfyrrahaust; þetta megi rekja og sé ab nokkru leyti
meb.eibfestum vitnisburbum rakib til flestallra þeirra
heimila þar sem klábinn hafi komib fram í fyrra, og
í ár ; klábafaraldurinn hér sybra sé því annarlegrar og
íllrar tegundar, mjög næmur eba „smittandi" ogjafn-
vel ólæknandi eba óupprætanlegur til hlítar, eptir
því sem nálega allar tilraunir hafi gefizt vib hann
allt ab þessu; þess vegna sé einka rábib ab upp
ræta allt þab kyrtferbi hér sybra, hvort sem þab er
sjúkt orbib eba sýnist heilbrygt í hanst, sem hefir
gengib svona hvab innanum annab bæbi á afréttum
og í heimahögum, nú upp í 2 ár. Nærri megi geta,
a^ þar scm féb frá einum 2 heimilum ebur 3, nábi
í fyrra sumar ab útbreiba sýkina til svo ótal margra
heimila ab nú sé klábafé á eins mörgum heimil-
um, eins og klábalaust, þá verbi fá sem engi heim-
ili meb klábalausu fé hér í haust; uppá heilbrygb-
an stofn muni því hér ekki þurfa ab ætla til fram-
búbar, en óvinníngur muni reynast ab gjöra hann
lieilbrygban, og út rybja klábanum meb lækníngum,
eptir því sem tilraunirnar hafi gefizt ab þessu. þar
til verbi norblíngar og abrir í heilbrygbu hérubun-
um því fúsari á ab hjálpa þeim er fyrir nibur-
skurbi 'verba og fjármissi af klábafaraldrinu, bæbi
meb gjöfiyn og sölu á fé meb sanngjörnu verbi,
sem þeir vindi fyr ab því ab gjör útrýma faraldr-
inu raeb niburskurbi, en því tregari til ab libsinna,
sem þeir dragi hann lengur og ali þar meb sýkina
í landinu, en þar af sé ómetanlegur háski búinn
bæbi þeim næstu hérubum þar sem klábinn er enn
ókominn, og svo smámsaman gjörvöllum landsbúum
og abalbjargræbisstofni þeirra. þá sé þab og ó-
bæriegt fyrir þá búendur, sem þegar sé búnir ab
missa úr klábanum allan saubfjárstofn sinn, ab verba
ab bíba eitt eba tvö ár meb ab kaupa sér nýjan
stofn ab, heilbrygban, — því ekki megi segjast ab
íæra heilbrygt fé ab, innan um hib klábuga, — á
meban almenníngur sé í kríngum þ í ab reyna þetta
gagnslausa lækníngakák, í stab þess ab ef alltværi
skorib nibur í haust þá gæti allir farib ab kaupa
sér heilbrygban stofn strax ab vori komanda.
Hinir seni mæla í móti algjörlegum niburskurbi,
(en flestir ef ekki hver mabur vilja láta nokkub
skera í haust sakir klábans), byggja þab álit sitt
einkum á því, ab þab sé ómetanlega mikils vert,
ab í þessum 4 sj'slum gæti orbib viblobandi til fram-
búbar heilbyrgbur stofn; þab sé alls ekki óræk vissa
fyrir því ab klábinn sé ekki kominn bæbi fyrir norb-
an og vestan, enda þótt hann sé enn á vægara
stígi heldur en hann er nú orbinn hér sybra; kláb-
inn hafi í fyrra verib hér meb öllu öbru útlití og
einkennum heldur en hann er nú; og enginn haíi
enn sem komib er neina fulla vissu fyrir, ab úr
þessum norblenzka klába, sem þeir kalla og játa
ab sé þar nyrbra, geti ekki orbib eins skæb klába-
sýki eins og sunnlenzki klábinn er nú; en ef svo
yrbi, þá væri helzt til um of rasab ab niburskurbi
á öllu fé hér sybra, þegar ekki yrbi annab fé fáan-
legt híngab í skarbib, lieldur en klábugt. þab sé
reyndar sjálfsagt ab setja ekki á nema heilbyrgban
ær-stofn, og hann ekki meiri en svo, ab hverjnrn
búanda sé vel færtabbæbi hýsa og fóbra vel hverju
sem árar, og eins ab lækna, ef klábinn kæmi út á
þessum stofni þegar fram á vetur libi; því sé klábi
þe^si útlendur, eins og flestir segja hann, þá
hljóti hann og ab vera eins læknanlegur hér eins
og í útlöndum þaban sem hann er, og þar seni al-
stabar hefir óyggjandi tekizt ab lækna hann. Hér
sybra er engin sönnun fram komin fyrir því ab
klábinn sé ólæknandi, þrátt fyrir þab, þótt mý-
niargir þykist og segist vera komnir ab fullri raun
þar unij því flestir þeir sem þykjast hafa haft vib-
leitni meb lækníngar, hafi haft þann fjárgrúa fyrir,
sem þeim var of vaxib ab hirba og fóbra og halda
óskemmdum í hörbum vetri, enda þótt féb hefli ,
allt heilbrygt verib, auk heldur ab þeim hafi verib
fært ab lækna- þab fé sjúkt, svo lækníng gæti heitib;
þar til hafi fæstir vib haft lækníngatilraunir beint
eptir því sem fyrir lagt er og þurfi ab vera, en þeir
fáu sem þab hafi gjört, og þó haft hóflega margt
fé eba ekki fleira en þeir gátu vel yfir komizt ab
fóbra og hirba, þeim hinum sömu hafi lækníngarnar
gefizt vel og jafnvel óyggjandi, en meb því ab setja
á hæfilegan stofn svo ab hverjum manni væri borgib
meb ab hjúkra og leitast til vib, þá yrbi gengib úr
skngga um, og ekki fyr, hvort þessi Idábasýki reynd-
ist ekki eins læknandi hér eins og í öbrum lönd-
um, sem varla mun þurfa ab efa. Þar ab auki