Þjóðólfur - 10.04.1858, Blaðsíða 2

- 70
limr hennar, hafa afstúngib þab og fært rök fyrir;
því bæ&i liggr þah í hlutarins eíili, eins og máls-
háttrinn segir, „a.'b betr sjá augu en auga", og lög-
gjöfin sjálf hefir einnig viörkent þetta; því 3. gr.
fátækrareglug. verbr naumast öhruvísi skilin en svo,
aí> þar sem amtmaör hefir síöasta úrskuröarvald í
hverju því sveitamáli er annaöhvort hreppstjúra ebr
einstaka menn greinir á um viö sýslumann, ebr
sýslumann sinn í hverri sýslu innbyröis, þá skuli
aptr í þeim sveitamálunum er risi milli tveggja
amta, ef amtmennina greindi á, og hií> sama, ef
sveitarstjórnina í Reykjavík greindi á vib amtmann-
inn um eitthvert sveitarmálefni hér í staímum, —
hií) síbasta úrskurharvald í þeim málum
liggja undir kanselíiB, ebrnú undir ráöherra-
stjórn dómsmálanna.
Hafi því, eins og or& leikr hér á, hinir seinni
stiptamtmenn vorir og einkum sá er nú sitr aö
völdum, þókt gjöra eins og leik aí> því, aí> ónýta
synjanir sveitastjórnarinnar hér í stabnum um tómt-
húsmenskuleyfi, heldr leyft hinum sömu mönnum
hér þurrabú&arsetu, þvert í móti úrskurbi og álit
sveitarstjórnarinnar og bæjarfógetans, þá má reyndar
vir&ast furbu gegna, aí> sveitarstjórnin hér hafi hvab
eptir annab látif) una vife þá úrskur&i amtsins, án
þess aí> bera þá ó&ar undir úrskurb rá&herrans eins
og fátækrareglugjör&in beinlínis heimilar og velferb
þessarar sveitar krefr, ekki sízt eins og nú horfir
ári viö og þeim mannfjölda úr sveitunum er ab
sjónum mun sækja og vandræ&unum sem þar hlýtr
af ai> leiöa.
Þegar til slíkra almennra vandræöa horfir sem
þeirra er hér ræ&ir um, þá er þa& mein, ef lögin
binda svo hendr manna, aö eigi verítr til snarra
úrræba gripiö, og ef hvert úrskurbarvaldib vofir svo
yfir öbru, a& öllu má flækja í bendu me& þeim
skriptum, álitum og tíntaspilli er hljóta a& gjöra
illt verra, í sta& þess a& rá&a úr í tíma. Og þar
sem úrskur&arvaldi& um tómhúsmenskuleyfi& er or&i&
svona margklofi& eins og nú er búi& a& gjöra a&
venju, hvort sem sú venja á a& sty&jast vi& réttan
skilníng laganna e&r eigi, og þetta láti& vera komi&
undir sí&ustu úrslitum eins manns, og þar til
þess mannsins (amtmannsins),- sem er þaö miklu sí&-
ur fært heldr en sveitastjórnunum sjálfum og sýslu-
manni, e&a í Reykjavík bæjarfógetanum, a& þekkja
hi& sanna ástand mannsins er tómthúsmenskunnar
bei&ist, og hin verulegu vandræ&i er sveitinni, sem
vi& honum á a& taka, má einatt þar af standa, þá
vir&ist brýn nau&syn til þess a& fá þessari venju
e&a óvenju breytt sem fyrst í þá stefnu sem sam-
kvæmari er gildandi lögum, og aö almenn samtök
yr&i um þa& í vor e&a sumar, me& sveitastjórnend-
uin hér í öllum sjóplázunum, a& þær riti rá&herra-
stjórninni bænarskrá um, a& konúngsúrskur&r fáist
þegar a& hausti e&r sem fyrst fyrir því, a& sýslu-
menn megi einir skera úr því til brá&abyrg&ar eptir
áliti og tillögum sveitastjórnarinnar, livort tómt-
húsmenskuleyfi megi veita þeim e&r þeim, sem þess
færi á leit.
(Aðscnt, inn komið nái. 15. marz 1858).
„Fama malum quo non aliud
velocius ullum“. etc.
Fæst orð hafa minsta ábyrgð.
þetta hvorttveggja þylsist eg vita fyrir vfst, að „þjóð-
ólfs“ ábyrgðarinaðr kannast við, en það sannast næsta
opt, sem mælt var forðum: „video meliora proboque
deteriora sequor“. — í 9. ári blaðs þessa á 160 bls,
er rituð frásaga um andlát Benidikts Jónssonar bónda
í Hjörtsey, þann 3. ágúst 1857, og mcð æðimörgum orðum,
svo lítt kunnugir mætti balda, að nákunnugr segði frá öllu,
en nákunnugir að lítt kunnugr talaði, eptir lausíngja munn-
flapri og befði þó haft nauman tíma til að nema sögnina.
það stendr svo á þvf, að eg get eða má ekki annað,
en leiðrétta þessa sögu og það ekki cptir öðrum en þeim
búanda sem fylgdist með Benidikt sál., og það með sem
fæstuin orðum þannig: Hjörtseyjarsund er mjög breitt, allt
að hálfri bæjarleið; það er opt nm smástraumsfjöru Iftt
fært, einkum ef hvast er og áhlaðandi, en þcgar stórstreymt
er, vilja fáir ríða það dýpra, en að það nái kviði þegar
útfer lagt, og er þó óreitt til baka þegar yfrum er búið
að fara. I þetta sinn var sundið, eins og sagt er f „þjóð-
ólfi“, tæplega í kvið þegar út í var lagt, og sagði búand-
inn, (það voru þá 9 ár síðan liann hafði yfir það farið og
þá bjargað manni, er hestr datt undir og hljóp burt frá
honum, og var þó sundið dýpra en nú) þá við Benedikt
sáluga: er ekki sundið vel reitt? jú sagðihann; reið Bene-
dikt þá á undan og hinn rétt á eptir, var svo sem afog
til hestlengd á milli, þvf samsíða má vartríða, vegna mar-
hálmslóna beggja meginn við reiðvaðalinn; þegar komið
var svo sem þriðjúng útí sundið, sýndist búanda Benedikt
hallast dálítið á hestinum og kallaði til hans, en liann
gegndi ekki fyr en í öðru sinni, og rétti sig þá við, svo
eptir láa faðma hallaðist hann aptr og hneig f sama bili
af hestinum, sem þá stóð við, og leið þó ekki að kalla á
neinu, þángað til búandinn næði fhann, öðru en þvi með-
an hestr hans óð svo sem 2 faðma, svo fljótt sem hægt
var, þegar komið var neðan á 6Íðu, og greip þá búand-
inn undir eins í bak hans, liélt Benedikt þá vinstri hend-
inni um tauminn og var andlitið rélt f sjólokunum; búand-
inn varð að hafa tauminn á hesti sínuin f vinstri hendi,
en með hinni kipti hann manninum upp úr sjónuin ogjafn-
snart varð hönd Benidikts laus af taumnum, en hesti hans
ýtti þá búandinn, með alboga liægri handar frá, þvf straumr--
inn bar Benedikt nokkuð innundir framanverða hlið á
þeim liesti, óð hestrinn þá beina leið á fram til eyjarinn-
ar, cn hestr búandans snéri þá við, því liann var ókunn-
ugr, en ekki hægt að stýra honum, sterkum og nokkuð
fjðrmiklum, þegar búandinn hélt inanninum mcð binni hendi