Þjóðólfur - 29.05.1858, Blaðsíða 4

104 -
ar, eptir merkismenn þessarar aldar, og saga jarðyrkj-
unnar ber þó enn frekar vitni um, hversn uppgötvanirnar
með ára- og dagafjöldanum, hafa hent þjóðunum á, og
hverjum einstökum manni meðal þcirra, að hugsa æ belr
og betr um búskaparhagi sjálfra sin, það er með öðrum
orðum, að láta jörðina forsorga sig svo fullkomlega, sem
þeim að þekkíngu og kröptum hefir verið framast unt.
Lengi fram eptir öldunum átti jarðyrkjan mjög ervitt upp-
dráttar, sem von var, þvf þá stóð svo að segja hver þar
sem hann var kominn, ráðþrota og f aðgjörðaleysi, af þvf
menn þektu svo lítt til eðlis starfa síns. það var þvf þekk-
íngarskortrinn, sein svo mjög tálmaði mönnum frá að færa
sér gæði jarðarinnar réttilega f nyt; en nú er þó orðið
allt öðru máli að gegna. þekkíngin eykst, en vanþekk-
fngin eyðist, félögin aukast og margfaldast, og hver ein-
stakr keppist stöðugt eptir að verða hiiiuni meiri, í því
scm efla má hans sannarlegt gagn og þess þjóðfélags sem
hann býr f. Svona stendr nú hagr þjóðanna sem búa
fyrir framan oss, og getr hann eptir því sein nú er orðið,
aukizt og eflzt f hið óendanlega. En þetta nær þvf iniðr
ekki til vor Íslendínga; enda er þar og nokkur orsök til,
þó vér séim lángt á eptir öðrum þjóðum f jarðyrkju og
öðru fleiru, þar sem náttúran hefir úthlutað oss þetta kalda
og hrjóstruga iand norðr undir heimskautinu; en það er
þó ekki næg ástæða fyrir oss til að segja, að það gagni
oss lítið eða ekkert, það sein aðrar þjóðir brúka, af því
vér húum svo norðarlcga og hljótum svo þess vegna að
verða alveg eptirbátar þcirra. Vér höfum þó fulla sönn-
un fyrir, að hér á landi þrifast vel grös og jurtir sem
vaxa f öðrum löndum; þar á meðal má telja matjurtirnar,
t. a. m. jarðepli, gulrófur, hvitrófur, næpur, o. s. frv.,
sem að öllu meðaltali gefa af sér fullt eins góðan ávöxt
og f úllöndum, þegar þær eru ræktnðar með greind og
kunnáttu.
Vér getum reyndar með ánægju viðrkent, að áhugi
manna er farinn að sýna sig f ýmsum jarðabótum bæði
með túnasléttun, túngarðahleðslu og matjurtarækt; líka
liafa vcrið stolnuð jarðabótafélög, einkum f uppsveitum
Árnessýslu og vestrhluta Kángárvallasýslu, og hafa þau
komið tóluverðu tilleiðar; enda er og lika vinnusparnaðr
og eptirtekja á þeim jörðum, þar sem túnasléttunin og
túngarðahleðslan hefir gcngið hezt fram, orðin mjög mikil.
Líka má þess einnig- geta, að jarðyrkjuféiög hafa vcrið
stofnuð f téðuin sýslum, þar af eitt f Hvolhrepp, og 2 i
Hoita- og Landmannahreppum f Rángárvallasýslu, en 2 í
Árnessýslu, eitt í Hrunamannahrepp og annað í Biskups-
túngum. Ilið síðast nefnda jarðyrkjufélag, nl. í Biskups-
tiingum, var stofnað vorið 1853 af 8 bændum, sem flestir
húa á cigin eign; fengu þessir jarðyrkjumennina fiuðmund
Úlafsson og þórarinn Árnason til að vinna hjá sér að
jarðyrkjustörfum um vortímann; enda numdi cinn velgáf-
aðr piltr úr Biskupstúnguin vetrinn eptir — lijá þ. A. —
hin nauðsynlegustu atriði f jarðyrkjufræðinni, sem hefir
síðan orðið félaginu að góðu liði; en sú hjálp og leiðbein-
ing sem hin fjelögin — er síðar voru stofnuð — hafa að
notið, hefir einúngis verið l'rá hinum sjðar nefuda jarð-
yrkjumanni, þórarni Árnasyni. Hvert af þeim 5 félögum,
sem stofnuð eru i þessum 2 sýslum, eiga sjálf hin ein-
földustu jarðyrkjuvcrkfæri, sem við koma jarðyrkjunni, nl.
plóg, aktfgi, og hcrfi, og erualls plægðar 31 dagsláttur hjá
þeim 5 félöguni eðr 30 búendum; þ. e. 13 dngsláttur hjá
13 búendum f Árnessýslu, en 18 dagsláttur hjá 17 bænd-
um f Rángárvallasýslu. þannig eru nú hér um */4 þess-
ara plægðu reita þegar komnir f rækt, sem að mestu leiti
hafa verið yrktir með jarðeplum, hafr, og sumstaðar Iltið
eitt af sex-röðuðu byggi. (Niðrl. f næsta bl.)
— Skipakoma og aðkoinnir menn úrútlöndum.
þessa viku hefir híngað til stnðarins verið mikil nðsiglíng.
— Laxamaðrinn Jolin Richie, er hér var í fyrra til Iax-
kaupa í Borgarfirði, er nú aptr kominn og undir það bú-
inn nð gjöra iniklu meiri laxakaup en hann gjörði næstl.
ár; ætlar hann og nú að kaupa hross, og flytja þau til
Bretlands, í 2 eða 3 ferðum, 40 í hvcrri; laxverzlun lians
gcngr nú öll unilir merkjum og vernd og nafni kaupmans
E. Siemsens, því liann er hér búsettr borgari og má flytja
vörur, hverjar sem eru, til og frá niilli kaupstaða og hér-
aða, cn það mcga eigi útlendir menn þeir cr hér hafa eigi
tekið aðsetr f kaupstað ogunnið réttindi innlendra inanna,
og mátti Ricliie kenna á því hjá stjórn vorri í fyrra, eins
og fyr var frá skýrt. — Kaupinaðr Carl Franz Siem-
sen er og hér kominn sjálfr mcð skip og l'arm til bróðr
síns, og lausakaupmaðr II. P. Tærgescn; — eigi vilum
vér um söluverð hjáhoniun; lil Havsteens verzlunar komu
og þessa viku 20 lestir vöru, á skipi er koin til verzlunar
Ara Jónssonar f llafnarlirði; skip kom og til verzlana stór-
kaiipmanns Knudtzons, og citt Eyrarbakkaskipið er þar
nýkomið. — Ungr kaupmannssonr frá Bretlandi, (Aberden
á Skotlandi) er hér nýkominn til þess að reyna ýmsar
fiskiveiðar, er mælt, uð faðir hans, auðugr kaupmaðr, hafi
hug á að gefa sig hér við kaupum á söltuðum lax, þá
fram liði stundir. — En fremr 2 skip, með kornvöru,
timbri, og 11., er lausakaupm. Gram á.
■þ 20. þ. mán., andaðist hér f staðuum eptir fárra daga
legu, hinn mikli merkishóndi Ófeigr Vigfússon á Fjalli
f Árnessýslu, um sjötugt; hann var hér í iokaferð sem
ltallað er; lík hans var flutt héðan f gær til grcptrunar
að sóknarkirkju hans, Skálholti, en áðr lfkið væri liafið
út úr dómkirkjunni, til farar liéðan, flulti þar dómkirkju-
prestrinn herra Ö. Pálsson, fagra ræðu er vcl átti við það
lilefni, að viðhöfðuin sálmasanng og organslætti.
— Á Spáni sitr að ríkjum Isabella drottning, nú á 28.
ári, og er liún talin fyrir, því liún cr konúngborinn en
ekki Franz hertogi maðr hennar, þótt hún hafi veitt hon-
um konúngsnafnbót; hún ól svein f vetr, og varð það
fagnaðr hæði lienni og allri hirðinni, að konúngsefni þetta
fæddist henni; var þá allri hirðinni stefmt saman, ersveinn-
inn var borinn, hann lagðr alnakinn á mikinn silfrdisk,
og látinn svo bcrast um kríng milli hirðmannanna, til þess
að allir mætti sjá, að sveinbarn væri.
Leibréttíngar.
í „Viðaukabl.“ við 24. hl. „þjóðólfs“, bls. 97 2. dálk,
3. línu að neðan, 9/jo les: Vo-
— I ritgjörðinni „Neyðin kennir naktri konu að
spinna“, hefir stjórn bústjórnarfélagsins, fyrir samanhurð
frumritsins, fundið tvær prentvillur: hls. II*3 saltfisk fyrir
„skelfisk", og hls. 1810—21 sfnum á sínu býli, fyrir,
hverjum á sínu býli._____________________________________
Útgef. og ábyrgðarntafir: Jón Guðmundsson.
Prentabr í prentsmibju Islands, hjá E. þórfcarsyni.