Þjóðólfur - 06.04.1859, Blaðsíða 2

- 78 -
íngunum. Bókmenntafélagib liefir þannig kasta?) á
glæír fyrir almenníng ályktunum eba sjálfri nib-
rstöbu leibréttínga þeirra er nefndin gjörfei, þ. e.
hinu nýja hundrabatali jarbanna, en stúngib
öllum ástæbunum fyrir þeirri nibrstöbu, af-
gjaldaupphæb jarbanna, undir stól. Ef einhver
málspartr auglýsti ab eins nibrlagib dómsins í
máli sínu, er þð væri bygbr á ljósum og röksam+
legnm ástæbum, en stíngi ástæbunum undir stól,
og léti þær hvorgi koma í ljós heldr einúngis sjálft
niferlagib, og segbi svo: „hérna sjáib þib, piltarl
dáindis réttlátan og sanngjarnan dóm!!“ þá mundn
allir verba aÖ- segja, ab sá málspartr „hefbi rángt
vib“.
Aptan vib jarbabókina, svbna úr garbi gjörba,
og svona úr henni felt þaö atribib sem bæbi var
láng fróblegast til frambúbar, og helzt var á aí)
bygja, ab minsta kosti þab, hvort jöfuuör sá er
Reykjavíkrnefndin gjörbi á matsupphæbinni héraba
í milli, væri á réttum rökum bygbr, hafa yerií)
búnar til og tengdar saman, á fullum 16 blabsíö-
nm ýmsar samanburbartöflur áhrærandi matib. Höf.
kvebst (bls. 45) „í fljótlæti hafa (ekib eptir því,
ab bændaeignir á öllu landinu lækki vib þetta nýja
mat um 1—4 af hundraíú" o. s. frv. Vér erum
komnir ab raun um ab þaí) er satt, aí) -höfundrinn
hafi veitt þessu eptirtekt sína í mesta „íljðtlæti",
því hefbi ekki svo verib, þá hefbi honum eigi getab
skotizt yfir þab, ab þessar samanburSartöílur þók-
mentafélagsins (LandshagsskýrlurlV., bls. 785 — 801)
eru víSa óáreibanlegar og ramskakkar. þa& er nú
ab vísn meir en 'fárra daga verk ab ransaka til
hlítar þessleibis skýrslur, því þab,er i raun réttri
margra mánaba verk, ef óyggjanda skyldu vera, vér
höfum því aí> eins „fljótlætislaust", gjört ransak
þessara samburbar slíýrslna í einni sýsli, þab er
í Skaptafellssýslu, og rekr svo ab segja hver villán
abra í skýrslunum, um þessa einu sýslu. Á bls.
798 segir, ab hin foma hundrabatala í allri Skapta-
felissýslu, er var 1944,2 liundr. (sbr. bls. 793), hafi
hækkab eptir hinu nýja jarbamati um 0,2 af hundr-
abi, þ. e. um 8,g hnndr., og ætti eptir því hin nýja
hundrabatala í allri sýslunni ab verba 2,953,0 hndr.
og munar þab ab vísu minstu, en er þó ekki rétt,
og verbr því síbr rétt, þegar þess er gætt, ab á
bls. 785 eru bændaeignirnar í Leibvallarhrepp ab
cins taldar 33,t hundr. í stab þess ab þær eru rétt-
samanlagbar (sbr. bls, 625 og 626) 42,3 hundr.;
bieti menn þeirn 9,4 hundr, sem hér eru vantalin,
vib 2,954.a hundr. þá yrbi öll hundrabatalan 2963,c
þ.e. 19,4 hundr. meira en hin forna hundrabatala
var, ebr hækkun um rúmlega 0,6 af hundrabi í
stab þess ab í skýrslunum segir 0,3. En allra sízt
kemr neitt af þessu heim né ber saman vib sjálft
sig, þegar menn bera saman og abgæta hvab skýrsl-
nrnar segja um hækkun eba lækkun hinna sérstak-
legu jarbeignaflokka. þarsegirbls. 798 ab bænda-
eignir í Skaptaf.s. hafi lækkab um 10,8 afhndr.
bændaeignirnar eru (bls. 785) allar í sýslunni 1250
hundr., (en eru þó rétt taldar 1259) ætti þær ept-
ir því ab hafa lækkab um . . . . 135,0 hnd.
Aptr segir, bls. 799, ab þjóbeignirnar
hafi hækkab um 5,0 af hundr.; þær eru
(bls. 785) 1171,s hundr., eptir því hækk-
u n............................58,3 cr
og enn segir bls. 800, ab kirkna
og staba eignir liafi h æ k k a b nm
15,5 af hundr. þær eignir eru,
(bls.' 785), 476, eptir því h ækk-
un um ..... 73,g cr
samtals hækkub hundr. ------------ 132,3hndr.
Eptir því lækkun í allri sýslunni um 2,T hnd.
í stab þess ab skýrslurnar segja þar í sýslu h æ k k-
nn um ýmist 0,3 af hndr., ebr 8,g hundr. (bls.
798), en ýmist um 10 hundr. (bls. 785).
þar sem í hinni nýju jarbabók, bls. 668—69
í Landhagsskýrslunum, ab Reykjavíkr lapd er hvorki
talib bændaeign, þjóbeign, né kirkjueign, og sagt
bls. 800, ),ab þab sé mibr rétt, ab túnblettir þeir
sem liggi á lób jarbarinnar Reykjavíkr sé allt talib
bænda eign, því þab sé eign bæjarins, og afgjöld-
in af þeim renni inn í bæjarsjóbs“, þá er þetta
eintómr misskilningr og „mibr rétt“ í skýrslunum.
Fyrst er þab, ab margir' og verulegir túnblettir hér
á Reykjavíkr lób eru eign einstakra manna, cr sjálf-
ir taka gjöld af þeim eba hafa alnot þeirra eptir-
gjaldslanst, og þar næst virbist þab ekki mega breyta
hinu sanna ebli eba ásigkomulagi eignarinnar, þó
afgjaldi hennar sé varib svo ebur svo; klaustr og
nmbobsjarbir voru t. d. þjóbeignir eba konúngs-
eignir eins fyrir þab, þó einstakir bændr eba
l>að er nú sjállsa«t, að þó að þcssi verði niðrstað-
an, eptir þcim samanburði sem gjúrðrcrþar aff „l.ands-
hagsskýrslunum“, þá j rði hún nokkuð önnur ef spítalaeign-
in Ilörgsland og kristfjárjörðin Kcldugnúpr vieri tekin
ineð f reiknínginn, en þeim jörðum hafa skýrslu höfund-
arnir slept i sainanburðinum, en tckið þær þó inn f að-
nltöfluna bls. 785; væri þessar jarðir tcknar með f sam-
anburðinn, þá yrði hækkun hundraðatölunnar f allriiýsl-
unni nál. 11 hndr. eðr scm næst eins og scgir á bls. 785,
(sbr. bls. 793), en þar er aptr bændaeignirnar tilgreindar
9,4 hndr. minna en á að vera, eins og fyr er sýnt, og
verðr því allr þessi samanhurðr f „skýrslunum bæði ó-
nákvæmr og óáreiðanlegr, hvernig sem á cr litið.