Þjóðólfur - 06.04.1859, Síða 4

- 80 _
virðist mér hafa mjög svo yfirséit í því, að reisa ekki
rammar skorður við úlbreiðslu kláðans, jafnrramt því sem
þeir á liinu bóginn vildi hlynna að lækníngunum, því þar
með hefði bæði sjúku og ósjúku héruðin notið frjálsra
réttinda sinna, því eins og hin kláðasjúku héruðin hefði
mátt lækna ó-átalin, eins hefði hinir átt að hafa frið fyr-
ir árásuin hins sýkta penings, og að líkinduni yrði þetla
bezta ráðið frarnvegis ; — eins og Iækníngamenn hafa vilj-
að vernda frelsi og eignarréttindi hinna sjúku héraða, eins
bar þeim og að gæta þess, að það yrði ekki aðeignaráui
og því ófrelsi, er eyddi bæði fé og ijörvi innbúa ósýktu
héraðanna. þótt menn vildi nú fallast á það, að fjárkláði
þessi yrði ekki skaðlegr gestr, og yrði til þess að þrista
inðnnum til að bæta fjárræktina, sem höfundrinn í Fél.r.
viðrkennir þó, að yrði að verða að tjóni í bráð, að minsta
kosti þar sem illa stæði á, þá virðist inér að suðramtið
sé nóg til fyrirmyndar, að bæta þetta nýja fjárkyn, þeg-
ar búið er að lækna, er vart inun þurfa að standa á laungu
þegar liinar góðu útlenzku fjarhirðinga reglur yrði brúk-
aðar, eins og Hirðir kennir, fjárhúsin með kölknðum veggj-
um og gólfi þvegnu tóbakslegi, sem og hin nægu og góðn
kláðameðölog völdu læknar frá Danmörku, sem ekki munu
að vanda verða valdir oss af verri endanum, og ef sam-
gaungurnar yrði alveg fyrirbygðar, þá mundu lækninga-
mennirnir verða ofaná í bráð, og engir fyrirskurðarmenn
áreita þá lengr, en þeir mundu þá að vonum einúngis
ríkja í suðramtinu, en ekki i hinum heilbrigðu sveitum,
því heilir þurfa ekki læknisins við; og óskandi væri, að
binar heilbrigðn sveitir treysti ekki þvi, að fjárkláðinn
yrði þeiin orsök til kynbótar fjárins að vinnandi sé til
þess vegna, að hleypa honum inní þær ef öðru yrði við
komið, og þótt nú að höfundrinn teli liin góðu bús og
hirðíngu Englendinga sem og böðun og laxeríngar vera
orsök þess, að kláðinn sé ekki hættulcgr, þá er allt öðru
máli að gegna hjá oss Íslendíngum undir nærverandi
kríngumstæðum; okkr vantar ennú inannafla og efni
til að geta fullnægt þcirri fjárhirðingu sem sainsvarar þeirri
er Englendingar nú brúka, þvi allir hlutir hafa slna or-
sök af hverjum þeir eru koinnir; okkr þarf smámsaman
að fara fram i búnaðinum yfir höfuð að tala, þvi sigandi
lukka er bezt, og þá leiðir þar cðlilega af, að fjárræktin
mun þvf jafnframmt taka framförum. Eg vona að engi
taki orð mín svo, að eg ekki æski eptir framför vorri,
og enda þótt að búskaparlagið yrði steypt f enskn, dönsku
þýzku, frönsku eða norsku möti, að svo miklu leiti sem
þaðgetr átt við og efnin tilláta, að ekki verði úr þvi van-
smíði.
Ef svo ólfklega skyldi nú fara, að stjórnin, lagalaust
og að oss fornspurðum, máskc afáeggjun landa vors herra
Jóns Sigurðssonar, skyldi fara að þreyngja inn fjárkláða-
læknum er ætti að gilda fyrir vörnun útbreiðslu kláðans f
heilbrigðu sveitirnar, þá má sjá, að oss Íslendíngum er
allr þróttr skekinn, þegar svo á að fótum troða fjár-
muni okkar og réttindi, að við þá ekki grfpum það ráð-
ið scm hann telr virðulegra en að vera fjárböðlar.
það mun mega fullyrða það, að Vestramtsbúar kýsi
en sem fyr að eiga duglegt yfirvald sein verndaði þá fyrir
útbreiðslu fjárkláðans, og er fundr sá cr haldinn var (
Stykkishólmi 19. og 20. apríl næstl. Ijósasti vottr þar um,
er sýndi það samheldislcga traust og fylgi fundarinanna
er þeir vildti vcita auitmanni sinuin; en hann neitaði þvi
valdi sem ráðherrabréf af 30. septbr. 1857 vildi vcita
lionuin, er þá mun Itala vakað fyrir fundarniönnum að
liann ætti að brúka með aðstoð þeirra, og skoruðu þeir
þvf fast á liann að liann viðrkendi vald sitt til frainm-
kvæmdarinnar, en svo fór, að hanit fékk fundinn til að
rita ávarp til stjórnarínnar, og biðja hana uin að veita
sér vald, sem og um það er fundinum var niest hugar-
haldið um, sem var að afbiðja lækufngar á kláða þeim
sem koma kynni inn i Vestramtið; og jafnvel þótt það
væri svo ólöglegt og ócðlilegt sem það gat orðið, að
danskr ráðherra veitti amtmanni vald til að koma sér
saman við vestraintsbúa um það, hvernig þeir gæti bczt
undir lians stjórnun varizt skaðræði kláðans, virtist mér
þó enn óeðlilegra að fara að biðja stjórnina að veíta hun-
um vald til þess sem ráðherrabréfið áðr liafði veilt þann
fyllsta rétt sem orðið gat, og fyllri cn láðlicrrann niun
nokkurn tfma liafa átt með; og þótt eg væri nú sá einasti
sem ekki fanst þörf á þessil nvarpi, hvers vegna eg
aldrei sknfaði undir það, (sem að vonum mjög litils gætti
inuanum svo goðan og niikinn graut af höfðfngjum og
heldriinönnum), þá skora eg hér með á amtinann vorn,
að hann gjöri svar stjórnarinnar upp á ávarp þetta heyr-
um kunnugt, rins og lika, cf hann enn nú ckki vildi
þiggja það valil sem stjórnin vildi veita lionuni, vcgna
þess það væri ósamkvæmt vilja amtsbúa, að hann þá með
fullri samhljóðun sinnn eigin gjurða, og eptir því valdi
sein amtsbúar hala til að veita honum, verndi oss fyrir
þessum eyðileggjandi ófögnuði; og að lyktum óska eg af
alhuga, að hold hans verði svo þjóðholt og transt okkr
vestfirðíngum, sem andinn virðist að vera reiðubúinn.
í desember 1858.
Indribi Gíálason.
, Prestaköll.
Veitt: 30. f. mán. Melstaítr, prúfasti sira Guþmundi
Vigfússyni á Borg, 22árapr. — Auk hans sóktu: sira
Behedikt K, Guítmundsson á Breiðabólstaí) á Skógarströnd,
33 ára pr; 6ira Ólafr þorvaldsson á Hjaltastöþum, 25 ára
pr.; sira Stefán þorvaldsson r Hítarnesi, 24 pr.; sira Daníel
prófastr Haldórsson á Glæsibæ, 16 ára pr.; sira Benid. þórí-
arson á Brjámslæk, rúml. 30 ára pr ; sira Jón Kristjánsson á
Ýztafelli, 26 ára pr.; sira þórþr Ámason í Selvogl, 23 ára
pr. og sira þórainn Bötivarsson í Vatnsflrþi 9 ára pr.
— Um Breiþabólsta?) í Fljótshlíí) sækja nú meu þessu póst-
skipi til konúngs: sira Sigurbr G. Thórarensen í Hraungerþi
47 ára pr.; sira Pétr Stephensen £ Biskupstúngum, 3lárapr;
sira þórarinn próf. Kristjánson á Prestsbakka, 17 árapr.; sira
Páll J. Matthfesen í Hjarbarholti, 22 ára pr., og sira Skúli
Gíslason á Stóranúpi.
— Um Sanda í Dýraflrbi sókti, auk þeirra sem fyr var
getií), einnig prestask. kand. Jón Guttormsson frá Vallanesi.
Óveitt: Vestmanneyja prestkall, mat 1854: 837 rd.
78 sk. (sjá 10. ár þjóþólfs, bls. 162), slegib upp 30if.mán.
Borg (Borgar og Álptanessóknir) í Mýrasýslu; ab fornn
mati 48 rd. 80 sk.; 1838: 226 rd., 1854: 388 rd. 5sk.; slegií)
upp 30. f. mán.
— Næsta blaþ kemur út miþvikud. 20. apr.
Útgef. og ábyrgharniaftr: ,/óti Guð/nundsso/t.
Prentalur í prentsmibju Islands, hjá E. þórlarsyni.