Þjóðólfur - 06.04.1859, Blaðsíða 3

- 79 -
aíirir menn bæri úr bytnm allt afgjald þeirra hér á
fyrri árum, gegn ákveímu eptirgjaldi, og cins er um
Reykjavíkrland, ab þab er, eptir ebli sínu allt ein-
stakleg eign eba þab sem alment er kallab bænda-
eign (nefnil. hvorki þjóbeign né kirknaeign eba fá-
tækra). En hitt er annab mál, ab höfundarnir ab
þessum kafla í landhagsskýrlunum hafa ab líkindum
helzt viljab skoba Reykjavíkrland eins og annan
„utanveltubeseva", eba-ab minsta kosti e k k i bænda-
eign, því ella hefbi orbib talsvert minni þessi lækk-
un á bændaeignarhundrubunum, sem bæbi þeir, og
höfundrinn í Félagsritunum eru ab gjöra svo mikib
úr, eptir hinu nýja jarbamati, og ab ota svo mjög
fram.
Vér vonum ab þessi dæmi sem hér eru tekin,
nægi til ab sýna ónákvæmni Skýrslnanna nm jarba-
matib nýja. og ab þær sé leystar af hendi af því
handahófi, ab varla sé gjörandi eba tiivinnandi ab
kynna sér þær nema ef þab væri gjört ab eins „í
fljótlæti“, því ab öbrum kosti verbr vart mikib á
þeim ab græba til sannrar upplýsíngar eba .leibbein-
íngar um hib nýja jarbamat. (Nibrl. í næstabl.)
— „Þjóbólfi* hafa verib sendar meb mibs-
vetrarpóstunum mjög margar ritgjörbir og ávörp á-
hrærandi fjárklábamálib og álitsskial dýralækn-
íngarábsins í því máli, er mörgum gebjast mibr ab
og þykir skína milli hverrar línu, þekkíngarleysi
rábsins á þvíhvernig hér hagar til í landi, þaTsem'
þab talar um framkvæmd og fyrirkomulag á ráb-
stöfunum til lækninganna, þó ab þab beri aldrei
nema góba grein á ebli sjúkdómsins, og hver meböl
og læknisabferb eigi bezt vib hann; þá er mönn-
um og tíbtalab um umburbarbréf stiptsyfirvaldanna
til prófastanna vestanlandsj ab líkindum líkt orbab
því sem skýrt er frá í 7. ári Norbra, bls. 5—6., til
prófastsins í Húnavatnssýslu er cigi virbist tilefni
til ab vefengja, á meban stiptsyfirvöldin eigi mót-
mæla því er Norbri skýrir frá; þetta bréf virbist
hafa vakib nokkurt ógeb og æsíngar vestanlands
og norbanlands, í sambandi meb álitsskjali dýra-
lækníngarábsins, prédikunum „Hirbis" og jafnvel
einnig kaflanum um fjárklábamálib í „Nýjum Fé-
lagsritum" f. á., bls. 55-62. í>ab er aubrábib af
öllum þessum ritgjörbum og bréfum er Þjóbólfi hafa
nú borizt, ab menn vestanlands og norban álíta á-
reibanlega vissu fengna fyrir þvf, ab nibrskurbr-
inn í Húnavatnssýslu og í IIvítársíbu, á-
samt meb vörbunum í sumar mebfram Blöndu
og um Hvítársíbu, þverárhlíb og Stafholtstúngur,
hafi stöbvab og tekib alveg fyrir frekari
útbreibsluklábansvestreptir og norbr-
eptir, og þess vegna virbist svo, sem menn sé nú
í þessum hérubum mikiu æfari og æstari gegn
klábalækníngum og yfirferb útlendra dýralíekna í
því skyni ab ransaka, finna og lækna fjárklábann,
heldren fýr hefir verib.
þab er> nú bæbi óþarft og enda ómebal fyrir
þetta blab, ab auglýsa allar þær ritgjörbir er oss
eru sendar og hér lúta ab, og virbist mega nægja,
eptir því sem málinu er nú komib, ab skýra svona
frá almennri stefnu þeirra og innihaldi; eina þeirra
tökum vér hér til sýnis, þótt vér séim henni eigi
alveg samdóma né í öllu tilliti, bæbi af því hún
inniheldr mebfram sérstaklega áskorun, og er eptir
nýjan nafngreindan höfund.
þnð cru nú engi Islands ninlcíni tíðræddari af öllum
landslýð eða yfirgripsnieiri, en Kláðamálið, og er íþví
tilliti óþarft að bera í bakkafullan lækinn, að vera láng-
orðr þar nni; eigi að síðr vil eg fara fám orðum um það
hvað mcr finnast villtastar skoðanir og stcfna þcssa máls.
„I nýjum Félagsritum 1858 er t. d. drcpið á Fjár-
kláðamálið eitt ineð öðru, og tnlið þar citthvertmesta vínda-
inál á tvennan hátt, sem von er, sjúkdómrinn sé hörunds-
kvilli er engi neiti að sé læknandij hvort sem menn vili
Ireldr lialda liann innlendnn eðn frtle ndan; menn eigi að
útbreiðn þekkíngu á hjúkrun og hirðfngu fjárins, sem bczt
gæti varið það húrundskvílla, menn eigi að vera scr út-
um að fá inenn f hjeruð að Iækija þnð sem kynni veikt
að verða, sem og, að auðvirðilcgra sé nð vera fjárböðlar
cn mannböðlar“.
það mun nú engi sannr Islendingr bera brigð á það,
að höfundr þessarar ritgjörðar, liafi ýmíst verið forgaungu-
maðr eða höfundr þcirra inálcfna, scm Islnndi hafa verið
til gagns og sótna, frelsis ogframa, og enda að þessi hans
skoðun á kláðamálinu sé í snma tilgángi, og er það því
ineð styzluin orðum léttkölluð: villt fööurlandsást; mér
liggr við að segja, að þótt að sá sem lángdvölum hefir
verið utan, og stundað ýms vísindi, og liann hafi lærtallnr
vísindagrcinir og enda að hann hefði lært útlenda fjnrliirii-
íngu, beri ekki bctra skyn á hirðíngu sauðfjár á Islandi,
cptir því sem ennú hagar hér, eða hvort hinn næmi
sunnlcnzki kláði sé innlendr eða útlendr, hcldr en böndi
sá er frá blautu bnrnsbeini hefir liirt snuðfé, sem til þess
er bæði laginn og náttúraðr, og það þótt hann væri svo illa
mentnðr að hann væri með öllu ólæs.
það er enganveginn meiníng mio, að eliki sé fjárrækt
vorri ábótavant og að ekki megi fjárkynið margfaldlega
bæta, og sýnir það dæmi Norðrmúla-sýslu búa, einkum á
Jökuldal og Fjðllum, er svo mjög liafa bætt fjárkyn sitt og
það mcð innlendu fjárkynl og inulendum reglum. — Eg
held að ekki sé svo mikið traust setjandi á læknfngar fjár-
kláða þessa í tilliti til kynbótarinnar, að menn þessvegna
ætti að láta hann tálmanalaust streyma um allar hinar
heilbrigðu sveítir, því betra er lieill en bætt, og mér gctr
ekki öðruvísi sýnzt, cn að það sé hin nicsta blindni, að
setja lækna i hinar heilbrigðu sveitir, og bfða þess þar,
að kláðinn kynni að koma; oddvitum lækníiigamanna