Þjóðólfur - 23.05.1859, Blaðsíða 4

Þjóðólfur - 23.05.1859, Blaðsíða 4
- 06 - Eg gct þess þá fyrst og frernst, að eins fór í Barða- strandarsýslu í fyrra og sumstaðar annarstaðar t Vestr- amtinu, að „engi þóktist eiga aðbyrja“, heldr drógst und- irbúníngrinn til kosnínganna, þángað til að í öðrum sýsl- uiu var komið vel á veg með hann, þá skipar sýslumaðr- inn, eptir boði amtinannsins, að seinja Iista yfir þá, sem kosníngarrétt hafi og kjörgengi i hverjum hreppi, og ineð því nú að Barðastrandarsýsla er ill yfirferðar og ferðir opt á strjálíngi, en póstgaungur í henni eins sjaldgæfar sem „krummi á hvaltjöruu, mtinu skrárnar hafa orðið iniðr hraðfara en skyldi i sumum sveitum sýsluunar, en þó vitum vér það uppá víst, að ei urðu þær svo síðbiinar, að ei hefði fyrir þá skuld, mátt sctja kjörþíngið annað- hvort seinast í Oct. eða að minnsta kosti um miðjan IVóv. f haust er var, því um Sept. var ei að tala, fyrir því sáu blessuð yfirvöldin okkar, enda hefir ei þókt þörf á að hraða þessu, og héldu menn að engum gengi nema gott til, en svo leið oct. og svo leið nóv. að ekkert ból- ar á kjörskránum frá kjörstjórninni, en í des. inán. birtist þær fyrst; í sumar sveitir komu þær ekki fyrri enn cptir nýár og sumstaðar lángtum seinna, svo í sumiiin svcitum (sjálfsagt i 3 ef ekki 4 eða 5) urðu þær aldrei birtar á lögboðinn hátt, og sumstaðar voru þær ekki séðar af flcirum en 2 eða 3 mönnum því þá dundu óveðrin á, svo fcrðir urðu næsta litlar og mannfundir engir, því síðr kirkjuftindir. þrátt fyrir allt þetta, lætr lierra sýslnmaðr- inn sér þóknast að ákveða kjörfund fyrir sýsluna 12. dag apr.mán. þetta var nú öllum auðséð að var til þess, að setja kórónuna á alla aðferðina á undan; þvi að ætla það, að uin það leyti yrði nnt að sækja kjörfund að Brjámslæk af öðrum en þeim sem næstir bjuggu, uin það leyti árs í því árferði sem út leit fyrir, var augsýnilega mesta fásinna. Að sönnu var kjörfundr hnldinn í þessari sýslu áðr, i apr.mán., en þá var vetrarfar blítt og argærku ár. Nú þar á mót þrengði jafnt að heyskortr i sveitun- um hvervetna, og hvergi hey að fá keypt fyrir þá sein hcfði getað koinizt ríðandi á kjörfundánn, bjargarskortr hinn nicsti, þar að auki um það Ieyti hvað tilfinnanleg- astr, því sigling er hvergi komin um það leyti árs eptir því sem vanter vestra, og því ei heldr kostr að fá keypt- an mat á kjörfundinum fyrir þá sem lángt áttu að. þá voru og ísalög svo mikíl, að ei voru tök á að komast sjóleiðis fyrir þá, sem sjóveg áttu að sækja. þannig var nú undirbuníngrinn nndir kjörfundinn, og þegar að hon- um kom, þá fór sem menn hafðýgrunað, að af öllumkjós- enduin sýslunnar, sem eptir þvi sem eg hcfi lieyrt úr kjörskránuin — því enga þerra hefi eg séð — munu hafa verið að tölu um hálft þriðja hundrað, mættu að eius 16 manns, auk sýslnmannsins og prestsins á Læk; voru 3 þcssara úr Tálknafirði, sem voru að arfaskiptum hjá sýslu- manninum í Haga og urðu samfcrða að Læk; 2 voru úr Múlasókn, sá 3. þaðan komst ekki alla leið, hinir voru bændr úr Brjáinslækjarprestakalli. Nokkrir Eyhreppíngar ætluðu á fundinn, en komust ei alla leið, heldr urðu frá að hverfa, sökum ísalaganna, hálfa viku sjáfar undan landi. Einn kjörstjórinn, prestrinn i Otrardal, gat ei komizt yfir fjallið fyr en degi síðar. Nú vonuftu menn staðfastlega, að sýslumaðrinn mundi fresta kjörfundinum, og skjótaánýj- um, fyrst svona stóð á, nei, ckki varð það, heldr lét sýslu- maðurinn kjósa, og kaus sjáifr fyrst, prófastinn í B a rð a s tr a nda rs ýs I u fyrir a ð al þ in g m a n n, (hver þó hafði áðr sagt öllum þcim sem höfðu spurt hann þar um, og þar á meðal inanni sem á fundinum var, að hann ei treystist að taka á móti kosníngunni,) og fyrir vara- þingmann prestinná Brjáinslæk. — það mun nú fáa furða, scm kunnugir cru, þó atkvæði sýslumannsíns kynni að hal'a orðið til leiðbeiningar hinum, sem á fundinuin voru staddir, einkum ef satt er, að prestinum á Brjámslæk hafi verið fremr um að gjöra að ná í kosnínguna, því þá var ekkert úrræði jafnsnjallt sem það, að kjósa þann fyr- ir aðalþingmann, sem nicnn gátu átt vist að ei mundi vera fáanlegr, þvi vart mun inörgum og iná ske engum kjós- enda hafa dottið f hug að kjósa Lækjarprestinn fyrir að- alþíngmann, þar sem aðrir voru til sem reyndari voru, og vanari þeim störfum en hann. það má með sanni scgja, að útaf þessu útfalli kosninganna niunu mjög svo margir kjósendr miðr ánægðir, en vita ei ráð, scm tiltækileg sé fyrir þá, til að kippa þvi i það horf, sem inargir vildi. Eg fyrir mitt leyti læt mig það ekki miklu skipta, því bæði er það, að mér er ckki vel Ijóst hverjum kostuin alþingismaðrinn þarf að bera búinn, og þar hjá er eg ekki heldr svo kunnugr, að cg viti kosti þá, er gjöra Lækjarprestinu vel færan til þíngstarfa, eins og eg á hinn bóginn þekki ekki heldr hvað hann kann til þess á að bresta. Fari þíngseta hans að sköpuin fyrir mér. En liitt þækti mér fróðlegt að heyra á sínum tíma, hvernig Al- þíngi geðjast að þeirri kosníngaraðfcrð, sem í Barða- strandarsýslu átti sér stað i þetta skipti, sum sé: hvort það álítr þá kosningu til alþíngis fullgilda: þegar lög- gjöiinni er ekki upphafiega fylgt i því, að undirbúa kosn- íngar í tæka tið; þegar löggjafarinnar cr ekki þarnæst gætt í því, að auglýsa kjörskrárnar tilhlýðilega; þegar kjörþíngið er þar á ofan sctt á óhcntugasta tiina; þegar öllum fjölda kjósenda er þannig óbcinlinis bægt frá að geta neyttréttar síns; og þegar kjörþínginu er ckki allt fyrir þetta slegið á frest til liagfeldari tima, lieldr kosn- íngar látnar fara frain af fáeinum inönnum, sem margir voru sveilúngar ef ekki skjólstæðíngar Lækjarprestsins. Eg licfi nú sagt þér söguna svo sanna sem eg veit, en eg sleppi að geta uin, hvað um kosninguna er talað, eða ein og önnur sináatvik er að henni liggja, sem jafn- gott cr þó niðr detti og bctr væri faliin í gleymsku og dá. — r — Dórnar yfirdómsins. Astæbur landsyíirréttardómsins í Víbidals- fjallsmálinu (sjá dómsályktunina í þ. árs „Þjóbólfi" bls. 86), itljóba þannig: „I máli þessu helir aðaláfríjandinn, umboðsmaðr 11. M. Olsen, sem eigandi jarðarinnar þíngcyra cða þíngeyra- klaustrs, áfrýjað dómi, geiignum við aukaiétt Húnavatns- sýslu, 7. inaímán. f. á., er dæmi aðaláfrýjandann skyldan, að slcppa umráðuin yfir fjalllendinu Viðidalsfjalli, milli llólagils og Rófuskarðsár, nema að því Icyti, að jörðin cigi þar sclstöðurétt, og dæmir fjallið cign þingcyra- klaustrs umboðsgóz, þó þannig, að jarðirnar Svcinstaðir, llólar, Ilófabak, Miðhús, Breiðabólstaðr, Ilnjúkr ogllelga- vatn, sem allar tilheyra þíngeyraklaustrs iimboði, cigi sumarsclstöðurétt í fjallinu, jafnhliða við jörðina þingeyra og í sanngjarnri tiltölu, liver um sig, og er þess jafn- framt I dóminum gctið, að landspartrinn ntilli llólagils og

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.