Þjóðólfur - 31.10.1859, Blaðsíða 5

- fittl -
seiu læknab heitir eSa ólæknab. Ilultamenn skera
*
engir, nenia Asbændr og í hverfinu þar um kríng,
né heldr Útlandeyíngar.
— Gjafa- og styrtarkorn. — Meb vestan-
póstinum (réttist, aí) nýkomib væri skip í Stykkis-
hólm, er liaffci afc færa 1300 tunnur korninatar,
þar af sendi stjórnin 500 tunnur til gelins ntbýt-
íngar í Vestramtinu, eptir tilhlutun amtmannsins,
niefcal þurfandi biíenda sökum harfcærisins; Snæ-
fellsnessýsla ein hlaut þar af 380 tunnur, en sagt
er afc hinar 120 tunnurnar liaft verifc ætlafcar til
Barfcastrandarsýslu. — Ilúuvetníngar liöffcu befciö
Iliidebrandt, kaiipmann þeirra, í sumar, afc senda
kornvöru til Hóbwiess í liaust, og ritafc forstöfcumanni
hinnar íslenzku stjórnardeildar herra Oddgeiri etaz-
ráfci Stepbensen bænir sínar uin afc styfcja afc því.
Ilildebrandt treystist ekki til þoss af ramleik sjalfs
sín, hljóp þá stjórnin undir bagga og keypti 800
tunnur matvöru (400 tnr. af nígi, 200 tnr. af
grjónunt, og 200 tnr. af baunumj, efca léfci peníng-
til þess, en Hildibrandt léfci skipifc til ílutníngs fyr-
ir 2116 rd.; er flutníngskaup þetta borgab þegar og
greifcir hver lireppr sinn skerf af því, en kornvör-
unni sjáll’ri skipt nifcr niilli hreppanna og hún öll
lánufc út, npp á óákvefcna skilmala.
— Arferfci — Til vifcbætis því er vér skýrfciim frá um
•umarfar og árferfci í sífcasta blafci, má geta þess afc hejrafli
heflr orfcifc mjóg lílill um gjórvallar Múlasjslur bæfci sakir
grasbrests og illrar njtíiigar; uudirlok f. máu. láu tófcur eun
óhirtar af túnum um Lánganes. — Mest kvafc bágiudiu og
neyfcin vestra vera í Breifcavíkrhrepp (sunnaiiundir jókli), mest
sakir aflaleysisins uæstl, vor og sumar; er þar um til merkis
afc í meðal árum er vanalega flutt út frá Búfcum, kaupstafc
Breifcvíkínga, nál. 201) skippuudum af flski, en í sumar var skip-
afc út þafcan einum 20 (tuttugu) skippundum af flski. — 20
búeudr sógfcu sig þar til sveitar i vor. — Haustvefcrátta heflr
alstafcar verifc einstaklega gófc, allan framanverfcan þenna mán-
ufc fram undir þet'a sífcasta uorfcanílilaiip (19—2K þ. máu);
þafc var vífca um Skagafjórfc og Húnavatussjslu afc uienn stófcu
afc heyskap fram yflr mifcjan máuufciun. — Her um Ncsiu
gaftatregt og aflalítifc.
Bókafregn (Afcsent).
Tveir bœhlíngar frá Ahreyri.
(Nifcrlag; sjá þ. á. þjófcólf bls. 99.).
Hitt Akreyrarkverifc, er eg vlldi niinuast á, er: ,N j
matreifcslubók", ásamtávísunum iitunþvott o. fl prontufc
1858, samifc hefir Pórct Andrea Nihólína Jónsdóttir;
1—214 bls. í Utlu 8 bl. broti; kostar óbundin 72 sk.
Eg heð nú aldrei verifc neinn matreifcslumafcr, og munu
flesiir búkarlar verfca afc segja hifc sania, svo afc eg get lítt
ilæmt um bók þessa af sjálfs mins þekkiugu; en vel uiá eg
trúa miuul gófcu kouu í þeim efnum, og segir húu mér afc
flest se gott og merkilegt i þessari bók, þó afc sumt se uiifcr
nanfcsynlegt fyrír okkr alimígann, þetta sein áhræri tilbiíníng
á jinsu kryddmeti, er eigi kemr á auuara borfc en stórhóffc-
íngja; en flest í henni e , segir kona mín naufcsynlegt, fyrir
allar alþjfcukonur, afc vita gott skyn á: tilbúningr á óllum
oinföldum mat; ug þá veiti þeim ekki af þvi sunium knnun-
uin, þó þær setti vel á sig inngánginn afc framan, um þrifn-
afc í búri ug eldliúsi og á úllum eldsgógnum og matarilátum.
,,Líklega þarf hún þó ekki afc kenna ])ir afc búa til skyrifc,
hjartafc mitt, efca ost, efca afc taka smjór af strokk1-, sagfci eg
og las henni allan kaflaun um smjórgjórfc og skyrgjórfc
|bls. 153 —157) og um „ostagjórfc (bls, 171 — 1 4); þá sagfci
konan mín: „margt gott get eg af þessu lært sem eg vissi
ekki fyr, og sanua þú nú til, heillin mín, hvori ekki skal
verfca bæfci drjgra og betra hjá mér srnjör mitt og skyr þeg-
ar eg fer afc laga mig eptir bókinni, heldr en áfcr var, og
heflr þó maddömiinum í Iíeykjavík þótt hvorttveggja ólastandi
frá mér, auk heldr ófcrum, og mefc raupinu og öllu samau
ætla eg margri sveitakonunni fari þetta mifcr en mér, og þó
þykist eg mega laga mig i mörgu eptir því sem i bókinni
segir um þetta efni, en margar afcrar kunnr mega þar mikifc
af læra. En eitt sé eg, afc anuafchvort kann ekki þo-si Akr-
eyrar maddama afc búa tíi misuost, efca hún kaun ekki afc
ljsa tilbúníngnum; því eingi æriegr misostr fæst mefc þeim
tilbúuíngi sem þarna (bls. 185) er kenudr1-. Svona sagfci
konau mín um þessa matreifcslubók, og mega flestar konur á
íslandi hafa þafc afc marki.. þafc er og sumt í bók þessari er
vifc kemr okkr bændunum, eptir því sem vífca er búsifcr í
sveitum, eigi sífcr en konuu m og matseljunum; þafc er til
dæmis kaflinn uin „afc slátra, og salta nifcr kjót“ (bls.
1. 6—200), því vifca fer þetta hjá oss fremr í ólestri, eins
og fleira, og hjá mörgum til skemda. Sama er afc segja um
kaflann um „jmislega drykki" (bls. 158 — 167) því fyrst
afc vifc ísleuzku bændrnir erum nú hvort efc er, orfcnir svo
stæltir afc apa okkr í því eptir útlendum, afc hafa mefc hönd-
um og veita öfcrum allskonar víu og munngát, þá er þó betra
afc kunua dálítifc afc tilbúníugi og mefcferfc á þvf, afc eg nú
ekki tali um hvafc óllum er naufcsyu á afc kunna rétfan til-
búníng á „kaffenu" (bls. 158), svo sem almenníugr er nú
farinn afc brúka mikifc af því; eg þori afc segja, afc allr þrifcj-
úugr fer hjá mörgum manni til spillíngar fyrir öfuga og hirfcu-
lausa „brenslu“ efca bökun á baununum; þafc er merkilegtafc
bókin skuli eigi nefna glófcarkerifc („Fyhrfat") undir kaffekönn-
una, sem bæfci er til drjgiuda á kaffenu og gjörir þafc bragfc-
betra eptir því sem konan mín segir og er búin afc reyna.
Margt er þafc flsira í þessu kvori sem er þarft og gott
afc vita, t. d. flest af því sem er í tveirnr sífcustu köflunum
um afc „lita ullardúka" (bls. 217 — 220) og úin „afc þvo
og slétta jmsan klæfcnafc“ o. fl. (bls. 220—244).
Eg vil því, afc ráfcum minuar gófcu konu, því hún er
mesta ráfcdeildar og þrlfnafcar kona eins og allir vita hér uni
kríng, eggja hverja kouu og konuefni á afc eiguast þetta mat-
reifcslukver frá Akreyri og kynna ser þafc sem bezt.
86.
— Mannalát. — 11. þ. nián. andafcist afc
Iljarfcarholti í Dölum, uppgjafarprestrinn sira Jón
Matthíasson, 73 ára afc aldri, sífcast prestr til Arn-
arbælis í Ölfnsi, fæddr 4. maí 1786, prestvígfcr 16.
júlí 1809, giptr 19. maí 1810; varfc fafcir 12 barna,
og lifa 6 þeirra; sífcar mun þjófcólfr birta önnur