Þjóðólfur - 22.12.1859, Blaðsíða 2

1857 nra nokkra breytíng á "contributionini,, af
braubunum á Islandi, einnig ab ilestir prófastar
væri mótfallnir uppa'stiíngu prófasts sira 0. Sívert-
sens R. af D., sem hann barupp á synodus 1857.
Um katólsku missionina gat biskupinn þess,
ab hann vissi ekki betr, en hún lægi í þagnar-
gildi, en ab hann hefbi einga skýrslu um hana
feingib frá lilutabeigandi próföstum. því næst gjörbi
biskupinn grein fyrir því, ab enn væri verib ab
yfir lesa sálmasafn þab, sem til væri ætlab ab nt
yrbi gefib í sérstökuin vibbæti vib messusaungsbók-
ina. Þá skýrbi biskupinn og frá því, ab presta-
skólakennari S. Melsteb hefbi samib nýútkomna bók
um mismunandi atribi á katólskri og lútherskri trú.
þessu næst kom fram uppástúnga um betrnn
á kjörum uppgjarfapresta, þannig ab stofnabr yrbi
handa þeim sjóbr meb þvf móti ab fella nokkurbranb
nibr ebr vib brauba sameiníngar. Meb samþykki
uppástúngmanns var þessi uppnstúnga lögb vib
skjöl synodus og ályktab, ab taka ekki ákvörbun
nm hana, fyr enn útkljáb væri um uppástúngu sira
Jóns Hávarbssonar, er lægi hjá kirkjustjórnar ráb-
inu. þá var borin upp önnur uppástúnga um
betrun á barnauppfræbíngu Kjósar- og Gullbríngu-
sýslu, meb því ab verja til þess rentum af Thor-
chillii legati. En stiptsyfirvöldin kvábu, ab þeirri
uppástúngu yrbi ab fresta, þángab til rentan af
höfubstólnum væri orbin svo mikil, ab hún álitist
nægileg til þess, ab vilja „testators" yrbi náb, sam-
kvæmt úrskurbi stjórnarinnar í þessu máli.
Ab lyktum gat prófastr sira II. Jónsson á
Ilofi þess, ab til kristnibobs á Kínlandi hefbi safnazt
ísínu prófastsdæmi libngir 600 rd., mest fyrir tilstilli
cinstakra efnamanna, og lét f ljósi þá skobun sína,
ab til ab efla prestaekknasjóbinn, mundi fara betr
á því, ab einstakir menn ynnist til þess ab gefa
til hans, en ab hvetja almenníng til þess, sízt ab
svo stöddu.
Dómar yfirdómsins.
I. í málinu: Sameigendr Laugarness og Klepps-
jarba (Jón Guðmundsson), gegn kanpmanni II.
Th. A. Thomsen (II. E. Johnssen).
..Rfettargjörðirnar bera með sér, að faðir gagnáfrjjand-
• ns kaupuiaðr I). Thomsen öðlaðisl koniinglegt afsalsbrfef
fyrir laxveiðinni I Elliðaanum þann 11. desemberm. 1853,
og segir þar svo, að honum sfe heimiluð og afsöluð lax-
veiðin I Elliðaánuin frá svokölluðum Slórhyl við Arbæ
og út fyrir ármjnnið í voginn milli Arbæjarhöfða og Gelgju-
cða Geldíngatánga með öllum þeim rfettindum, sein fjlgl
liafa veiðinni frá gamalli tíð, enn þá fylgi, og með réttu
eigi að fylgja. Að vísu er lifer einúngis beinlínis talað
um laxveiði í ánum og nt I voginn út að þeim tilgreindu
örnelndum Gelgjutánga og Árbæjarhöfða sem eins og af
stöðu uppdráttrinn, sein frain er lagðr, sýnir og áðr er
sagt, eru sinn hvoru megin við voginn ; en það er jafn-
framl ieitt I Ijós og sannað mcð liinuin franilögðu upp-
boðsskilmálum fyrir laxveiðinni, að þetta var, meðan veið-
in var konóngseign, og því svo lengi, scm menn vita til,
skilið á þá leið, að þeir, sem lóku laxveiðina að leigu,
ætli rétt á því, að banna á þvi umiædda svæði hvers-
konar veiði, (og undir veiði innibinzt sú lifer uinrædda
krœklíngstekja, þó hunckkifari fram f netuin eða á aung-
ul, sem aðaláfrýendrnir virðast einúngis að kalla veiði)
augsjáanlega af þeirri ás|æðu, nð það var álitið að spilla
veiðínni mcð þvf að fæla Inxiun frá þvi, að gnngn upp i
árnar, og þar sem þessi skoðun og skilníngr á mál-
inu átti sfer stað og þelta gekkst við, ineðnn konúngr
átti veiðina (sjá t. a. m. Ltr. F. I undirrfettargjörðunuin),
þannig lilýir hið sama ennþá að ciga sér stað, þar sem
veiðiréttrinn i ánum var scldr með ölliim þeim kjörum og
koslum, sem lionum voru samfara, meðan konúngr átti
hann, og að þessu lcyti kemr það því ci til greina, livort
Kleppsjarðarland nær að cða inn fyrir Gelpju- eða Geld-
ingatánga, því livort sem er, má eigandi jarðarinnar eigi
fremr nú en áðr við liafa nokkra veiði eða aðhafast neitt
það, sem spillt gcti veiðinni i ániiin, afþvíþetta var bann-
að, mcðan konúngr átti veiðina, enila vciðr ckki annað
álilið, en að aðaláfrýendrnir eigi ósannað, að IÍIepps-
jarðar land nái svo lángt'inn éptir með Elliðaárvognum,
eins og þeir hafafarið frain á, sumsfe innað Merkilæk, eðn
Marklæk, sein fellr, eins og afstöðuuppdráttrinn sýnir, I
voginn vestanvert, skamt frá sjállii árniynniiiu, því þings-
vitni það, sein aðalálrýendrnir liafa lagt fram við lands-
ylirrfettinn, er svo vnxið, að það getr ekki til greina
komið, þvi hvorki var gagnáfrýjandi né ncinn fyrir lians
liönd viðstaddr meðan það var tckið, og svo fór vitna-
leiðslan einnig frain á allt öðrnin stað, en tekið var til I
stelnunni, og þess var licldr ekki getið í hcnni að Ieyíis-
brfef væri fengið lil slikrar vilnalciðslu, enda hefir gagn-
áfrýjandinn gjörsamlega inótmæll þvi og stefnt þvi til ó-
merkingarog söinuleiðis nótarialskýrsln þcirri, viðvikjandi
landamer■kjiim milli Klepps og Bóstaða, sem fram er komin
lifer við réttinn, sem heldr ekki er eiðfest, þar scin nót-
arius, sem slikr, ekki gctr tckið eið af vitnum, og þann-
ig verðr ekkert byggt á þcssum skjölum.
Eptir þessuin málavöxtum hlýtr landsyfirrfettrinn að
fallast á skoðun undírdóinarans á málinu, og ber því hfer-
aðsdóminn, livað lögbannið gegn bcitnlökunni á því opt
nefnda svæði að staðfesta, og eins hvað inálskostnað í
hferaði snertir.
„Krafa gagnálrýjandans um skaðabætr getr þegar af
þeirri ástæðu eigi komið til greina, að hann eigi hefir
sannað, að aðaláfrýcndrnir liafi gjört lionuin nokkurt
fjártjón. Ilvað málskostnað við landsylirrfettinn snertir
virðist að aðaláfrýendrnir eptir málalyktum hfer við réttinn
ekki geti komizt hjá að greiða hann gagnáfrýandanum, og
virðist upphæðin hæfilega ákveðin til 30 rd. r. m.*
„því dæmist rétt að vera:“
„Hferaðsdömrinn á óraskaðr að standa. Málskostnað
við landsyfirrfettinn borgi aðaláfrýcndrnir gagnáfrýjandan-
um með 30 rd. rikismyntar. — Dóminuin að fullnægja
undir aðför að lögum“.