Þjóðólfur - 22.12.1859, Blaðsíða 3

- 553
II. í málinu: Ilreppstjórarnir í Holtamanna og Land-
mannahrepp (J»n Guðmundsson), gegn Runólfi
Nikulássyni (hreppstjóia á Bergvabi,) m. fl.
(II. E. Jolmsson).
(Kveðinn upp 5. Desembr. 1859).
„I máli þessu h;<fa lireppstjórarnir í Hollta- og Land-
mannalireppi i Rángáiþíngi ákærl Runóll’ hreppstjóra Nik-
ulásson á Bcrgvaði og tvo aðra nafngreinda búendr í
llvolhripp fyrir það, að þeir liafi sumarið 1857 í heim-
ildarleysi veítt fugl og silung í afréttuin þeirra, en mcð
liéraðsdónif, gengnum Rángárþíngi 21. sept. 1858, cru
hinir ákærðu dæmdir sýknir fjrrir ákærnm sækjandanna“.
„Ilinir stefndu liafa játað, að þeir að vfsu áininst
sumar hafi farið til veiða upp f svo kölluð Fiskivðtn, en
jafnframt borið fyrir, að þau liggi ckki i afrétti áfrýend-
anna, eins og þeir þó liafa farið Irain á, og þvi )il sönn-
unar lagt fram nokkur skjöl, sem kveða á uin merki og
örnefni, og eiga að sýna það, að nefnd Fiskivötn liggi í
afrétti þeirra. þareð mi enginn áreiðanlegr dómr vcrðr
feldr f máli þess, án þcss áreið sé gjörð á staðinn, eðr
af.stöðumálverk frainlagt, er sýni takmörk afréttarlands
áTrýendanna, livar bin áminnstu Fiskivötu liggi, og cins
hin tilvitniiðn merki og örnefni, samkvæmt NL. 1 — l(j, til-
skipun 11. júlfinán. 1800 gr. 20. og tílsk. 31. marsin. 1719,
og málið ekki lieldr að öðru leyti virðist upplýst, samkvæmt
tilsk. 15. ágúst 1832 10.gr. samaub. 13. gr., hlýtr, samkvæmt
aðalkröfu áfrýendanna liéraðsdómrinn að dæmast ónierkr,
og málinu heim vfsast til nýrrar og löglegrar meðferðar og
dóuisáleggfngar þessu samkvæmt“.
„þvi dæmist rétt að vera:“
„Iléraðsdómrinn á ónierkr að vera, og málinu heim
vísast til nýrrar og löglcgri meðferðar og dómsáleggingar
f héraði“.
Má 1 ií> um 1 aunabót ýmsra embættis-
manna á Islandi.
(Framhald). er kunnngt, afe stjórnin lagfei
fyrir Alþíng 1857, afe taka til íhugunar og segja
álit sitt unt, „hversu afe Alþíng fyrst uin sinn,
þángafetil fjárhags fyrirkomulag fslands væri koinife
í kríng, gæti gefizt kostr á afe segja álit sitt unr
tekju- og útgjaldaáætlun íslands, annafehvort á
þann hátt, afe Alþíng, eitt skipti fyrir öll, tæki
Ijárhagsmálife til ítarlegrar yfirvegunar og mefeferfe-
ar, efer á þann hátt, afe málife sé reglulega lagt fyrir
þíngife á vissum tímaskiptum" (Alþ.tífe. 1857, bls.
77). Mál þetta var sífean ítarlega undirbúife og
rætt á því þíngi, og niferstafean varfe sú, mefe 16
atkv. gegn 4 (konúngkjörnum): afe þíngife beiddi
konúnginn" afe Alþíngi yrfei veitt ályktandi vald hvafe
tekjn- og útgjaldaáætlun íslands snerti, en úr rík-
issjófei yrfei greitt til landsins ákvefeife árlegt tiilag
um tiltekna áratölu". A hinu sama þíngi (1857)
var endrnýjufe bænarskráin til konúngs um frum-
varp til nýrrar stjórnarbótar á íslandi, og stúngife
uppá sömu undirstöfeuatrifeum sem fyrri, en eitt
þeirra hefir jafnan verife þafe, afe Alþíng fengi á-
lyktandi vald efer fullt löggjafaratkvæfei í öllum
innlendum (íslands) málum, og þó afe undirtektir
stjórnarinnar 1855 væri nokkufe þiíngar undir ýms
önnur atrifei þess máls, eins og þau komu frá þíng-
inu 1853, þá varfe hún samt afe Viferkenna rétt og
naufesyn Íslendínga í því efni, aö vald og verka-
hríngr Alþíngis yrfei rýmkafer í þá stefnu sem þíng-
ife haffei farife fram á.
þaö var nú næsta efelilegt og jafnvel rétt, afe
stjórnin skofeafei þessar 2 uppástúngur Alþíngis 1S57:
um stjórnarbótina og um fjárlagarétt Alþíngis, svo
samkynja efelis, afe ísjárvert þækti afe veita Alþíngi
fjárlagaréttinn útaf fyrir sig, fyrenn jafnframt væri
ákvefeife uin rýmkafe vald og verkahríng Alþíngis
yfir höfufe afe tala, enda hefir stjórnin yfirlýst þeirri
skofeun sinni á þessum 2 málum, í konúngl. aug-
lýsíngu til Alþíngis 1859, tim árángr af þegnlegum
titlögum þíngsins 1857, ogsegirþar: afe þótt „kon-
úngi hafi verife gefefellt afe geta orfeife vife bæn AI-
þíngis" (nm fjárlagaréttindin), þá hafi því máli,
„sem íliuga þurfi á niarga vegu og standi í svo nánu
sambandi vife þafe, hvort Alþíngi verfei veitt meira
vaid yfir höfufe afe tala, eigi orfeife komife svo lángt
áleifeis, afe lagafrumvarp um þafe efni hafi í þetta
skipti orfeife lagt fyrir Alþíngi". „En afe öferu leytifí,
— segir í auglýsíngunni, — „er þafe sjálfsagt, aö
stjórnin mun eptirleifeis hafa sérdeilislegt athygli á
máli þessu, og eigi láta hjá lífea afe taka þafe áný
til íhugunar undireins og kríngumstæfeurnar með
nokkru móti leyfa"; — og á öferum stafe í auglýs-
íngunni (IÍ. tölul. 4.) segir uni stjórnarbótarmálife:
„og skulu þá, þegar málife kemr tii íhugunar, til-
lögur Alþíngis verfea teknar til greina svosem fram-
ast er unnt“.
þetta eru margfalt betri undirtektir undir stjórn-
arbót þessa lands og fjárlagarétt Alþíngis, heldren
stjórnin hefir nokkru sinni fyr iátife í té,
og margfalt þýfeíngarmeiri fyrir þaö, afe konúngrinn
sjálfr hefir tekife þær fram í auglýsíngu sinni til
þíngsins, í stafe þcss afe fyr hefir ráfegjafanum verið
falið afe láta konúngsfulitrúann skýra þínginu frá
ástæfeuni og undirtektum stjórnarinnar um þessi
mál. (Framhald sífear).
— Glefeileikir á gildaskálanum. — þafe
mun afráfeife mefe flestum kandídötunum hér í stafen-
um, afe þeir sameini sig uni afe gángast fyrir, afe í
öndverfeum næstkomandi mápufei verfei gefnir glcfei-
leikir á gildaskálanum, líkt og t. d. í fyrra, og al-
menníngi gefinn kostr á afe horfa á þá fyrir kaup.