Þjóðólfur - 09.01.1862, Page 7

- 31 —
cr vér eigi þekkjum lagaheimild fyrir, enda hefir
höfundr reikníngsins eigi hirt ab geta þess, eba rétt-
læta þau útgjöld ab neinu. Svo er um »vitjun
læknis hjá hinum holdaveiku á Subrnesjum (Utgj.
II. 2. b.); vér vitum ab vísn, aÖ þab hefir verib
venja um nokkub mörg ár, ab greiba landlækni fyrir
þessleibis ferbir einu sinni á ári úr jafnabarsjöbi,
en fárra ára venja mun þó eigi einhlít, ef laga-
heimildina vantar. — þab getr verib, ab „kvittr" sá,
sem gaus upp öndverblega sumars 1860 um flekku-
sótt (,,meslíngasótt“) á Vestmanneyjum hafi verib
svo ískyggilegr, ab valdstjórnin hafí eigi mátt undir
liöfub leggjast ab kosta til al'skipta af því, og til
varnar gegn útbreibslu sóttarinnar til meginlandsins,
því allir vita, ab sú sótt er mjög næm, enda er
reynsla fyrir því hér á landi eigi 14 árum eldri, er
því varla ástæba tii ab vefengja þá 35 rd. 40 sk.
(Útg. II. 5.), sem segir í reikníngnum ab varib sé
í þessu skyni. En ískyggilegri virbist hin útgjalda-
greinin þar á undan: „ritlaun og kostnabr til út-
gáfu á ritlíngi Dr. Hjaltalíns um taugaveikina",
54 rd. 22 sk.; vér ætlum, ab þetta gjald af jafnab-
arsjóbnum verbi hvorki réttlætt meb venju nélaga-
heimild, enda er til hvorugs skýrskotab í reikníngn-
um. Landlæknar vorir, bæbi sá sem er og hinir
undangengnu, hafa útgefib ýmsa smáritlínga um abra
skæba en algenga sjúkdóma, t. d. Dr. Jón Thor-
stensen, „um mebferb á úngbörnum"; Dr. Jón Hjalta-
lín, „um barnaveikina", en hvorugt þetta rit mun
hafa verib útgefib á kostnab jafnabarsjóbanna; Hús-
og bústjórnarfélag Subramtsins tók ab sér útgáfu
bæklíngsins, „um mebferb á úngbörnum“. Næbi
þab á annab borb nokkurri átt, ab dengja á jafn-
abarsjóbina kostnabi af útgáfu hverra þessleibis rit-
gjörba um mebferb á algengum og almennum land-
farsóttum, eins og Tyfus-sóttin er eba taugaveikin,
þá er aubsætt, ab sá kostnabr ætti eigi ab lenda fremr
á einuin jafnabarsjóbnum en öbrum, heldr á þeim
öllum saman, ef landlæknirinn áliti óumflýjanlegt
og til verulegs árángrs ab gefa út þessleibis rit.
Leigan fyrir lendíngarbryggju í Reykjavfk, 10
rd. árl., inun ab eins vera bygb á einhverju ráb-
herrabréfinu, þó ab eigi sé þess getib ; þab er merki-
legt, ab Reykjavíkrbær má eigi bera svo lídlfjör-
legan kostnab, er þó rís af rábstöfun, er beinlínis
snertir bæinn. — Þab mun nú komin allt ab því
30 ára hefb á þab, ab jafnabarsjóbrinn kosti til ab
gefa út hinar árlegu verblagsskrár, þetta væri og
í alla stabi rétt, ef þab væri ekki helber óþarfi og
óvani. Yerblagsskrárnar eru þab naubsyDja-blab,
ab þær mundu renna út, ef til kaups væri, mebal
almenníngs, og ná þeirri úfbreibslu mebal gjald-
þegna, sem er í alla stabi naubsynleg; eins fyrir
þab mætti senda þær ókeypis ölluni embættismönn-
um andlegrar og veraldlegrar stéttar. Ef lands-
prentsmibjunni væri eptirlátib ab selja vérblags-
skrárnar, t. d. hvert expl. á 2—3 sk., og hafaupp-
lagib svo stórt sem vildi, þá mundi hún gánga íús-
lega ab því, ab láta 3 —400 handa embættismönn-
um, en láta sér lynda forlagsréttinn uppí prentun-
arkostnabinn. (Nibrl. í næsta bl.)
Kafli úr bréfi ab norban.
f>ú varst ab bibja mig seinast í breti þínu, ab segja þér
greinilega sögu um k i rkj ub 7 ggí n gu na á Akreyri; en
þó eg vildi nú gjarnan verba vib bón þinni, þá er þab ekki
svo hœgt sem skyldi, því þab er satt, þó ótrúlegt sé, ab þab
er margbrotib, og hefir gengib eiuhvernveginn kýmilega til, on
þab verbr ab segja hverja sógu eins og hún gengr; — og er.
þvíþartil máls ab taka, ab einn góbau vebrdag, fyrir mörgum
árum, kom sjálfsagt einhver góbr andi yflr Akreyrarbúa, og
ekki óbruvísi eu þab, ab þeir í einum flughasti ætlubu ab reisa
mikib og skrautlegt musteri, til andaktaræfírigar handa sér;
þeir rábslógubu og héldu fundi eins og hófubprestarnir forb-
um, og rneira, þeir skutu saman gjófum, og hugmyndaaflib
flaug himin-hátt um þessa miklu kirkju, sem reisa skyldi;
þeir fengu Jirátt gruuninn, og létu aka og draga grjótib heim
í stórhaugum, og var þab meira eu náttúrleg mannaverk; en
þab var þab sárasta, ab þejm fór líkt og berserkjuin forn-
aldarinnar, eraf þeim var mesti gángrinn, fór heldr ab draga
úr óllu saman, og brábum sló í dúnalogn. En þab var eins
og optar heflr vib borib á ólgusjó þessarar veraldar, ab þegar
ein bylgjan spríngr, þá roisir sig ónnur hátignarlega vlb ský-
iuu, og svelgir drynjandi hvab fyrir verbr; þessu iíkir virtust
Akreyrarhúar í þá daga: þeir sóktu í sig vindinn, eins og
smibjubelgr, ofndu til nýrra fuuda um nýja kirkjubyggingu,
því fyrsti grunnrinn var alveg tapabr, þeir komu meb ýmsar
uppástúngur á þessurn fundum sínum, sem óþarfl virbist ab
telja, þó má geta þess, ab óldúngr nokkur, frægr mebal
lýbsins, kom eitt 6inn meb þab heillaráb, ab hafa kirkjuna tví-
dyraba, sem mælt er ab hafl verib feit meb atkvæbagreibslu;
þeir létu nú samt á nýjan leik draga saman efni til kirkju-
grunnsins; en samt sem ábr varb hann sómu örlögum hábr
og hinn fyrri. En grjótib fauk undirhús annarabæjarmauna,
er bygbu þar í kríng.
I>i kemr nú þribi grnnnrinn til sögunnar; þab var nú
ekki orbalaust farib ab drífa hann upp, þvi þab heflr kunn-
ugr niabr sagt mér, ab þab hafl bergmálab vestr í Tindastól,
og hvert hjarta orbib hriflb af gubrækni, er þab heyrbist, hvab
þá nær. Nú þusti saman af nýju múgr uianns til ab rífa
upp grjótib í grunninn, og var þab sókt fram í Eyjafjörb, og
norbr í þíngeyjarsýslu, og hrúgab saman á beinharba skribu
subrí fjörunni á Akreyri, hvar kirkjan skyldi slanda um aldr
og æfl, þá var uú tekib til óspiltra málanna og farib ab hlaba
af mörgum meistara höndum, sem ekki er þar skortr á, og
gekk þab vibstöbulaust, þángab til grunnrinn var meir eu
hálfnabr, þá fór nú allt ab fara meb bygbum, enda vantabi
vibiun. þar koiu loksins, ab fjandinn hljóp úr suubarleggn-
um og sundrabi éllum samdræguisanda bæjarmanna, og vildu