Þjóðólfur - 29.07.1864, Blaðsíða 2

-— 140 —
lýðsins á þíngi sínu Og þjóðmáltim eðr andvara-
leysi hans og skeytíngarléysi um það hvorttveggja.
Áhuginn kemr fram í sem hyggilegustum og vönd-
uðustum undirbúníngi til að vera sér Og kjördæmi
sínu úti um sem beztan þíngmann að framast getr
verið kostr á, koma sér niðr á því, bæði á auka-
fundum og með prófkosníngum fyrifram, hver se
líklegasta þíngmannsefnið, og leita á þann hinn
sama í tíma um að þiggja kosníngu, og síðan að
fjölmenna aðalkjörþíngið sem bezt, svo að kosn-
íngiu skeiki ekki frá því er menn hafa alment
orðið ásáttir um á undirbúníngsfundunum, o. s.
frv. Aptr kemr áhugaleysi og skeytíngarleysi kjós-
endanna berlega fram, þegar engi fyrirvari er bafðr
né fyrirhyggja fyrir því að undirbúa kosningar þíng-
mannsins á neinn veg, fyren til sjálfs kjörþíngis-
ins kemr, og síðan kylfa látin ráða kasti um það,
hvort sá þíngmaðr verði fáanlegr, er menn þó al-
ment vildi hafa í ko^níngu, og hvort kjörþíngið
verði ekki svo linlega sókt af ðllum þorra kjósend-
anna, að sá hrepprinn, þar sem kjörþíngið erhald-
ið, geti þar einn öllu ráðið, og þó ef til vill svo,
að öllum gegni ver, af því þeir hreppsbúarnir eiga
svo lángtum hægara að 'sækja kjörþíngið, heldren
úr öðrum hreppuin kjördæmisins.
Alþíngi vort Isiendínga er orðið aðeins20ára
að aldri, hefir komið saman aðeins níu sinnum,
og er nú í haust hið 4. skiptið að almennar al-
þíngiskosníngar eiga að fram fara yfir Iand allt.
það getr eigi verið mikil né margvísleg reynsla,
sem þjóð vor hefir borið úr býtum af þessari mik-
ilvægu þjóðstofnun vorri á ekki fieiri árum og
eptir jafnfáa fundi, og eptir svo fá ár getr eigi
hafa svo djúpt eða alment og óbifanlega innræzt
hjá landslýðnum sannfæríng um ágæti og æskileg-
an árangr þingsins, eða svo miklar mætr á því,
að menn geti búizt við eða ætlazt til, að t. d.jafn-
mikill og ahnennr áhugi og ást á þjóðþíngi voru
hafi nú þegar gagntekið oss Íslendínga einsog t. d.
Englendínga á málstofum sínum eða þjóðþíngum
sem þeir hafa nú haft um 700 ára og eru að öllu
hin algjörðustu þjóðþíng í heimi, og samt sem áðr
hið mesta ágæti þeirra einmitt þarí fólgið, að þau
hafa óbifanlega og rótgróna stoð sína í áhuga, ást
og trausti landslýðsins og í almenníngsálitinu,
En Iátum þíng vort og þjóð njóta allrar rétt-
sýni og sannmæla og ætlumst ekki til þess af hvorugu
sem er ofætlun eptir almennri reynslu, eptirsann-
girninnar og skynseminnar kröfum. Ef vér lítum
til þess, að lýð þessa lands hafði um margar aldir,
áðren þetta Alþíng vorí var stofnað og endrreist,
verið fyrirmunað að eiga nokkra hluttöku, áhuga
eða atkvæði um almenn landsmál sín, eins í hin-
um smærri sem hinum stærri, en hafði í þess stað
oröið að búa við einokaða verzlun öldum saman,
er meinaði landsins börnum fyr og síðar um
full 400 ár að verða aðnjótandi hins minsta af
vanalegum hag eðr ágóða verzlunarinnar í land-
inn, en rúði aptr landsmenn þvert í móti þeim
litlu búsafleifum, er góðu árin hcfði getað látið
þeim í té, og lagðist svo á eitt með óárum og
eldgosum til þess að sökkva oss æ dýpra og dýpra
í eymd og tilfinníngarleysi, í ánauð, armóð og vo-
læði, og leiddi hverja húngursneyðina af annari
yfir land þetta, er smáfækkaði landslýðnum æ meir
meir; ef vér lítum til þess, að Alþíng vort hefir í
þessi að eins 20 ár síðan það var stofnað, og í
þessi 9 skipti, er það liefir átt fundi, aldrei kom-
izt lengra en að vera ráSgefandi samkunda undir
ókunnri stjórn í 300 mílna fjarlægð, semhér þekkir
ekkerttil, hefirorðið allt að þekkja af annara sögu-
sögn, allt að sjá með annara augum, og að eiga
allt stjórnareptirlit, aðhald og framkvæmd undir
öðrum, allt þetta í sömu fjarlægðinni, svo að álit
og tillögur alþíngis h'afa einatt verið að litluhafðar
og orðið að standa þángað betr fyrir áliti og til-
lögum konúngsfulllrúa og hinna æðstu embætlis-
manna hér innanlands, hafi þeim borið í milli við
þíngið; — þcgar alls þessa bins vanmegna ástands
vors að fornu og nýu er gætt, hins stutta tíma, er
þíngið enn hefir lifað og átt kost á að sýna sig,
hve lítið og hve sjaldan það hefir getað látið til
sín taka sakir takmarkana þeirra, er það hefir háð
verið og ýmsra annara tálmana og jafnvel grun-
scmda að sumu, en á hinn bóginn til er gætt
hinnar litlu reynslu og árángrs, er þíngið hefir
getað látið þjóðinni í té og hinna rýru hvata, er
hún hefir þess vegna liaft til að festa almennaást
sína og traust til þíugsins og fullan áhuga á því,
enn sem komið er, — þegar alls þessa er gætt,
segjum vér, þá hljótum vér að viðrkenna, að AI-
þíngi vort, þóað ekki sé það nema fárra ára, hefir
afkastað og áunnið miklu meira en menn geta
framast vænzt, og það svo að hinum meiri og betri
parti lýðsins hefir smámsaman aukizt traust á því
og sannfæringin um það orðið æ almennari og
fest dýpri rætr, að Alþíngi vort mætti smámsaman
verða oss og þjóð vorri alment athvarf og almenn
stoð til halds og trausts og til frelsis oss og fram-
fara.
En »Rómaborg var eigi bygð á einum degi«
segir ináltækið, og það hefir æfinlega þurft lengri