Þjóðólfur - 29.07.1864, Blaðsíða 4

lýðsins á þíngi sínu og þjóðmálum eðr andvara-
leysi hans og skeytíngarleysi um það hvorttveggja.
Áhuginn kemr fram í sem hyggilegustum og vönd-
uðustum undirbúníngi til að vera ser óg kjördæmi
sínu úti um sem beztan þíngmann að framast getr
verið kostr á, koma sér niðr á því, bæði á auka-
fundum og með prófkosníngum fyrifram, hver sé
líklegasta þíngmannsefnið, og leita á þann liinn
sama í tíma um að þiggja kosníngu, og síðan að
fjölmenna aðalkjörþíngið sem bezt, svo að kosn-
íngin skeiki ekki frá því er menn hafa alment
orðið ásáttir um á undirbúníngsfundunum, o. s.
frv. Aptr kemr áhugaleysi og skeytíngarleysi kjós-
endanna berlega frnm, þegar engi fyrirvari er liafðr
né fyrirhyggja fyrir því að undirbúa kosníngar þíng-
mannsins á neinn veg, fyren tii sjálfs kjörþíngis-
ins kemr, og síðan kylfa látin ráða kasti nm það,
hvort sá þíngmaðr verði fáanlegr, er menn þó al-
ment vildi hafa í ko^níngu, og hvort kjörþíngið
verði ekki svo linlega sókt af ölium þorra kjósend-
anna, að sá hrepprinn, þar sem kjörþíngið er hald-
ið, geti þar einn öllu ráðið, og þó ef til vill svo,
að öllum gegni ver, af því þeir hreppsbúarnir eiga
svo lángtum hægara að 'sækja kjörþíngið, heldren
úr öðrum hreppum kjördæmisins.
Alþíngi vort Íslendínga er orðið aðeins20ára
að aldri, hefir komið saman aðeins níu sinnum,
og er nú í haust hið 4. skiptið að almennar al-
þíngiskosníngar eiga að fram fara yfir land allt.
það getr eigi verið mikil né margvísleg reynsla,
sem þjóð vor hefir boriðúrbýtum af þessari mik-
ilvægu þjóðstofnun vorri á ekki fleiri árum og
eptir jafnfáa fundi, og eptir svo fá ár getr eigi
liafa svo djúpt eða alment og óbifanlega innræzt
lijá landslýðnum sannfæríng um ágæti og æskileg-
an árangr þíngsins, eða svo miklar mætr á því,
að menn geti búizt við eða ætlazt til, að t. d.jafn-
mikill og almennr áhugi og ást á þjóðþíngi voru
hafi nú þegar gagntekið oss Islendínga einsog t. d.
Englendínga á málstofum sínum eða þjóðþíngum
sem þeir hafa nú haft um 700 ára og eru að öllti
hin algjörðustu þjóðþíng í heimi, og samt sem áðr
hið mesta ágæti þeirra einmitt þarí fólgið, að þau
hafa óbifanlega og rótgróna stoð sína í áhuga, ást
og trausti landslýðsins og í almenníngsálitinu.
En látum þíng vort og þjóð njóta allrar rétt-
sýni og sannmæla og ætlumst ekki til þess af hvorugu
sem er ofætlun eptir almennri reynslu, eptir sann-
girninnar og skynseminnar kröfum. Ef vér lítum
til þess, að lýð þessa lands hafði um margar aldir,
áðren þetta Alþíng vort var stofnað og endrreist,
verið fyrinnunað að eiga nokkra hluttöku, áhuga
eða atkvæði um almenn landsmál sín, eins í hin-
um smærri sem hinum stærri, en hafði í þess stað
oröið að búa við einokaða verzlun öldum saman,
er meinaði landsins börnum fyr og síðar um
fnll 400 ár að verða aðnjótandi hins minsta af
vanalegum hag eðr ágóða verzlunarinnar í land-
inu, en rúði aptr landsmenn þvert í móti þeim
litlu búsafleifum, er góðu árin hefði getað látið
þeim í té, og lagðist svo á eitt með óárum og
eldgosum til þess að sökkva oss æ dýpra og dýpra
í eymd og tilfinníngarleysi, í ánauð, armóð og vo-
læði, og leiddi hverja húngursneyðina af annari
yfir land þetta, er smáfækkaði landslýðnum æ meir
meir; ef vér lítum til þess, að Alþíng vort hefir í
þessi að eins 20 ár síðan það var stofnað, og í
þessi 9 skipti, er það liefir átt fundi, aldrei kom-
izt lengra en að vera ráögefandi samkunda undir
ólmnnri stjórn í 300 mílna fjarlægð, semhérþekkir
ekkerttil, hefirorðið allt að þekkja af annara sögu-
sögn, allt að sjá með annara augum, og að eiga
allt stjórnareptirlit, aðhald og framkvæmd undir
öðrum, allt þetta í sömu fjarlægðinni, svo að álit
og tillögur alþíngis hafa einatt verið að litlu hafðar
og orðið að standa þángað betr fyrir áliti og til-
lögum konúngsfulllrúa og hinna æðstu embættis-
manna hér innanlands, hafi þeim borið i milli við
þíngið; — þegaralls þessa liins vanmegna ástands
vors að fornu og nýu er gætt, hins stutta tíma, er
þíngið enn hefir lifað og átt kost á að sýna sig,
hve lítið og hve sjaldan það lieflr getað látið til
sín taka sakir takrnarkana þeirra, er það hefir háð
verið og ýmsra annara tálmana og jafnvel grun-
semda að sumu, en á hinn bóginn til er gætt
hinnar litlu reynslu og árángrs, er þíngið hefir
getað látið þjóðinni í té og liinna rýru hvata, er
hún hefir þess vegna haft til að festa almennaást
sína og traust til þíngsins og fullan áhuga á því,
enn sem komið er, — þegar alls þessa er gælt,
segjum vér, þá hljótum vér að viðrkenna, að Al-
þíngi vort, þóað ekki sé það nema fárra ára, hefir
afkastað og áunnið miklu meira en menn geta
framast vænzt, og það svo að hinum meiri og betri
parti lýðsins hefir smámsaman aukizt traust á því
og sannfæríngin um það orðið æ almennari og
fest dýpri rætr, að Alþíngi vort mætti smámsaman
verða oss og þjóð vorri alment athvarf og almenn
stoð til halds og trausts og til frelsis oss og fram-
fara.
En »Ilómaborg var eigi bygð á einum degi«
segir máltækið, og það heíir æfinlega þurft lengri