Þjóðólfur - 02.11.1865, Blaðsíða 5

hafinu. Yér höfum sem danskir menn mikilsvcrt
hagræði fram yfir allar útlendar þjóðir, að ver get-
um sjálfir verkaö saltfislc vorn, liaft lýsisbrœÖslu
o. fl. par á landi við hafnirnar, þar sem hins
vegar hinir mörgu úllendu menn verða að láta
sér lynda að salta fisk sinn á skipum úti, og geta
fyrir þá sök eigi flutt eins góða vöru og ella mundi
til hinna útlendu markaða. I>að er alkunnugt, að
ekki finnst jafngóðr fiskr sem sá, er verkaðr er á
íslandi. Önnr er sú veiði, er öllu ábata meiri er,
heldren þorskveiði, og það er háhallaveiðin. Eptir
því sem segir í hinu íslenzka tímariti «Norðanfara«
frá 30. Marz 18G5, var arðr sá, sem árið 1864
fékkst á 32 þilskip, er heima áttu á íslandi, fyrir
hákallslýsi 82,336 rd. Og er þó aðgætandi, að
arðr þessi fékkst sem svarar á 3 mánaða tíma,
og það á þau skip, sem misjafnlega voru útbúin
og með einföldum og misjafnlegum veiðarfærum
og áhöldum. Allt um það hefir þó á skip þessi
aHast, að frádregnum öllum tilkostnaði og 10 pC
til skuldalúkníngar (Amortisalion), í hreinan ávinn-
íng26 pC af þeim höfuðstót sem, ef hátt er reikn-
að, má ætla að samsvari 96,000 rd.
Af þessu er þegar Ijóst, að mcnn jafnvcl með
litlu afli sameinuðu geta komizt að góðri niðrstöðu.
Ilversu miklu fremr mætti þá eigi þetta verða, ef.
að menn sameinuðu til þessa mikið afl, að skip
og áhöld öll væri sem bezt vönduð í alla staði,
að allskonar fiskiveiðar væri stundaðar svo hagan-
lega sem frekast má á ýmsum árstíðum, að öllu
væri safnað saman og allt væri verkað og tilreitt
á nokkrum aðalstöðum, þar sem saman væri komið
og safnað allt sem lieiti hefir og á þarf að halda
til eflíngar slíku fyrirtæki. Eg er sannfærðr um,
að slíkt fyrirtæki mundi eigi einúngis efla og styrhja
pjóðlega meðvitund og pjóðlega velmegun, bœði á
íslandi og her í Danmörhu, heldr og par að auhi
tengja hinn fjarlcega ríhis-hluta fastar en áðr við
aðallandið, að það mundi verða ágœtr shóli til
þess að ala upp harðfenga og dugandi sjómenn,
sem þá einnig eyddu æfidögum sínum í þarfir
fóstrjarðarinnar, í stað þess að nú svo margir af
vorum vösku sjóliðum verða að leita til hinna
miklu farmanna þjóða og hverfa þannig útum
heiminn, af því þá vantar atvinnu hér heima og
verða að sitja þar auðum höndum og hafast ekki
að. J>að er í fám orðum að segja sannfæríng
mín, að petta fyrirtœhi geti eigi einúngis orðið
til gagns og harníngju fyrir fóstrjörð vora og
landsmenn b<xði her og á íslandi, heldr einnig á-
batasamt fyrír pá, er shjóta vildi fe saman í
peim tilgángi.
Eg stíng upp á að stofnað verði félag á þann
hátt að hver sem í félagið gengr ieggi fram 100
rd., og þarf eigi að greiða það tillag allt í einu
heldr smátt og smátt, en uppliæð allra tillaganna
er ráðgjört að verði 500,000 rd.
Fyrir þetta fé á að kaupa:
100 fiskiskip frá 10—16 lesta rneð öllum áhöld-
um á 3000 rd........................ 300,000 rd.
15 Skip hérumbil 30 lesta stór á 290
rd. fyrir lest hverja................ 130,500 —
Hafnakaup, húsasmíði, söltunarstöðvar
o. s. frv............................. 69,500 -
Samtals 500,000 —
Fiskiskipunum skal skipt í tvær deildir. Önnur
þeirra (útsuðrs deildin) skal hafa aðsetu í Hafnar-
firði, en hin (útnorðrdeildin) á einhverjum firði
fyrir vestan sem bezt [þætti til þess fallinn, að
líkindum Önundarfirði eða Patreksfirði. Á þeim
stöðum, sem nú voru nefndir, skal safna saman
öllum þeim hlutum, sem að útgjörð þessari lúta,
bæði til viðrhalds skipa og veiðarfæra, og til út-
gjörðar og aðhlynníngar manna þeirra, er lil skip-
anna eru ráðnir o. s. frv. Skipin verða látin gánga
eptir því sem árstíðum hagar annaðhvort til þorsk-
veiða eða til hákallaveiða. þorskveiðarnar skal
stunda með ströndum fram allt fram að 100 faðma
diúpi, en hákallaveiðina eptir árstíðum frá Marz-
mánuði undir landi og dýpka á sér eptir því sem
álíðr sumar þar til komið er á 200 faðma djúp og
20—30 vikr úndan landi. Hin stærri skipin skulu
höfð til þess að flytja salt, kol, við og eikistafi í
tunnr, vistir o. s. frv. og svo til þess að ílytja afl-
ann verzlunarvöruna, fisk, lýsi samt allt rask og
affall af fiski (Guano), hrogn, túngur og hvað sem
lagt verðr í íiát til staða þeirra, þar sem slíkt cr
útgengilegast.
þegar þcssi stærri skip eigi eru í slíkum
ferðum, skulu þau gánga til fiskiveiða. Ileynd
mun og verða hvalveiði á likan hátt og Ameríku-
menn liafa komið fótum uudir á Austfjörðum útá
íslandi, þar sem þeir liafa tekið sér bólfestu á
Seyðisfirði, og öðlast réttindi sem þegnar Dana-
konúngs.
í>að mundi án alls efa verða bæði æskiiegt
og þarflegt, að gufuskipssamgöngur ætti sér stað
milli höfuðbóla félagsins á Yestljörðum og á Suðr-
landi, bæði til þess að flytja ýmsa hluti í milli
þeirra staða, og líka til þess að geta á stuttum
tíma náð lil ýmsra markaða Norðrálfunnar, og að