Þjóðólfur - 25.01.1866, Blaðsíða 4

fara. f>essi tegund barnaveikinnar er á seinni
árum mjög almenn hér á landi.
B. Hin önnur tegund barnaveikinnar, sem
fyrrum'kallaðist Tdrkíng, er hastarleg bólga í barka-
kýlinu, sem setr þykkva og fasta himnu eigi ein-
língis innan í barkakýlið, heldr og í sjálfan bark-
ann, og jafnvel niðrí lúngun. Hún kallast erlendis
Croup og er eigi álitin sóttnæm, en mjög er hún
hættuleg. Hún þekkist af verk í barkakýlínu, á-
kafri köldu, með miklum hósta og andþrengslum,
deyðir börnin á fáum dögum. Sjaldnara er kokið
bólgið eins og í hinni fyrri tegund, en þó kemr
það fyrir.
C. Ilin þriðja tegundin er barkáhijliskrampi,
og eru í rauninni af lionum tvær tegundir, sem
sé önnur í barkakýlinu, en hin i barkalokunni.
Kallast hin fyrri skvnbarkakýlisbólga (Psevdo-
nCroup), en hin síðari barhalolmlcrampi (Zarynis-
mus stridulus). Báðar þessar tegundir gcta orðið
hættulegar og bráðdrepið börnin, en þó eru krampa-
tegundirnar, hversu ótlaleg sem þær sýnast í byrj-
un sinni, lángtum hættu minni en himnu lcenda
hálsbólgan «Diphtheritis» og liirkíngin «Croup».
Börnin fá í þeim raunar allt í einu megn andköf,
en þau vara sjaldan lengi, og láta optast undan
einföldum meðölum og krampalyfjum.
D. Hin fjórða tegundln er himnu kend lúngna-
bólga (Pnevomonia crouposa); hún er all almenn
og talinn hjá oss sem barnaveiki; hún byrjar með
köldu, hósta og hæsi nokkurri, hverri að fylgir mik-
ill hiti á öllum kropnum: börnin anda ákaflega
fljótt og stynja við og suða heyrist fyrir brjóstinu,
ef eyrað er lagt við það. Börnin cru ákaflega
rjóð í andliti og kvarta um mikinn höfuðverk;
lióstinn er tíðr, en eigi mjög harðr, og þegar
barnið dregr andann að sér, er líkast sem það
taki liann á lopti. Blóðvilsuslím sést opt í hrákan-
um og andardráttrinn verðr því styttri, sem á sjúk-
dóminn líðr, opt fá þau þá og krampa.
Mest hafa læknar á seinni tíma gefið sig við
hinni himnu-lcendu hálsbólgu «Diphteritis», því
hún hefir farið um öll lönd og virðist allt af að
verða meira og meira almetin, hún heflr og eigi
að eins drepið fjölda barna, heldur og úngt og
fullorðið fólk, og svo er hún sóttnæm, að mörg
dæmi eru til, að læknar Itafa fengið hanaafbörn-
um, er þeir hafa verið að lækna, þegar svo hefir
viljað til að lílið eitt af himnunni hefir hrokkið í
munn þeim, er þeir voru að skoða upp í börnin
og hefir það á stuttum tíma orðið þeirra bani.
fannig misti Parísarborg fyrir 2 árum einn af sín-
um béztu læknum Prof. Valleif, en einstöku hefir
orðið bjargað með naumindum. Rúmið leyfir mér
eigi að fara lengra út í þcssar lýsíngar, þó á því
væri full nauðsyn, og eg vil því að eins geta
þeirra meðala, sem á seinni tímum hafa gefiztbezt
við þeim óttalega gesti, er vér köllum barnaveiiá.
Eins og mörgum mun kunnugt vera, liafa
uppsölumeðöl lengi tíðkazt við barnaveikinni hér á
landi, og má með sanni segja, að fá meðöl taki
þeim fram, ef þau eru við hölð í tíma, og eg leyfi
mér að bæta við með þeim krapti og djörfúng,
sem vera ber, því linleiki í brúkun þeirra veldr
því opt, að þau gjöra lángtum minna gagn jjen
skyldi. Eg er sannfærðr um, að eg hefi séð mörg-
um börnum bjargað með þeim, og er það ótrú-
legt, hvað börn bera þau vel af, og batnar stund-
um fljótt eptir þau. (Að öllu samtöldu hefir upp-
söluvínsteinninn gefizt mér bezt, og hepnastr hefi-
eg verið þar sem eg strax frá byrjun veikinnar,
hefi við haft hann alldjarfléga. Eg læt vanalega
búa til á apotekinu uppsöluvatn, sem er margfalt
sterkara en það vanalega, og af því gef eg ýngri
börnum en 3 ára, eina teskeið hvert kvar-
ter, þar til sterk uppköst koma, en eldri börn-
um gef eg ivœr teslceiðar, og svo hvort kvarter
þar til þau fá megn uppkösf. þegar barnið cr
búið að kasta upp eins og mér líkar; fer eg að á
ýmsa vegu eptir því sem veikinni hagar og eptir
því hvaða tegund hennar eg á við að sýsla. Sé
það »Diphtheritis«, fer eg að við hafa önnur
meðöl, að þrem eða 4 tímum liðnum, cn liafi eg
átt að sýsla við hinar áðr umgetnu krampalegundir
barnaveikinnar gefeg sjaldan uppsölumeðalið meira
en einu sinni, en fer þá, þegur frá líðr, að við
hafa krampastillandi meðöl útvortis og innvortis.
Ilafi sjúklíngar þarámóti hið eiginlega Croup eða
bólgu i barkakýlínu eða lúngnabólgu, held eg á-
fram með uppsöluvínsteininn á þann hátt, að eg
þrem tímum eptir uppsöluua gefbarninu eptir aldri
þess, hálfa eða heila teskeið af uppsöluvatninu,
allt af hvern annan tíma hinn 1. daginn, oghvern
þriðia tíma, hinn annan, þriðja og 4. daginn, uns
hóstinn og hæsin eða brjóstþyngslin fara að minka.
í>ó hætti eg við þetta meðal, ef niðrgángr fer að
koma, en slíkt hefir enn þá eigi komið fyrir mig.
þetta má nú virðast hart lagt á barnið en aldrei
hcfir mig enn þá hent það, að eg haft skaðað
börnin með þessu, hitt er eg lángtum hræddari
um, að bæði eg og þeir sem í kríngum barnið
hafa verið, hafi verið of hræddir við að gánga of
nærri barninu, og við haft því minna af meðalinu