Þjóðólfur - 13.07.1866, Blaðsíða 2

138 —
Landsstær?)
forh. mílur.
Frakkland 10,035
(í öðrum
lieimsálf. 10,939
Grikkland 948
Ítalía 4,709
Niðrlönd 641
f öðrum
heimsálf. 32,253
Portúgal, 1,796
(í öðrum
heimsálf. 24,913
Prússland 5,104
Rússland 424,042
Spánn 9,200
(í öðrum
heimsálf. 5,036
Stórbretal. 5,697
(í öðrum
heimsá. 202,233 1
Svíaríki 8,031
Norvegr 5,799
Tyrkland 6,500
(í öðrum
heimsálf. 76,440
Austrríki 11,762
Páfaríkið 214
Bandaríkin í
N.amerík. 132,631
Mannfjiildi II 'i f uíiborg
f ríkino. nafn. mannfjöldl.
37,472,732 París 1,667,841
6,061,000)
1,326,000 Athena 41,298
22,104,789 Florenz 114,363
Neapel 44S,065
3,699,744 Haag 85,689
Amsterdam 251,455
19,320,557)
4,349,966 Lissabon 224,063
3,687,228)
19,255,139 Berlín 609,733
80,255,430 Pétrsborg 586,293
16,302^625 Madríd 298,426
4,528,633)
29,591,009 London 3,015,494
Dublin 317,665
Edinborg 174,180
46,068,020)
4,070,061 Stokkhólmr 128,576
1,490,047 Iíristjania 55,125
10,500,000 Konst.ópel 715,000
21,000,000)
35,000,000 Wien 578,525
700,000 Rómaborg 203,S96
31,445,000
FORNMENJA OG IOÓÐGR1PASAFNIÐ í
REYKJAVÍK.
(Framhald fní 17. ári pjóíidirs bls. 172).
122. Hann (Brynjúlfr Jónsson á Minnanúpijgaf og safn-
inu stóran flein eíia nagla er fanst í pjórsárdalnum.
125. Krínglóttar trafa óskjur á þeiin eru báþir botnarnir
haglega útskornir meí) rósnm og á eskinu er skoriíi meí)
liöfþaletri: MINN JESt!'S MÆTI, MlN JAFNANN GÆTI
„H(V)DRSSKINS“ BÖL BÆTl BURT SINDIR(ræti) ANNO 17(0)4.
123. Trafakefli sem skornar eru á rósir og ine?) hiifþa-
letri: LUCKUNA LINDINN BIÐÆ OG LÆST MÆNUM FRÁ
MARGRÆT GUÐ. ANNO 1731.
124. Annab trafakefli met haglognm rósum mannsmynd
og lykiimynd og Ijónsmynd og hólbaletri, sem er illa stafaí),
og illt ab fá vit úr.
157. Sýslumabr Sigurþr Sverrisen liefir sent safninu 3
glertolur og er ýmsum litum mjiig haglega smelt inn í þær
rautt, blátt, svart, livítt, gult, grænt. þaþ er lángt síí)an
aí) menn fundn þær og er því ekki meí> öllu víst livar þær
fundust, en eptir þvi sem menn helzt vita, þá hafa þær fund-
i/.t í bæarrúst sem ýmist er kallaþ á Jarlángstöibnm eþa
Jarþlöigstöibum eta Arlaugstöþnm sem er eibijörí) á Laridi í
Rángárvallasýsln. petta ætla eg sö tölnr úr fornu steinasörvi
sem sögurnar votta aþ konur höfbu á hálsi sér á olztu tímum,
einkanlega fyrir ár 1000, því eptir þann tima t. d. 1015 hafa
þess kyns búnaþ einúrigis forneskjufegar kerlíngar eins og
fóstra Barba Guþmnndarsonar (Heiþarvígasaga kap. 23), enda
átti þá aí) fylgja átrúnaþr sleina sörvi liennar er hún lagbi
þaþ um hálsinn á Barþa til a?) hlífa lionum vií) vopnnm.
Einnig segir um seiþkonuna í porflnnssögn Karlsefnis, (kríng-
um árib 1000) a?) hún hafþi á liálsi sör glertölur og hefir
cfalaust fylgt þeim tölnm svo snemma hjátrú som forneskjn-
legum sib og þá óvanalegnrn, enda or mest aí> marka í þessn
efni vitnisburþ Snorra Sturlusonar, Snorra-Edda II bls. 319
þar segir liann: „fyrir því er kona kerid til gimsteina e?)a
glersteina, at þat var í forneskjn kvenna búnaþr or
kallat er steina sörvi, er þær höfþu á hálsi ser“. þessi orba-
tiltæki hans benda á, a?> menn liafl á dögum Sriorra, (eþa
fyrir 1241) einúngis þokt þenna biinac) af sögnsögn, og a?)
hann hafl þá verií) fyrir löngu af lagþr. Ariþ 18R0 —Gl
fanst líka þess kyns tala vilb Mývatn; hún var úr gleri og
meí) gyllíng (sjá sama blíi?) 14. ár nr. 17 — 18. þar er nokkrn-
vegin sannab, aö sá fnndr se frá heiÖni og eins ætla eg, a?)
þessar tölur sö, og aþ mirista kosti frá fyrri liluta 11 aldar
þegar mat)r lítr á þær fyrri ástæjbr og ber þær saman viþ-
tölur sem fnndizt hafa í útlöndum.
114. Sira Gísli Thorarensen á Felli heflr serit safninu
vopn eísa verkfæri er menn hafa haldiþ a?) vreri partr af ax-
arblaþi; þai) fanst árib 1840 í Petrsey hálfa aþra alin í jört)
nií)r, þegar verií) var aí) grafa þar til heyhlöþu á slittri grurid.
þogar betr er aþgætt er nokknrnveginn aiÆsöí), aí) þetta er
ekki leifar af öxi, því þaþ sýna bezt leifarnar af skaptinu er
enn þá sjást, en þab heflr verií) rekiþ lángset.is ofan í lilaþ-
ft, eins og títt var á fornum pálum, en ekki legib þversum
viþ blaþiþ eins og á óxi. Blaþiíi er a?> ofanverþu holt, og
kloflí) á fjóra vegu ofan í þaí), svo a'b upp úr blaþirm hafa
gengib 4 tángar upp á skaptiþ, en í gegnum þær hafa verií)
settir 4 hnoímaglar til a'b festa nieí) skaptií). Blaþiþ er G’A
þuml. á lengd og vantar lítií) á þaí), en 5 þuml. og 3 lin.
á breidd, en 8 lin. á þykt, er skaptholiþ efst og heflr blaþ-
i?) líkast lag öxi eþa nebri hlut af pálblaþi, þaþ er þnnt og
efnis líti?), sumir kunna aí) segja, aþ þetta sö forn páll, enn
til þess flnst mer þa?) vera alt of þunt og ofnis litií), enda
þekki eg ekki þess kyns Iag á pál, og þaþ væri mikií) heimskn-
legt aþ hafa svo þunt skapt og skapthol á pál sem þarf ab
þola svo mikiþ átak; valla getr lieldr Imgsazt, ab þetta sö
smíbaverkfæri því til þess lieflr þab óhentugt lag enda er
þaþ mikiþ bogib til eggjarinnar. Af því aþ mör getr ekkert
sennilegra dottií) í hug, þá þykir mór all-Iíklegt a'b þetta sé
leifar af því forna vopni er fornmenn kölluþu pálstaf og
som mest var haft í sjóorustum sem bæíii Sverrissaga og
Konúngsskuggsjá getr rirn og fleiri sögnr.
115. Steinn í axarlíkíng som fanst á sléttri grnnd austan
undir Fellsfjalll; þai& er víst, aþ þessi steinn er all-gott vopn
eins og hann er, og má því vel vera aí> hann liafl veri?) hafl&r
fyrir vopn, enn onga vernlega orsök hefl eg til aí) lialda at)
nokkr mannaverk sé á þessum steini, en alt fyrir þa?) bi?) eg
menn a?> hafa gætr á, ef þeir sjá þess kyns steina sem lík-
indi eru til a?> hafl veri?) haf?)ir fyrir vopn því mér er grun-
samt, a?> Islendíngar liafl vi? ýms tækifæri haft steinvopn á
söguöldinni t. d. slöngnr og fleira.
113. Stór glertala, er fanst á Kelilstö?um fyrir 2 árum