Þjóðólfur - 27.02.1867, Page 5

f héraði; og hóf hann þannig þetta skaðabótamál
sitt og krafðis að fá skaðlaust endrgjald fyrir 14 ær og
17 1ömb, er hann gjörði 90 rd., og er þeirri skaða-
bóta upphæð heldr ekki mótmælt. — þannig höfð-
aði Gísli og kærði fyrst fyrir sættanefnd, skaðabóta-
mál þetta á hendr, 1. þeim Krísvíkíngiinum: Sveini
Eiríkssyni á Læk, Einari Sæmundssyni, Jóni f>ór-
hallasyni og Stefáni Hjörleifssyni í Krisivík, 2. gegn
Árna Magnússyni hreppstjóra í Grindavíkrhreppi,
á |>orkötlustöðum, 3. gegn hreppstjóranum í Hafna-
hreppi Kalli Ketilssyni á Kotvogi og 4. gegn prest-
inum sira þorvaldi Böðvarssyni á Stað íGrindavík.
Fyrir sættanefndinni mætti Einar ekki en gaf öðr-
um umboð til að mæta af sinni hendi; Sveinn
Eiríksson kom þar eigi heldr, því þá var hann orð-
inn bilaðr á sinninu, erhélztsíðan þartil hann dó
öndverðlega ársins 1866; eigi kom þar heldr sira
f>orvaldr Böðvarsson, heldr sendi bréf af sinni hendi,
en síðar upplýstist það, að hann var þá lasinn svo
að hann treystist eigi til að fara. Varð þá eng-
um sættum á komið, svo málinu var vísað til lands-
laga og réttar, og höfðaði Gísli síðan málið fyrir
héraðrétti Gullbríngusýslu moð gjafsókn, er amt-
maðr veitti honum, gegn öllum þessum sömu alls
sjö mönnum og lögsókti þá alla til fullra skaða-
bóta, fyrir feð er drepizt hafði, og til málskostn-
aðar útláta. Einn af sonum Sveíns mætti af hans
hendi í skaSabóta máli því, er hér var höfðað á
hendr honum, og sannaðist reyndar, að hann hafði
bilazt á rænu litlu áðren málið var kært fyrir
sættanefndinni.— Héraðsréttardómrinn var uppkveð-
inn 31. Desbr. 1865, og þar dæmt rétt að vera:
að sök var frávísað, að því leyti Svein Eiríksson
áhrærði, að þeir voru frídœmdir, Magnús hrepp-
stjóri á þorkötlustöðum, Ketill hreppstjóri f Kot-
vogi og sira þorvaldr á Stað, nema hvað þeirEin-
ar og sira þorvaldr skyldi greiða 4 rd. sekt til
#Justizkassa« hvor þeirra (fyrir það að þeir komu
eigi á sættanefndinu þótt stefndir væri), og sira
]>orvaldr greiða að auki 10 rd. í málskostnað, en
að þeir Jón þórhallason, Einar Sæmundsson og
Stefán Hjörleifsson skyldi einn fyrir alla og allir
fyrir einn greiða sækjandanum Gísla Jónssyni 90
rd. í skaðabætr og 20 rd. í málskostnað.
Héraðsréttarstefnan hljóðaðiekki uppá, að
þessir 7 sem fyrir sök voru hafðir, skykli greiða
skaðabætr og málskostnað einn fyrir alla eða allir
fyrir einn (in solidum«).
jþeir þrír Krísvíkíngar er dæmdir voru, og
s'ra ]>orvaldr Böðvarsson á Stað, áfrýuðu héraðs-
óómiþessum fyrir landsyörréttinn; Jón Guðmunds-
son var þar talsmaðr þeirra allra. En Páll Mel-
steð varði málið þar fyrir Gísla, eins og hann
hafði haft sóknina á hendi hans vegna fyrir hér-
aðsréttinum, og fékk Gísli einnig gjafsókn fyrir
yfirdómi. Ekki gagnstefndi hann samt fyrir yflr-
dóminn Sveini Eiríkssyni á Læk eðr erfíngjum
hans né heldr þeim hreppstjórunum Árna á |>or-
kötlustöðum og Katli á Kotvogi, þó að hann kærði
og höfðaði skaðabólamálið frá upphafl á hendr
þeim ölJum, og þóað þessir 3 menn væri fyrir
sök hafðir af Gísla frá upphafl til enda í héraði,
jafnt og þeir 3 Krísvíkíngarnir sem nú voru einir
dærndir í skaðabóta- og málskostnaðarútlátin.
Hinn konúngl. landsyfirréttr heflr nú samt á-
litið þetta rétt i alla staði, og þóað eigi sé sönn-
uð upp á þá 3 Krísvíkinga nein ill eða ólögleg
meðferð á fénu, nema ef það var þetta, að þeir
tóku upp féð þar í sinum sameiginlegum leigtt-
mála og ráku það til síns hreppstjóra og ábyrgð-
ust honum, og gjörðu þetta alt eptir fyrirlagi og
hvötum lánardrottins síns Sveins Eiríkssonar, en
skildu alveg við féð að þessn búnu og þegar hrepp-
stjórinn var búinn að taka við því, og þóað svo
líti út, af því sem upplýst er og hér er frá skýrt
fylgislaust og afdráttarlaust eptir dómsgjörðunum,
að fénu sjálfu hafi eigi orðið meint að neinu við
rekstrinn úr Krísivík til hreppstjórans á þorkötlu-
stöðum, heldr hafl það einmitt riðið því að fullu
þetta sem á eptir kom, að fénu eplir heíls dags
rekstr var haldið innibyrgðu í samfleytta 17 — 20
klukkutíma, og það inn í forugu og blautu húsi,
svo að eigi sá lit á því þegar það kom út þaðan,
og þóað hinir dæmdu Krísvíkíngar ætti vitanlega
alls engan hlut að þessari illu meðferð á fénu,
— þá er samt auðsætt, að yfirréttrinn heflr verið á
alveg gagnstæðri skoðun og álitið, að þeir ætti
einir að bera alla lagaábyrgðina, eins af þessum
aðgjörðum Ketils hreppstjóra, er þeir komu hvergi
nærri — og mætti því máske sýnast að þeir væri
saklausir af eðr sýknir, — eins og af öllu öðru
er fram kom á fé þessu, hver svo annar sem gæti
álilizt valdr að illri meðferð á því eða að dauöa
þess sem drapst og týndist.
þetta álit iandsyflrréltarins má gjörr sjá af
yfirréttardóminum sjálfum, er var upp kveðinn 3.
Desbr. f. á. Skulu dómsástæðurnar koma í næsta
blaði, en dómsniðrlagið hljóðar þannig :
»Pví dœmist rett að vera:>
»Undirréttarins dómr á óraskaðr að standa,
»þó þannig, að hinar (dæmdu sektir til Justizkass-
»ans falli niðr, sem og hluttaka prestsins, jþor-