Þjóðólfur - 25.05.1867, Blaðsíða 5

— 121 —
}>es5 aþ olla sitr hvorttveggja kyrt í ullinni og næst aldrei úr
allrasút foksandrinn, hvaí) vol sem þvælt er og þvegií). þaþ
er eins auhgefií) a'b greiþa nálega úr hverjnm flúka sem er,
þegar þaþ er gjört á þnrru rej’flnu óþvegnu, eins og þaþ er
erlitt og nálega úviunauda verk, þegar búi?) er aþ þvæla og
þvo þessleibis flúkabeÆi. Og margfalt er þab fj’rirbafnar-
minnaog fljútlegra a¥) skilja mislita ull úþvegna heldron þvegna,
auk þoss som aí) bæíii niislita og hvíta ullin veríir miklu heil-
legri og samfeldari ef svo er skilin, hcldren ef þaí) er dregií)
þángaí) til búií) er a6 þvo hana og þurka, eins og flestir munu
gjöra. (Nibrlag í næsta blaþi).
DÓ.Mx\R YFIRDÓMSINS.
I í málinu erfíngjar Ingveldar Guðmundsdóttur
gegn biskupinum yfir íslandi sem forstöðumanni
prestsekknasjóðsins. (Gjafsúkn var boggjamegin. Dúmr-
inn uppkvebiun 3. Desembor 1866).
,,Meþ stefnn frá 21. Júlí seinastl. afrj'ar málsfærslnmaSr
P. Melsteb fjrir hönd erfíngja Ingveldar heitinnar Guþmnnds-
dúttur, sem öhlast hafa gjafsúkn fyrir landsj’flrréttinum, til
úgildíngar og brej’tíngar skiptaröttarúrskurþi Kángárvallasj'slu
frá 27. Marz þ. á, sem ákveþr, a?) arfleiþsluskrá sú, sem
töþ íngveldur á aí) hafa gjört þann 26. Apríl 1856, þess
irmihalds, aí) fjármunir þeir, sem optir hana jrþn, skj-ldu
leggjast sem fastastaÆa til þess sjúþs, som ætlaílr væri fá-
tækum prestsekkjum hör á landi, eigi úröskuí) aí) standa“.
,Vib landsyflrrettiun heflr áfrýandinn gjört þá rettar-
kröfu, ab ofantiefnd arfleiþsluskrá verhi dæmd úgild, og erf-
íugjum Iugvoldar heitinnar dæmdr réttr til aþ fá borgaí) úr
prostsekknasjúímum andvirþi eptirlátinria fjármuna henuar
meþ 207 rd. 76 sk. ásamt meí) áföllnum leigum frá 11. Fe-
brúar 1857 svo og málskostnaí) skablanst, en hinn stefndi heflr
þarámúti kraflzt, aþ biun áfrjabi skiptaúrskurbr verfci stní)-
festr“.
„Arfleibsluskrá sú, sem her er umtalsefni, og sem aþeius
er kornin fram í staíjfestu cptirriti, er eptir því sem nudir
málinu er upplj'st, gjörö í viörvist prúfasts 6ira Ásmuudar
Júnssonar á Odda og heraöslæknis S. Thorarensens þann 26.
Apríl 1856 þannig, aí) prúfastrinn oröaþi eþa samdi arfleiöslu-
skrána og las harta síþan upp fyrir Ingveldi, sem gjörbi sig
ánægöa meþ hana, en skrifaÖi þú aldrei, eins og hún gjöröi
ráö fj’iir í upphafl erföaskráunar, nafn sitt uridir hana, af
þeirri ástæöu segja vottarnir, aö hún nokkru síöar varö svo
máttlaus í hægri hendinni, aí) hún gat eigi skrifaö meö henni
og uppúr því einnig ríeuulaus, þángaö til hún andaöist þann
13. Okt. s. á.“
,,þegar nú þvínæst skal meta réttargildi þessarar vefengdu
erföaskráar, viröist þaö augljúst aö hún, sem augsjáanlega átti
aö vera bréfleg, hljúti aö dæmast eptir þoirn ákvöröunum,
rem gilda um breflegar erföaskrár eptir tilskip. 25. Sept.
1850 § 23, en þar segir, aö skiljröi fyrir rettargildi erföa-
skráar s)u þau, aö húu se brefleg og þaraöauki undirskrifuí)
af arfleiöanda, eör og skuli hann hafa vibrkennt haria, ann-
aöhvort fyrir Not. publicus oÖa fj'rir vitundarvottum þeim,
sem í því skj’iii hafl veriö tilkvaddir, og sem hafl meö áteikn-
II n sinni á erföaskrána vottaö, og ef þörf gjörist, geti staö-
‘«st ineö eiÖi, aí> arfleiöandi hafl, þegar haun skrifaöi uafn
sitt undir skrána eöa kannaöist viö hana, veriö meö fullu
ráöi og rænu“.
i)I erfþaskrá þeirri, sem her ræbir um, vantar nú bæöi
undirskript arfleiöanda, og í henni sjálfri er þess heldr ekki
getiö, hver afleiöandi sö, og því heflr Ingveldr heitin heldr
ekki kennst viö erföaskrána í þeim lagalega skilntngi, sem í
oröinn liggr, þegar um brMlega gjörnfnga er aö ræöa, þar
sent engin erföaskrá var til, þegar vottarnir vorn tilkvaddir".
„þegar nú athugast aö löggjöfln leggr ríkt á, aö þeim
ákvörbunum sem lögboímar eru um þaö, hvernig erfbaskrár
eigi aö vera úr garöi gjörbar, skuli vera fullnægt, og aö eng-
in leiörettíng fæst eptirá á þeim formgöllnm, sem á slíkri
erföaskrá kynni ab hafa oröiö upphaflega, og þar sem enn-
fremr breflegir samníngar j'flr höfuö fjrst veröa til og full-
gjörast viö þaí>, ah hlntaöeigandi skrifar nafn sitt undir gjörn-
íngin, fær réttrinn eigi áiitiö, aÖ orföaskrá sú, sem liggr fjrir,
geti moö formgöllum þeim, sem á henni ern, og teknir hafa
veriö fram, staöizt, þegar hún er rengd, aö lögum, og hlýtr
því rettarkrafa áfrýandans, ab erföaskrá þessi verbi dæmd ú-
gild, aö takast tll greina“.
„Hvab þar á múti þá röttarkröfQ áfrj'andans, ab lands-
j flrréttrinn gefl dúmsatkvæbi fjnir því, ab forstöbumabr prests-
ekknasjúbsins, biskupinn j’flr Islandi, borgi erfíngjum Ingveldar
andviröi þeirra fjármuna, sem hún löt eptir sig meb áfölln-
um leigum, snertir, þá getr rúttrinn, eins og málib iiggr her
fjrir, ekki tekib þessa rettarkröfu til greina, þar sem hún
liggr fyrir utan þann áfrýaba skiptaúrskurb, sem einúngis sker
úr spursmálinu uin þeirrar optnefndu erföaskráar röttargildi".
„Mál-kOstnabr fj-rir landsj-flrrettinum viröist eptir kríng-
umstæbunum eiga ab falla niör og laun til hinna skipuöu
málsfærslumanna 10 rd. til hvors um sig, eiga aí) borgast úr
opinberum sjúbi“.
„Sem gjafsúknarmál heílr máliö verib flutt forsvaranlega
hJr viö réttinn, þú getr landsj’flrröttrinn ekki loitt hjá ser,
ab lýsa því j-flr, ab hann verör aö álíta, ab ummæli þau og
rongíng, sem svaramaör hins stefnda heflrviöhaft um ástæÖur
þær, sem reöu úrslitum þessa rettar dúms frá 5. Okt. 1863
virbast meb þeim blæ, sem aÖ öbru leyti er á þeim, miör
samboönar stööu hans sem málsfærslumanns vib rettinn, eink-
anlega þar sem dúmrinn er úáfrýaör og áfrýun hans er aub-
sjáanlega ab lögum engu nær fjrir hans svoköllubu Reser-
vation".
,,því dæmist röstt aö vera“:
„Ilin umþrætta arfleibslnskrá á úrnork og úgild ab vera.
Málskostuabr fyrir j’flrdúmiuum falli niÖr. Hinum skipubu
málsfærslumönnum hör viþ rettinn Páli MelsteÖ og Júni Gub-
mundssjni bera í málsfærslnlaun 10 rd. hvorum fjrir sig, er
greiÖist þeim úr opinberum sjúbi".
II. í sökinni: reltvísin gegn Kristjáni Davíðssyni
og Sigrlaugu Jónsdóttur (úr Eyafjaröarsýslu; fyr-
ir úloyflloga giptíngu þeirra).
(Uppkveöinn 20. maí 1867).
„Meb dúmi, gengnnm viö Eyafjarbarsýslu aukaherabsrctt
18. Desbr. f. á., eru þau ákæröu hjúnin Kristján Davíbsson
og Sigrlang Júnsdúttir dæmd í sameiníngn til aö greiÖa
16 rd. sekt til Glæsibæjarhrepps fátækrasjúÖs og málskostn-
ab, út af því aí> Kristján, án þess ab sækja um og öblast
konúuglegt leyflsbrúf, haföi látib gefa sig í hjúnaband viÖ
nefnda Sigrlaugu, sem 4 árum ábr haföi átt baru meÖ brúör
hans, sem nú er fyrir löngu dáinn, og heflr amtmabrinn í
norbr- og austramtinu sk-otib þessum tlúmi. til landsyfir-
röttarins".
„Herabsdúmarinn heflr heimfært brot hinna ákærbu undir