Þjóðólfur - 24.01.1871, Qupperneq 6

— 4ö —-
þyngsli, þan er ekki mátti fyrir sjá, þegar áætlunin var gjér?),
e?)a t. d. a?) Ihaustvertíþ bregzt og vctraratli er lítill eir engi
fyr en fram á útmánuínro, svo a?) fleiri verba aþ ieita auka-
styrks af sveitafe og þó meiri, margr hver, lieldr en ætla?) varþ
á þegar áætlnnin var gjórí), og megi svo fátækranefndin vel
sjá fram á þat), af því sem npp heflr gengiþ alt fram und-
ir snmarrnálin, ab áætlunarféi) hrúkkvi ekki til áriþ út, þá er
eigi aunaí), eri aþ hún ber sig npp viþ baiarfuiltrúana nm
6iíka féþurí) og færir rök fyrir og krefst svo a n k a-f|árveit-
ingar eptir iianþsynjum, áþren þeir (fulltrúariiir) fara ab
jafna niþr sköttnnnm, til þess aí) slík ankaíjárveiting komirt
þar inn í. þietta hoflr fátækrariefndiu orþib aþ gjöra jafnvel
tvisvar á árabilinti 1861 —6fl, og gekk sú aukafjárveiting fyr-
irstöþulanst, eins og líka var vitasknld. En nú hafbi fátækra-
nefndin 2 — 3 hin síþustu árin gefl?) svona út smámsaman
samtals 1000 —1100 rd fram yflr áætlanir, og þú eigi bori?)
sig upp vi?) bæarstjórniiia um neina féþur?) fyr e?)r sí?:ar,
fyr en mí, og svona óbeiniínis í Nóvemberáætiunirini f. á. Og
bæarstjórnin tokr heldr ekki neitt eptir þessu ráþlagi nö
skiptir sér neitt af þvi fyr en nú, er hún tekr þá 6 — 700 rd
þar af inii á aþaláætlun bæarins þ. ár, og yflrlýsiv þar nieJ
þeirri sjálfsag?)ri fyrirætlun sinni, a?) jafna skuli fé þessu niþr
á skattgjaldendr bæarius í ár sem ankaú tgjölduni og auk
bæarútgjaldanna 1871, sem hinar vanalegu ársnauþsynjar út-
heimta. Jietta ræilst bæarstjómin í svona upp á sitt ein-
dæmi án þess a?) kveíja til borgaraftmdar, svo féþnrbar-mál
áætlunarveginn af bæarstjórninni, er þó engi fjár v e i t i n g a r-
réttr og því sí?)r skattálöguréttr, — þá Iei?)ir þar af, a?) bæ-
arstjóruln ein en alls ekki fátækranefndin á rá?) á öllum
tekjustofnum kaupstaíiarins, hvort heldr arþberandi skulda-
bréfum e?)r iijfcru, og bvort sein þau hljóba npp á nafn fá-
tækranefndarimiar e?)r ekki; því a?) þessn leyti er liúti
(fát. nefndin), „ekki fjár síns ráíiandi“ a?) lögum, ein sér,
nema þar til sé íengin heiinild og samþykki „yflrfjárráþaiida",
en þa?) cr bæarstjórnin liér. Sama lieflr samt komib fyrir
áþr hér í fátækrastjóniinni og bæarstjórnimii innbyríis, a?)
fátækranefndin sagbi upp nokkrnm arþberandi skuldabréfum,
sem hljóbubu npp á tiennar nafn, og tfarti öllu því fé fram
yfir áætlnn sína a?) fornspurbri bæarstjórninni. Bæarfull-
trúarriir hreifbn þá málinn og vildu a?) fátækranefndin gerbi
þeim grein fyrir þessari a?ifer?) sinni; en þar sem nefndin
svara?)i engn gú?u nm og þóttist eigi standa í þessn undir
eptirliti bæarfulltrúanna heidr jafnfætis þeim, þá var þab
reyndar tiitakanlegr ógerbarskapr af formanni fnlitrúanna
sem þá var (Jóni Gubmundssyni), a?) halda ekki þsí máli
lengra. Ske?) getr samt, ab þá hafl roenn ætlab á, a?) aniti?),
sem rannsaka skal reiknínga fátækranefndarinnar, mnndi þá
skerast í málib þótt ókært væri látií) um sinn af hendi bæ-
arfulltrúamia; en sú ætlan brást; stiptamti?) gjör?)i þar ekkert
vib. Enda sýnistsvo, sem þa?) hati viljaT) ver?)a eins og arf-
gengt hér viþ snbramti?), hvern stiptamtmanninn af öbrum,
aí) minsta kosti á næstl 20 ára tímabili, fremr ab draga úr
Og jafnvel þröngva bæarstjÓTnarréttiudum Reykvíkinga, hcidr
en aí) stybja þan og efla. Bréf kirkju- og kenslnstjnrnaritin-
ar til stiptsyflrvaldanna 9. Marz 1869 („um iaiin organleikar-
ans“ o. 8 frv. Stjúrnartí?) II. 599 — 600), og úrsknr?)ir stipt-
amtsins þoir á næstl sumri áhrærandi spítalagjald Reykvík-
inga og hversn þeim var hér fylgt fram fremr og straugar
heldr en ! 2 næstu hreppunum og alstaílar annarstabar, munu,
at vér vonutu, réttlæta þessa athugasemd í flestra augtim.
þetta yr?i löglega borib nndir skattgjaldendrna ábr en afráb-
i?) væri a?) taka þa?) npp á áætluu og jafna því svo ni?)r á
i gjaldendr ásamt útgjöldunnm 1871, er talsvert kvab hafa vax-
j i? fram yflr áætlunina 1870, eitiknm til fátækra og er þa?)
ekkert tiltökumál í sjálfu sér. En hiria 6— 700 rd , sem fá-
tækrauefudin var komiu í skuld tim (ank þeirra 400 rd. sem
fyr var getib), af því jafnmikib hafbi veri?) útgeft?) framyflr á-
ætltin, ver?r hér aí) álíta sérstaklega útgjaldaupphæb, sem
a?) vísti hlýtr a?) londa á bæarsjójmnm; en eptir 24 gr. bæ-
arstjórnarreglug. viríiist angljóstog vafalaust, a? til þessieibis
aukaútgjalda þarf heimild gjaldendanna á borgarafundi til
þess a?) láta hana lenda á bæarsjóbnmn, og einkanlega þarf at-
kvæbis gjaldendamia a?> leita um þab, hvernig tipp sktili
bæta slíka féþur?), livort lieldr me?) láni,er smámsaman ey?ist
mc? áilegum afborgunum, (t. d. 6 pC í 28 ár) e?r hvort gjaid-
endr vili heldr a? þvísé ui?ijafna? öllu á eiuu ári, auk árs-
útgjaldanna. Um alt því um líkt og þegar cr a? ræ?a um
sérstakleg aukaútgjöld, som nokku? kve?r a?, þá á bæarstjórn-
in a? ieita álits og atkvæbis gjaldendanna á borgarafundi, en
skortir lagahoimild til a? gjöra neitt því um líkt upp á sitt
eindænn'. Og er þa? því eptirtektaver?ara og óskiijanlegra, a?
bæarstjórnin skyldi nú láta sér yfirsjást eimiig f þessu atri?i,
þar sem liiin f fyrra fór gagnstæba leib, en alveg rétta, me?
þau 7 — 800 rd. er vari? haf?i veri? til endrbyggingar skóla-
viir?unnar, — a? vísu ekki svo miki? sem einum skilding úr
bæarsjú?i, en lagt út af einstöknm manni bæaibúum til gagns-
muna og bænnm til prýbis, og svo í gó?n transti til þess a?
bæarbúar léti þa? á sannast me? undirtektnm sínnm, — og
hin sama bæarstjórn, er nú sitr a? vöiduro, mátti þó sanrtar-
lega sannfærnst af þeiro midirtektuni bæarmatma uin þa?, a?
þa? mmidi eigi heldr nú hafa or?i? fyrir gýg, því sí?r a?
ástæ?a væri til a? frífælast þa? a? skjóta þeiiri féþur? fá-
tækra málefriamia, sem hér ræ?ir nm, einnig tiudir úrræ?i og
frjálst atkvæ?i gjaldendanna; er þa? nú þar sem þetta var
og er sú eina a?fer?insem bæarstjórnin átti og rnátti vi? hafa.
þa? var nú þetta tvent: alshendis öfng a?fer? bæarstjórn-
arimiar til a? rá?a úr féþur? þessari, svona þá lika trossu?
aptan í eptirlitsleysi og vangæzln sjálfrar heunar á svo feyki-
legum útgjalda-auka hjá fátækranefndinni frarn yflr áætlnn,
og f aiiuan sta? og einkanlega hitt, hve ófyrirsynjn a? einir
4 alira fulltrúamia létu hafa sig til a? skapa spítalagjaldend-
um aflaun, og létn svo þar á ofan kyrrsetja sig, þrátt fyrir
þa? a? þeir höf?n be?izt brottfarar sakir áskorunar og nm-
kvörtunar yflr té?ri a?fer? þeirra í spítalamálimi frá 57 kjós-
endanna, þa? var þetta tvent setrr Kjósendrnir í Reykjavík
festu nú hugann á, er þeir skyldi ganga fram til kosniugar,
7. þ. mán , og á þessu byg?n þeir, er beinlínis gáfu sig
íram til a? mótmæla þessari kosningu, — en þeir voru 23
samtalB úr flokki borgara og húseigenda, og 35 úr flokki tómt-
hósinanna, — þá yflriýsingu og mótmæli, er þeir lög?u skrif-
lega fram fyrir kjörstjórnina í npphafl fundarins. En mót-
mælin sjálf e?r atri?is- og ni?r!agsor? þeirra voru af tómt-
húsmamia hendi (og þan voru líti? eitt fyr framlög? en hinna),
a? svo frarnt enu slryldi standa vi? sama, a? þeir 4 fnlltrúar
(er skapa? höf?u aflann ti) spítalagjalds) skyldi enn sitja í
bæarstjórninni, og yrti svo nú ekki kosiiin noina einn fnll-
trúi úr borgaraflokknum (í sta? Th. Stephensens), þá ætlu?u
þeir (tómthúsmennirnir) ekki a? neyta kosnirjgarréttar sins a?
þessu sinni ué nokkurn falltriia a? kjósa, en kvatust ábyrgj-
ast þa? kjörstjóriiinni, bæarstjórninui og stiptamtinu, ef eigi