Þjóðólfur - 23.01.1872, Blaðsíða 4

— 44 —
sjá, hve nær komið er miðnætti; fari þá allt
sem skyldi, þá muni mynd, sem hengd sá á
vegginn, falla niðr og skuli hún þá jafnskjótt fara
út; muni hún þá sjá konu eina hvítklædda fara á
undan sér upp í hamrana fyrir ofan bæinn; skuli
hún fylgja henni og muni hún þá sleppa úr öllum
háska. f>egar Guðrún er búin að lesa bréfið og
veit að brugðið getr til beggja vona, hvort hún
verði brjáluð eðr eigi, þá verðr henni svo mikið
um, að hún líðr í óraegin; á því endar fyrsti þáltr.
Annar þáttr byrjar svo á því, að Guðrún vakir yfir
líki fóstru sinnar og hefir hjá sér stundaglasið,
svo sem fyrir hana var lagt; í því bili aðstunda-
glasið er út runnið um há-miðnætti, fellr myndin
ofan af veggnum; slekkr Guðrún þá Ijósið og fer
út sem skjótast. En jafnskjótt koma inn tveir
svartálfar með vendi í höndum, og er þeir sjá að
engi maðr er inni, sópa þeir húsið sem vandleg-
ast, bera þar inn Ijós og þylja þulur sínar, síðan
fara þeir og sækja húsbændr sína og þeirra lið,
og kemr það allt inn í hátíðabúningi; meðal þess
er tíræðr álfakarl, sá hinn sami, sem komið hafði
í svefninum til ömmu Guðrúnar og síðan valdið
því, að bæði hún og móðir Guðrúnar urðu brjál-
aðar; hann hefir enn allan hug á að gjöra mönn-
unum það mein er hann getr, og þareð hann
eigi hefir Iausar hendr, nema tuttugustu hverja
nýársnótt, þá vill hann ekki eyða nótt þessari til
skemtana, en loksins lætr hann það þó undan
hyski sínu, að það fari að dansa, móti því, að það
æri hvern þann er koma kynni inn til þeirra; því
næst fara álfarnir að dansa, og syngja þeir við
'dansinn kvæðl með fornu vikivakalagi; meðan þetta
hefir farið fram í þinghúsinu1, er fólkið að spila
inn í baðstofu, en nokkru eptir miðnætti stendr
þorlákr upp frá spilunum og fer fram að hitta
Guðrúnu, þar sem hún sé ein í þinghúsinu og
engi maðr nálægt, en í þess stað hittir hann álf-
ana við dansinn og æra þeir hann þegar; þá hnígr
álfakarlinn dauðr niðr, og fara þeir út með hanu;
þorlákr fer þá að brjótast um, en kemr svo við
líkið, að það fær sinadrátt og fellr ofan á hann.
J>ar eridar annar þáttr. Til þess að þetta verði
ekki of langt, vil eg fara sem fljótast yfir það sem
eptir er; i þriðja þætti kemr þorlákr brjálaðr inn
til fólksins i baðstofunni og heldr að fóstra Guð-
rúnar ásæki sig; heyrir Guðmundr þá á orðum
þorláks, hvernig í öllu liggr, og að hann hefir
tælt hann til að reka Jón í burtu; verðr hann bæði
hryggr og reiðr yfir því. Seinna kemr Áslaug með
Kiist.
Guðrúnu, sem á allan hátt þakkarhenni fyrir frels-
un sína; í samtali þeirra sýnir Áslaug henni undir
hönd sér; opnast þá fyrir Guðrúnu veggrinn, og
hún sér í gegnum holt og hæðir huldufólkið og
öll hin Ijómandi heimkynni þess; útaf því fer Ás-
laug í fögrum ljóðum að útlista fyrir Guðrúnu
fegrð landsins og náttúrunnar, og að hvervetna sé
líf og unaðr, er menn gæti þess ; tekr þá álfa-
flokkr í hömrunum, á bak við bæinn, undir söng-
inn; að lokum lætr átfkonan Guðrúnu skilja, að
Jón sé rekinn burtu og hverfr svo. í fjórða þælti
koma þær aptr fram; sýnir álfkonan þá Guðrúnu
á sama hátt og áðr, hvar Jón er á gangi, og er
hún að reyna til að villa liann heim aptr, með því
að slá Ijósrákum á snjóinn fyrir framan hann; það
tekst, og skömmu seinna kemr Jón heim; hittir
hann þá Guðrúnu, en þegar hann ætlar að kveðja
hana aptr, kemr fóstri hans inn; biðr hann þá
Jón vera velkominn, og leggr þegar samþykki silt
á að hann gangi að eiga Guðrúnu; þegar fólkið
er farið inn, kemr Áslaug og lýsir gleði sinni yfir
því, hvernig nú sé komið ; segist hún finna, að
hér hafi hún eigi staðið ein, heldr að æðri kraptr
hafi hjálpað sér til að láta hinu góða verða fram-
gengt; og svo sem hún hér liafi getað brotið niðr
ráð heiptarinnar og hatrsins, svo vænti hún þess
og, að drottinn alls þess sem lifir í jörðu og á,
muni framvegis veita sér fulltingi móti öllu illu og
láta sig að lokum ná þeim sigri yfir eðli sjálfrar
sín, að hún eptir dauðann öðlist annað líf. þetta
er aðalefnið, en mjög mörgu hefi eg orðið að
sleppa; þannig hefi eg eigi minzt á systur kon-
unnar, eða vinnukonu eða flökkukarlinn, sem far-
inn var um nýárið að kvíða fyrir sultinum á kóngs-
bænadaginn.
Kn leikrit þetta er allt svo fallogt og efuismikib, ab eigi
verbr til hlítar frá því sagt í fám orSuni; þab er yflr höfuö
glableg alvara, eigi síbr lagaí) til þess um ab hngsa eu á ab
horfa; hin eimtöku atribi eru fógr, en ieiba þó eigi huga
mauna frá abalefninu, og kemr þaí) jafuan fram, ab höfundr-
inn heflr fullkomib vald yflr því sem hami er ai) fara meb.
En svo ab eg sérstaklega tilgreini þab, sem mér þykir mest
um vert, þá er fyrst gangriun í leiknnm allr svo einfaldr og
óbrotinn, sem vieri þar vorib at) sýna daglegt lif manna; allt
er eblileg afleibing þess, sem á undan er komib, t. a. m. ab
Gubrúu er farin út úr þinghúsinu, þegar álfarnir koma inn;
ab þorlákr svo verbr fyrir því, sem henni var ætlaþ; ab hon-
um þykir þá í æbinn fústra Gubrúnar ásækja sig og leibist
þannig til aí) játa fals sitt og fláræbi; ab Jóu kemr heitn
aptr um nóttina o. s frv. þab er a n n a b, ab persóunmar
eru allar þjóblegar og náttúrlegar; skaplyndi þeirra er Ijóst
og nákvæmlega afmaikab, og þær koma fram samkvæmar
sjálfum sér. G u fe in u n d r er skörulegr karl, en jafníramt
drauibsamr og fantalegr; honum þykir þaþ verst, ab þaí) verbr
1) eba stofu þar fraui af.
J