Þjóðólfur - 23.01.1872, Blaðsíða 5

— 45 —
honum til skammar om alla sveitina, ab hafa látií) narra sig
tJ1 reka fóstrson sinn burtn. Margrfc t er góblynd
k°na» sem jafnan bætir um fyrir manni 6Ínum, þótt eigi se
^n neinn skórungr; J ó n kemr lítib fram, en þab má þó
s.iá, ab hann er skapmikill og karlmannlegr. f> o r I á k r er
sl*gr mabr og undirfórull ; hann heflr verib vib verzlun og
kaiUl því betr ab srnía ser vib, dylja skap 6itt og sjá hvernig
a^rir eru gjórbir, en hefbi hann jafnan lifaí) einfóldu dalalífl;
i‘ann kann vel ab nota fautaskap Gubmundar, stórlyndi Jóns
°g einfeldni boggja hjónanna, enda þótt ráb hans ónýtist á
^an 11 hátt, er hann eigi gat buizt vib. G u b r ú n er ekki
elnkennileg ab neinu út af fyrir sig, því henni er allt vel
geflh; hún er bæhi stilt og skóruleg, blíblynd og þrekmikil;
llnn flnnr til þoss, ab hún er nú uninabarlaus, og skelflst af því
er ^yrir honni kann ab liggja; eigi ab síbr berst hún vel af,
frátt hún fyrir sjálfri ser á eblilegan hátt láti í Ijósi tilflnn-
lngar sínar. f>ab er einkennilegt, ab 8káldib lætr GuÍJrúnn
el8i vita af, þegar Jón er rekinn burtu, sem þó virtist liggja
n*st, og húu heyrir þab fyrst, eptir ab álfkonan er búin ab
trölsa hana; en bæbi er þab eblilegast, ab hvervetna leggist
!l'kn meb þraut, og svo mundu og annars harmr Gubrúnar
liafa oríiií) henni meiri en svo aí) tíinm taeki, því þegar mút-
*®tiþ ofhleíst á manninn, þá sljúlgast tilflnning hans lyrir
og vib þaþ verbr hliittekningin meí) honnm minni.
^uldufólkib kemr eigi fram sem noinir blóuiabúar, heldr er
tab jafnait cins og nieim hir á landi hafa hngsab ser þab,
°8 þab er hinn þ r i b i abalkostr leikritsins, hve þjóbtrúnrii
er oákvæmlega fylgt, eigi ab eins í einstókum orbum og at-
''llium, heldr og í ebli og anda, svo ab þótt hún koini mjög
''íba vib, þá haggar hSfundrinn henni þó hvergi, en víkr
l'Onni ab eins vib og Uetr hana leika í hendi sór eptir því
SeM beat má verba. Eins og þú veiat, er þjóbtrúin sú, ab
alíarnir veríi ab eugu og á þab vel vib, meban menn hugsa
6i'ri ab þeir lifl ab eins hálf-ósjálfrábu náttúrnlífl; en sé gjört
ráb fyrir, ab hjá einhverjnm þeirra kunni ab vakna sjálfstieb
kugsun um tilveru sína, þá er tihngsandi, ab harin geti sætt
6’g vib ab eiga ab verba ab engu. jietta kemr fram hjá
^s 1 a u g u, og er svo vel meb þab farib, ab eg tel þab 6em
b’b f j ó rb a, et mer þykir mest um vert vib leikritib. Henni
*(br vel og hún segist eigi þurfa ab óttast ab stormar mann-
*°gs lífs næbi í gegnum hamra honnar; samt sem ábr gotr
*'ón þó eigi látib sör lynda ab lifa þannig inn stutta stund
* yndi og unabi, án þess ab hafa nokkra æbii ákvörbun nb
e'ga annab fyrir hendi, en ab hverfa og verba ab engu; hún
þtáir þv( ódaubleikann, og leitast vib ab ná honum, meb þvi
ab tengjast mannkyninn böndum ástarinnar og kærleikans, ef
'serba mætti ab hún yrbi því samferba yflr til aunars lífs;
tteb því efla hjj) póba, vi’l hún og verba þess makleg, og
Iiikar hún eigi vib ab ganga út í baráttn þá, seui því er
6atníara; hún trúir þvi, ab þótt þab sfc ebli hennar ab verba
engu, þá se þó kraptr hins góba hverjn ebli æbri; ab öbru
*°yti heflr Áslaug hib angr-blíba skap Ijúflinganna, en al-
Vi,ra hennar gjörir hana jáfnframt svipmikla og gybjulega.
®nn fremr eru mörg einstök atribi, er lýsa glöggri skobun á
,ífl manna og hugarfari og sem koma mjög vel vib, t. a. m.
aí) álfakarlinn deyr, þegar hann er búinn ab æra jiorlák, því
8,0 sem heiptin og hatrib til mamiamia var hib eina lífs-
magn, er hélt hoimm uppi, svo felir hann og, þegar hann
*’eflr komib því einhverstabar fram; en vanmáttr hatrsins
*ýsir sér í því, ab þetta verbr einmitt til ab leiba sannleik-
ann í Ijós. jiar sem álfkonan í 3 þætti er ab lýsa fyrir
Gubrúnu fegrb náttúrunnar og kvebib or nndir í köldom
hömrnnum, þá er íhngnnarvert ab sjá flækinginn sem ab eins
hugsar nm mnnn og maga, sitja þar rétt hjá 6ofandi og verba
einskis varan. Kvæbin í leiknum voru öll fögr og áttu eink-
ar vel vib efnib, og laus vib „yflrspemiing" og öfgar sem
skáldnm einatt hættir til, helzt hinnm yngri, oins mebal ann-
ara þjóba eins og hjá oss. Sérílagi vil eg geta nm kvæbib,
er álfarnir snngu vib dansinn ; þab var gjört út af „Kötlu-
dranmi“, og bar Ijósan vott uin, hve skáldib getr vel sett sig
inn í frábrngbinn hugsunarhátt; honnm heflr tekizt þar svo
vel ab líkja eþtir hinum beztu fornkvæbom, ab fnrbn mátti
gegna. Huldnfólkib talar allt meb stublum og ijóbstöfum og
Gubrún eins, þegar hún kemr meb álfkonunni til baka úr
hömrunum; svo sem þetta lætr vel í eyrum, svo er þab og
góbr kostr, ab leikrinn fer fram á hátíb, og er meb því gefln
ástæba tii ab láta búninga ínanna og hýbýli í sveitnm koma
áhorfendumim sem iaglegast fyrir sjónir.
Af þessn mnntn sjá, hvernig mér lýst á þetta nýa skáld-
rit, enda mnn eg mega telja þab alinannoróm, ab þótt þab
í nokkrum einstöknm atribum standi til bóta, þá sé þab þó
þogar á allt er litib, mebal hins kezta, sem gjört heflr verib
á íslenzku nm þessar mmidir, og manni mátti sárna ab sjá
þab vera leikib meb eigi betri föngum en nú vorn fyrir hendi;
ab vísu léku flestir leikendrnir fnrbanioga vel, einkum þegar
litib er til þess, ab þeir höfbn ab eins 3 eba 4 daga til und-
irbúuings ; en samt sem ábr gat þó eigi hjá því farib, ab
þab drægi mikib úr áhrifum þeim, er leikrinn gjörbi, ab eigi
vaib komib vib nema eiuum tjöldum, svo ab menn gátn ekki
einu sínui tekib eptir í hvert simi, sem skipt var um leik-
svibib; á 6töku stöbum nrbu vibræbnmar einnig nokknb ó-
greibar hjá leikenduuum og þóttu því lengri en þær voru í
sjálfu sér.
Höfundr leikrits þessa er I n d r i b i E i n a r s s o n,
skólapiltr uin tvítngt; eg þekki hann ab eins í sjón, en hefi
lieyrt sagt, ab hann sé ab öliu leyti efuilegr mabr, kostgæflmi
og reglusamr; Einar fabir hans var fátækr bóudi á Krossanesi
í Skagaflrbi, og er dáinn fyrir nokkrnm árom, eu móbir hans
heitir Evfemfa, og er hún dóttir Gísla gamla Korirábssonar.
jiab er bæbi óskandi og vonandi, ab mabr sá, er virbist
svo vel knnna ab gjöra hib þjóblega fagrt, og hib fagra þjób-
legt, mæti á einhveru hátt þeirri vibrkenuing, er goti stutt
hann og orbib honnm hvöt til ab nota sem bezt gálur sínar
sjálfum sér til sóma og öbrum til glebi og gagns1. —
. . N.
— SKÝUSLUR um tekjur og útgjöld nolckurra
1) Hobshréf ebr áskorun, í þessa stefnn, til stabarbúa hér,
er var undiiskrifab af þeim herrnm Helga E. Helgesen yflr-
konnara vib barnaskóiann og Magnúsi Stephensen yflrréttar-
assessor, en munhafa átt fyrstu npptök sín ab rekja frá „fé-
lagi einu hér í Keykjavík", er stabib hefir nm uokknb
mörg ár og myndazt heflr af himnn yngri vfsindamúnnniD, á-
samt efnilegnm menntubum leikmönmini, — gekk hér um
kring fyrri hluta þ. m, og varb fyrir beztn nndirtektnm.
Eigi mmrenn þá vera komin í Ijós, svo ab opinbert sé, á-
rangrinn af samskotum þessum, en mælt er, ab þan sé sjáif
búin ab ná allt ab 100 rd, upphæb, og ab félagib hafl á-
kvebib ab veita alit ab 30 rd. úr síntim sjóbi. Ritst.