Þjóðólfur - 28.09.1872, Page 4

180 —
árslokmn 1870 ........................ 70,031
til grundvallar lögð, þá keinr þar fram
mannfjöldi á íslandi 31.Desbr. 1871, þannig
Árið 18 7 1 eru hér f æ d d i r:
karlkyns 1164, kvennk. 1112 = 2,276
en dánir :
karlkyns 1003, kvennk. 887 = 1,890
eru þá fleiri fœddir------------)- 386
Mannfjðldinn á ísl. 31. Desbr. 1 87 1 alls ÍO,4i7
Af þeim f æ d d u voru :
Óskilgetin börn 397, þ. e. 176.13 af bverju
1000 (fæddra) eðr 5. hver hinna fæddu, sem næst.
Andvana borin 81.
Af hinum d á n u : dóu á f y r s t a ári 615,
þ. e. sem næst að 3. hvereðr læpr þriðjungr allra
allra þeirra er dóu á árinu, voru börn á l.aldrsári,
en af slysförum dóu 119, eðr 17. hverhinna dánu
sem næst; af þeim 119 druknuðu í sjóogvötnum 101.
Hjónabönd voru á á árinu . 354 j
Fermdir.........................1537
* *
♦
lleykjavíkr lmupstaðr er nú ( fólkstölu-
skránum 1. Okt. 1870 talinn ser1, i Landhagskýrsl-
unum, eins og er og heflr jafnan verið um hvert j
annað lögsagnarumdæmi eðr sýslu í landinu. þessi
breyting er alveg rétt, og væri betr að fyr hefði
gætt verið. í skýrslum um Landsh. Y. 352.—360
er nú skýrt frá fólkstö.lunni hér í Ileykjavíkrþinghá,
eins og hún kom fram þá í manntalinu 1. Okt.
1870 en þá töldust hér . , . samtals 2,0 2 4
svo er jafnframt sýnt hvernig mannfjöídinn og i
mannfjölgunin hér hafi verið á ýmsum tímamótum }
þegar alment manntal hefir teki verið, og er það
þannig :
1. Febr. 1801 . . . . 3072manns
2. Febr. 1835 .... 639 —
2. Nóvbr.1840 .... 890 —
2. Nóvbr. 1845 .... 961 —
1. Febr. 1850 .... 1,149 —
1. Okt. 1855 .... 1,354 —
1. Okt. 1860 ..... 1,444 —
1. Okt. 1870 .... 2,024 —
1) Til þessa heflr Reykjavík verií) tviunuí) sauian vií)
Gullbringu- og Kjósarsýslu meti iillu því er til hagfræti kerur.
2) Lætr sem næst ab þessi fðlkstala sk jófn þeirra sem
nú var t Akreyrar-kaupstaí) 1. Okt. 1870, því þá töldust þar
314 manns. En því má her eigi látiS úhreift, aí> jafnframt,
og þarna í Landhagskýrslunnm þ. á. (V.) 353. bls., er lögt
6amau þessi fólkstala á Akureyri og í ísafjartarkaupstab
(eiunig 1. Okt. 1870) 275 vií) fólkstöluna i Reykjavík 2024,
þá segir þar, aí) eptir:
„því var tala kaupstabarbúa á óllu landinu(1.0kt. 1870)
Dómkyrkjuprestrinn hefir góðfúslega látið
oss í té yfirlit og samanburð yfir mannfjöldann í
Eeykjavíkr kaupstað eins og hann var eptir hús-
vitjunarbókum prestakallsins 31. Desbr. 1870 og
aptr um árslokin 1871.
31. Decbr. 1870 töldust hér . . . 2,036
og hefir eptir því fjölgad fólkinu um 12,
um þá 3 mánuðina Okt,—Desbr. s. ár,
frá því að stjórnar-manntalið var tekið.
Aplr 31 December 1871, töldust
kaupstaðar-búarnir hér.....................2,050
þ. e. 14 fleiri beldr en árið fyrir.
Fjölgun þessi, þótt lítil sé, þar sem eigi er
hún meiri en 1.62 af hverju 1000 fólkstölunnar,
er samt ekki þar í fólgin að fleiri fæddist en
dæi hér í kaupstaðnum árið í fyrra, því þessu var
eptir skýrslu dómkirkju prestsins, gagnstætt varið.
J»ví fœddir voru hér.
25 sveinbörn og 42 meybörn, samtals 67
En dánir
45 karlk. og 39 kvennk. þ. e. 84
þar af voru utanbæjar ... 16
af heimilisföstum kaupstaðarbú-
um dánir ----------- 68
og er þá einum fLeira dánir en fæddir voru ; s-vo
að ef eigi hefði verið eptir öðru að fara heldren
„2613, eu tala sveitarbúa 67,150, og hlutfallií) milli töln kaop-
„stabarbúaog tólu sveitarbúa var því einsog 1:26 (39 af 1000)“.
En eins og ortin liggja hjá hóf. þá er þetta hrein og bein
hagfrætis-villa j og nær þab engri átt, ab gjöra íþúa allra
verzlunarstaba á landinn og þar met verzlunarmenu, itnatar-
menn og búlausa embættismeun, sem eiga fast heimili á slík-
um stöbnm, — ab gjöra þá alla ab „svoitarb ú n m“ einnngis
vegna þess ab þeir verzlunarstabirnir hafl enu eigi fengib lög-
ákvebib bæarstjúrnar fyrirkomnlag á sveitarmálom sínnm útaf
fyrir sig, heldr hafl sveitar-fölagskap vib hrepp þann sem
hvor versluuarstabrinn heyrir undir. Reyndar má játa, ab
eiumitt þessa vegna og á meban vib sama stendr, þá er ú-
vlnningr ab ákveba þab svo engu skakki eba svo úyggjandi
se, hve mörg af túmthusum þeim og smágrasbýlnm ebr af
kota-kranzi þeim, sem umkringja marga verzlnnarstabi vora,
ab telja skuli ebr eigna verslunarstabnum sjálfnm, svo ab þá,
sem kot þessi byggja, megi telja „kaupstabarbúa", eins og
hör í Landshagskýrslunum er gjört, og meb fnllum sanni, mob
alla túmthúsmenn og abra sem heimili veila forstöbu ásamt
skyldnlibi hvers eins, innan lögsaguárumdæmis ebr þingliáar
Reykjavíkr, Akreyrar og Isafjarbar. Eigi ab síbr nær hitt
engri átt; og hefbi verib miklu rettara ab nefna ekki á nafn
þetta hlutfall milli „kaupstabarbúa“ og „sveitarbúa". Vór
ætlum þab fari sanni nær, ab væri farib eptir því hverir bú-
6tab hafa í verslnnarstöbnm, og fast í kringum þá, og hafa
jafuframt ýmist beinlínis ebr úbeinlínis, atvinuu eba atvinnn-
auka af því ab þeir eru þarna búsettir, þá sö hör „kaup-
stabarbúar“ t landi vel helmingi fleiri heldren þarua í Laud-
hagskýrls. er rábgjört.