Þjóðólfur - 14.03.1873, Blaðsíða 3

hinsvegar var hér um nýlundu að ræða, þar sem
hafizt var máls á því að koma hér á fót einhverri
mentastofnun handa hvennfólkinu, og það brennr
víðar við en hér, að menn halda fast við venjuna,
en eru tregir til að taka nýungum. En þegar nú
eitt sinn er búið að benda mönnum í þessa átt,
og þeir eru beinlínis beðnir að styrkja þetta mál-
efni — eins mikilsvert og áríðandi eins og það
er — þá má þess vænta, að menn gefi því miklu
meiri gaum hér eftir en hingað til; þess má vænta,
að menn hugleiði, hvort hér sé gjört eins mikið
og gjöra mætti til þess að menta kvennfólk vort
eftir því sem þjóðin þarfnast og þessir tímar heimta
af oss. f>ess má vænta, að menn hyggi að, hve
allar þjóðir, sem siðaðar mega nefnast, láta sér
annt um að menta kvennfólkið og koma upp hjá
sér þesskonar skólum. Yér eigum að bera oss
saman við aðrar mentaðar þjóðir, og taka eftir
þeim það sem gott er og gagnlegt og horfir til
framfara, enda gjörum vér það í sumum greinum:
vér höfum meðal annars tekið það eftir þeim, að
setja hér latínuskóla, barnaskóla, og búnaðarskólar
eru hér á næstu grösum o. s. frv. En hvar er
kvennaskólinn ? Yér eigum það ógjört, að koma
honum á fót, og þó er það þjóðarnauðsýn.
Löggjöfin hefir sýnt kvennfólkinu þá sanngirni,
að systur ganga nú jafnt til arfs með bræðrum
sínum (tilsk. 25. Sept. 1850), og, að þær verða
nú fullmyndugar eins og þeir, er þær hafa náð
25 ára aldri (op. br. 4. Jan. 1861). En þegarnú
jöfnuðr er á kominn milli karla og kvenna í þessu,
þá er það bending til manna, að sýna kvennfólk-
inu nokkurn jöfnuð í fleiru, og þá vafalaust eigi
hvað sízt í því, að gjöra það hluttakandi í meiru
og minna af þeirri mentun, sem karlmönnum er
nú eingöngu veitt. |>að má eigi taka orð mín
svo, að eg ætlisttil, að kvennfólkið verði «spreng-
lært», er menn svo segja. |>að er mikið millibil
þess, og hins sem nú er: að peim er flestum lítið
sem ekkert kent. Eg held mér beinlínis til «ávarps-
ins». þar er bent á þann grundvöll, sem nægr
virðist vera til þess að byggja á nauðsynlega til-
sögn, nauðsynlega mentun, eftir því sem konum
hér á landi hæfir, og eftir því sem hérá bezt við.
Og sannfærðr er eg um, að haldi menn sér við
þann grundvöll, þá getr það orðið til ómetanlegs
gagns fyrir alda og óborna. Eg er reyndar ekki
sá sjálfbirgingr, að eg ætlist til, að menn leggi
roeiri trúnað en verkast vill á það, sem eg segi,
um þetta efni; en hitt er ekki ósanngjart þó eg
segi, að löndum mfnum sé óhætt að bera gott
traust til þess, sem þær 25 reyndu og greindu
konur hafa sagt í téðu «ávarpi». Mér er ekki ó-
kunnugt, að einstöku menn hafa misskilið «ávarpið»
að nokkru leyti; en eg treysti því, að sá misskiln-
ingr muni hverfa, ef þeir hinir sömu vildi leggja
svo hart á sig, að lesa «ávarpið» aftr, og með
athygli og velvilja— eg gjöri ráð fyrir, að ávarp-
ið sé víða til, úr því það var prentað í blöðunum.
Að öðru leyti væri það mjög æskilegt, að menn
vildi á prenti hreifa sínum athugasemdum við
þetta kvennaskóla-málefni, svo það skýrðist sem
bezt fyrir öllum.
Nefndin* 1, sem kosin var f mál þetta, hugsar
ekki til nú pegar að koma hér upp reglulegum
kvennaskóla, heldr einungis að safna nú fyrst um
sinn fé í sjóð, og síðan, eftir því sem sá sjóðr
kynni að magnast, að koma skólakenslunni á fót.
J»að, sem því nú er aðalatriðið, er, að menn auki
og efli penna sjóð með samskotum, að sem flestir
láti eitthvað af hendi rakna, þó litið komi frá
hverjum einstökum. Eg vil því biðja menn, og
einkum giftar og ógiftar konur þessa lands, að
minnast Bazarsins, sem getið hefir verið í J»jóð-
ólfi (25. ári, nr. 5, bls. 20.), og gefa þangað eitt-
hvað, sem fyrir hendi er og fiskvirði nemr, því að
alt verðr með þökkum þegið, og margt smátt gjörir
eitt stórt.
Einu vil eg bæta hér við, er eg bið góða
menn að athuga: að svo framarlega sem Islend-
iugar sjálfir sýna í verkinu, að þeim er það al-
vörumál, að efla framfarir kvennfólksins og koma
hér á kvennaskóla, þá eigum vér nokkrnveginn
víst, að bæði Danir og Skotar — og ef til vill
fleiri — vilja styðja þetta fyrirtæki. Vér megum
með engu móti láta það spyrjast af oss, að vér
þiggjum gjafir að þeim, en leggjum Iítið eða ekk-
ert fram sjálfir, og það til vorra eigin þarfa.
Beykjaíik ( Febrúar 1873.
Páll Melsteð.
REIKNINGR
yfir tekjur og útgjöld kvennaskólasjóðsins í Rvík.
Tekjur. Rfi. Sk.
Gjöf hra Björns Björnssonar á Breiðaból-
stöðum á Álftanesi . lr. »s.
— — Helga Helgasonar í Vogi 3- »-
— frá ónnefndum .... 1- »-
— — skólapiltum ílatínuskólanum 9- 8-
____________________________Flyt 14- 8-
1) jþað eru þessar konur: Olufa Finsen, Ingi-
leif Melsteð, Hólmfríðr Porvaldsdóttir, Guðlög
Guttormsdóttir, Thora Melsteð.