Þjóðólfur - 15.02.1875, Síða 1

10. blftð.
27. ár. „ Ileykjavik, 15.
— Leiðrjetting í siðasta bl. t’jóðólfs 6. d. 17. I.,
"Gn'msnesi», á að vera Grindavík.
Fjárkláðinn.
Fjárskoðanir fara nú sem óðast fram í öllum grunuðum
*lreppum, lækningar, íburður, eða þá skurður, allt eptir því,
sern föng eru á og framkvæmdir. Komi nú meðölin með
fystu skipurn og takist almennar lækningar fyrir ötlugt fylgi
yfirvalda, framkvæmd sveitarnefuda og sameiginlega viðleitni
uflra ærlegra manna, getum vjer ekki annað en glatt oss og
fesendtirnar með þeirri ven, að vissa fáist fyrir vorið um al-
‘ifcknun á Ije fyrir vestan Hafnartjörð og — aö minnsta kosti
~~ fyrir austan Sog eða Ingólfsfjall. En til þess að vonin verði
vissu, bljóta nú allir fyrir einn og einn fyrir alla, að
kjöra fulla skyldu sína, eins og framast er unntl Á svæöinu
F á. m. fyrir neðan Sog (Ingólfsfjall) og suunan Hafnarfjörð
I" því svæði, þar sein menn sízt eru upp á f|áreign komnir,
en þar sem ómögulegt befur reynzt að lækna nú undir 20 ár—)
Þ31- er ekki viðlit annað en að skipa stranga heimapössun á
heimafje í sumar, og förgun (eða burtsending til fóður-
þar sem það þætti alveg óhælt) að hausti á hverri sauð-
kiud fyrir sunnan og vestan nefnd takmörk, ásamt banni fyrir
nokkur kind sje þar alin frá að hausti til næsta hausts.
Yjer fjölyrðum ekki fremur þessa tillögu, því fylgi menn ekki
af aleíli þessari stefnu og sannfæringu, raun hætt við að sið-
ari villan verði enn argari hinni fyrri.
Fyrirfarandi daga hafa þegar uokkur hundruð fjár, flest
8auðir, verið rekiö hirigað suður ofan úr Borgaríirði úr kláða-
ajúkum hreppum, úr Andakíl, Keykholtsdal, Flókadal og Lunda-
reykjadal; og hefur því öllu verið slálrað, og flest lagt inn i
verzlun Fischers kauprnanns; G—8 sk. hafa fengist fyrir kjöt-
Pundið. Sökuin veðnrblíðunnar er fje enn furðu feitt á hold,
þótt mör sje orðinn lítill. Sýna Borgfirðingar með þessu, með
eindregnu fylgi sýslumánns þeirra E. Th. Jónassens, að þeir
nieð fækknn fjái-ins vilja vera viðbúnir að lækna með oddi og
fcggju jafliskjótt Og meðöl koma.
Eiuu dugiegur og skynsamur maður hefur þessa daga
8líorað á oss að birta þá lillögu sína í blaðinu, að menn gjör-
isl einráðir i því að allækna svo eða skera fyrir vestan Botns-
v°ga, að þar megi setja sterkan vörð í vor uppí tingvallavatn
°Í5 siðan með Soginu. Vjer höldum oss að sinni við hioa
Lrnefndu tillögu vora.
Vöruskortur heyrist víða úr kaupstöðum, t. d. í
^lýkkishólmi, surnstaðar fyrir norðan og auslan*, og ekki sízt
fljer í höfuðstað allrar ísafoldar. lljer fæst hvorki kaíTi, stein-
olia (— sem nij er þegar brúkuð nál. eingöngu til Ijósa um
ollt land—) nje 11. Guldu menn hjer nú meðfram þess, að
skip konsúls Siemsen, er von hefur verið á síðan i haust með
1‘elztu nauðsynjar, hefur enn ekki komið fram. En yfir höfuð
,iia 8já á verzlun vorri, að hún stendur enn á veiku og
vesölu stigi. J>að litla Ijör og kapp, sem við og við bregður
fyir i verzlunarbjástri landsiris, sýnir einmitt bezt, að alla
•ryggiog, krapt og fjáraíl vantar hjer enn nálega gjörsamlega.
að er eins og manni sýnist, að allur landsins auður vilji á-
vallt út úr landinu en ekki inn, enda hjá sumurn innlendu fje-
ögunum lika, sem þó eru eins og á stendur lífsnauðsynleg í
stiuium hjeruðum. þetta á sína rót i því, að atvinnuvegirnir
e,o svo fátæklegir, varan öll á sumrin, samgönguleysið, enginn
jötugur verzlunarmiðpunktur, engir stóreignarmenn, og allt
sndið eins og lokað innan sern utan mikinn part vetrarins.
Að öðru leyti frjetlist hin bezta tíð allstaðar að, og höf-
‘n vjei fengið nál. samhljóða brjef um það frá ýmsum hjer-
a_öom_siðan á jólum
kaust ein.UI“ kaupataS fyrir austan er sagt, að út flutt liafí veriö í
I vandr-eSu!^1^'5 en nn sJe Par koruvörulaust, og fólk
febríiar 1875.
E 1 d s i n s hefur orðið vart frá ýmsum stöðum, þó eigi
mjög stórkostlegs. Ætla sumir hans sje nokkru austar að
leita en seinast; hafa einhverjir til uefnt Trölladyngjur, en ekki
fullyrðum vjer neitt um það að svo komnu.
Jarðskjálfta hefur víða orðið vart síðan um jólin á
norðurlandi; en ekki hafa þeir orðið að tjóni.
— Sendimaður frá Akureyri færði hingað fyrir skemstubrjef
og blöð frá 19. f. m. Síðan í sumar hefur Norðanfari verið
venju fremur stilltur og fáorður nm pólitíkina og all-
stórillindalaus hversdagslega, en með 14. árgangi sínum rís sá
aldraði úr hiðinu og gengur í gömlum jötunmóð, fyrst í móti
pólitik Tímans okkar hjerna, sem óvart var sálaður áður en
þessi «Hrólfur» koin að norðan ; og þegar hann er búinn að
gleypa í sig Tímann, fer hann til fundar við þjóðólf, en góð-
um mun manneskjulegri, sem eðlilegt er eptir svo góða mál-
tið. Fað er sannsagt um «Norðanfara», að hann hefur lengi
verið það leirker, sem (eins og karfan). fer fyrir björg og brotn-
ar ekki, fer í sjó og sökkur ekki, — fer í eld og brennura.
það er sanuarlega undarlegt og þó sorglegt, að sá hluti ís-
lands, sem fæðir hið mannvænlegasla, og á yfirborðinu lang-
menntaðasta fólk hjer á landi, skuli allt af halda við sama lit
og anda í þessu ram-barbariska blaði. Því þó að heiðingjar
skrifuðu hvort orð í þeirra pólitík — að minnsta kosti þegar
hún er í algleymingi sínum — þá mundu menn þó heimta
meiri merki upp á vitsmuni, stillingu, mannúð og kristilegan
visdóin. Yjer segjum að eins þetta : Guð náði það fólk, ef
það ekki sjer að sjer. Um skáldskapinn tölura vjer minna;
gáfuna gela menn að vísu menntað, en ekki tekið upp úr grjót-
inu, og gortið er fyrir sig, og Ieirinn atar ekki út anuað, en
smekk þjóðarinnar. En — við öllu þessu er þó rnikil bót:
Hinir betri menn allflestir eru meira eða minna fjærri þessum
fautaskap. Ymsir ágætir menn, einmitt næslir prentsmiðju *Nf.»
hafa bæði sæmt oss og hughreyst með hinum beztu brjefum,
og láta í þeim i ljósi allar aðrar skoðanir en «Nf.», og enda
von sína um það, að viðleitnin að kenna lýðnum mildari og
betri siði, verði ekki með tímanum árangurslaus.
ÁSKORUN.
Allir vita hvílíku tjóui bráðapestin veldur. Allir játa, að
hin mesta nauðsyn sje að geta varnað því tjóni. því að eins
verður tjóninu þó varnað, að menn komist að raun um, hver sje
undirrót bráðapestarinnar; finnist undirrótin, verður hægra að
finna varnarmeðölin gegn pestinni, og finnist þau, verða menn
að beita þeim eða taka skaða sinn f heimgjald. Margt hefur
verið ritað og rætt um pest þessa, og þó önnst mjer að menn
sjeu ekki komnir að fastri skoðun á því, hver undirrót pest-
arinnar sje. Að því hljóta rnenn þó að komast, eigi bót að
verða ráðin á tjóni því á sauðfjenaðinum, sem pestin veldur.
Jeg, sem rita linur þessar, hefi gefið bráðapestinni nákvæman
gaum I nokkur ár. Um sama leili og herra Jón Sigurðsson
ritaði bækling sinn um «Bráðapestina», samdi jeg ritgjörð líks
efnis, sem jeg stakk undir stól, þegar bæklingurinn kom á
prent. Síðan hefi jeg haldið áfram að hugsa um og rannsaka
undirrót og eðli bráðapestarinnar, og er nú orðinn fastur á
þeirri skoðun, sem jeg vil nú skýra frá.
Bráðapestin er lakaveiki. Fessi lakaveiki myndast og
magnast af því fóðri, sem er annaðhvert of kyrkingslegt, of
þungt eða of ólgumikils eðlis, og veldur því stiflum á lakan-
um. Stiflur þessar munu að öllum jafnaði myndast og magn-
ast með nokkrum aðdraganda, svo vikum og enda mánuðum
skiptir. Fegar þær eru orðnar miklar, hleypur hitasótt f lak-
ann með slríðum «verk», sem leggur út í vinstrina, og veldur
spillingu hennar og drepi því, sem í hana hleypur, og sem
veröur kindinni að bana. Auka-orsakir, sem fiýta fyrir mögn-
un stiflanna í lakanum, eða hitusóttinni i houum, tel jeg skort
á vatni, innkuls eða ofkæliugu, slæma og óhoila húsavist og