Þjóðólfur - 23.07.1875, Blaðsíða 1

27. ár.
32 arkir árg.
Kostar 3kr. (erlendis 4kr.)
23. blað.
Reykjavik, 23. juií 1875,
Fr j ettir.
Edinburgh 10. júlí 1875.
í þrjú ár, eða síðan jeg kom til Edinborgar, má ekki heita,
að verið hafi hjer sumar nje vetur fyr en í ár. Veturinn sem
leið var bæði frosta mikill og snjóamikill eptir því sem hjer
t'jörist; en nú bætist það ttpp með því, að veður er orðið hjer
lnjög heitt, og gróðrar skúrir dag og dag. Er því látið mik-
‘ð vel af útliti uppskerunnar um land allt. Iíemur það í góð-
ar þarfir, þvi að verzlun er í mörgu minni, en verið hefur
I ookkur undanfarinn ár. Talsverð gjaldþrot hafa orðið í Lon-
ðon í vor, einkum hjá þeim mönnum, er verzluðu með járn;
er því að nokkru kennt um, hvað lengi verkfall varð < vetur í
k°lanámunum og járnsmiðjunum í Vales. f>ó er það ekki nema
ein orsökin. J>egar verzlun er lífieg er hægt að fá menn til
að leggja fje í hin og þessi fyrirtæki, þótt eigi sje ábatinn svo
'iss. Enda nota þá margir óhlutvandir menn tækifærið til að
ðjóða mönnum að leggja fje í allskonar hjegóma. En þeir
^tla sjer reyndar aldrei að vinna neitt með fjenu, en hirða
Þsð sjálfir og láta hlutaðeigendur sitja eptir með sárt ennið.
þegar harðnar í ári, verða menn fastari á fje sínu, og fara
Þá margir þessir piltar á höfuðið, því að jafnan ferst þeim
^iður að gæta fjársins en afla hans. Svo er og opt um út-
*eQda verzlun, að hún gengur vel um stund, en svo annaðhvort
niinnka vörur, sem flytjast þaðan eða minna er sókt eptir vör-
er flytjast þangaö. Geta þó kaupmenn haldið nokkuð á-
fram, meðan gott er verzlunarár, og hægt að fá lán; en þegar
'ánendur draga að sjer, geta þeir ekki staðið við straumnum.
állt þetta sameinaðist < gjaldþrotum þeim er nú urðu, og nema
Sjalþrotin nokkrum miljónum punda. Flutningar eru og allir
^aufari nú en undanfarin ár, bæði með menn og vörur. Kemur
ÞoÖ þungt niður á skipaeigendum, og getur það náð viðar til
eu hjer. þannig ersagt frá Noregi, að menn sje mjög hræddir
l>m, að fyrir höndum sje alvarleg gjaldþrol; og er mest kennt
"m flutningadeyfð, og daufri timbursölu. J>etta ár ætti því að
Vera gott fyrir vora landa til að kaupa við og skip, og eins
fJrir þá, sem taka þurfa skip á Ieigu.
Á Frakklandi gengur fremur erfiðlega- J>ingið er nú að
T^ða «stöðulögin», og erumenn hræddir um, að flokkarnir geti
e«ki haldið sjer svo vel í skefjum, sem þeir hafa gjört nokkra
Sll>nd. Svo er og annað mál, er þingflokkana greinir á um.
^ðveldismenn, eða vinstri menn, vilja sem allra fyrst, að
*)essu þingi sje slitið, og nýar kosningar fari fram; ætla þeir,
þeim muni þá bætast atkvæði ekki allfá* Aptur þykir þeim
nií8ra meginn, og þann flokk fylla mest lögerfða menn, Orle-
a"smenn og Napoleonsliðar, að ekkert liggi á að flýta nýjum

er
"Idr,
"itib
suingnm. Ef blöðin flokkanna sýna samlyndið eins og það
raun og veru, þá er það æði iskyggilegt, því að þau hafa
ei æstari verið á báðar hliðar, en þau eru nú. Og náttúru-
v*l
'lól
fotin, sem orðið hafa sunnan til á Frakklandi geta jafn-
eigi slákkað þessa flokkadeilu um stundarsakir. Rétt fyrir
^ "smessuna voru voðalegar rigningarí Frakklandi, og skemmdu
I r allmikið uppskeruvonina víðsvegar um land; en þó var það
^ r*ði hjá því sem þær gjörðu á suður-Frakklandi í Garonnedaln-
j ' Áin Garonne kemur sunnan úr Pyreneafjöllum; renna þar
s margar þverár skammt frá uppsprettunum ; fellur hún
" dorður og veslur um land, þangað til hún kemur út í
^ ""Ishaf skamt fyrir neðan Bordeaux. Opt eru hlaup í henni
, rUn», þegar snjó er að leysa af Pyreneafjöllunum, og voru
Nirn 1 henni árin 1815, 1835 og 1855; en ekkert af
ji . Var þó nærri þvi eins voðalegt, og það sem núna var.
en v1'!" ^0l'löuse stendur og á bökkum þessarar ár, litlu neðar
H* Un>tor runnið saman við aðra á, sem Arriege nefnist.
8t. skiPtir bænum ( tvennt, heitir sá hlutinn er neðar liggur
I)DgiQJFrien, 0g búa þar mest daglaunamenn og fátækir menn.
n fyrir Jóasmessu kom hlaupið i ána; var hún reyndar
í vexti daginn áður, en þó hjeldu menn ekki, að neinar sjer-
legar skemmdir mundu nfverða. Eu stupdu af dagmálum var
áin komin jafnhátt og 1855. En um miðaptan flóði húu yflr
alla bakka, sem að henni eru hlaðnir og sópaði burtu ram-
gjörfum brúm svo sem. þær væri hálmvisk. Streymdi nú vatn-
ið yfir hús öll í St. Cyprien, velti þeim um koll og drekkti í-
búum. Hverr tók það til bragðs, sem gat, að forðast flóðið,
og margir sýndu mikla hreysti aö bjarga fólkinu, og varð mörg-
um það að lifljóni; því að hjer var ekki við mannlegt afl að eiga.
Daginn eptir undir kveld hljóp úr ánni. Segjaþeir, semsáuþáSt.
Cyprien, að svo hafi verið, sem fallbyssum hefði verið skotið
á hann f marga daga, og stóðu að eins fá hús eptir. Bæði
fyrir ofan og neðan Toulouse gjörði og áin hinn mesta usla;
flóði yfir akra og engjar og víngarða, og sópaði burt heilum
þorpum sumstaðar; var áin full af allskonar rekaldi og dauð-
um búkum niður eptir öllu. Menn vita ekki enn nákvæmlega
hve margir menn hafa týnzt, en í Toulouse einni hafa fundizt
900 Iík, en 20,000 eru þar húsviltir og allslausir. Fjárskað-
inn er ætlað að eigi sje minni en frá 80 til 100 miljónir króna.
Mac Mahon forseti og margir ráðgjafar han* fóru þegar suður
eptir, og gjörðu allt sem þeir gátu til að Ijetta neyð manna.
J>ingið veitti þeim 2 miljónir franka og bæði á Frakklandi, hjer
og viðar er verið að safna fje handa þeim. Páfinn sendi
20,000 franka.
Um miðja þessa viku urðu og fjarskalegar rigningar í Nor-
mandy, og eru menn hræddir við vatnahlaup í fleirum ám
Frakklands.
Um Jónsmessu leytið voru og miklar rigningar víðsvegar
um Austurriki og Lngverjaland, er gjörðu talsvert manntjón og
fjárskaða.
í maímánuði urðu voðalegir jarðskjálftar í þeim hjeruðum
f suðurhluta Vesturheims, er kallast Nýja Granada. Eru enn
ekki komnar áreiðanlegar skýrslur um skaða þann, sem hann
hefir gjört, en sagt er að bærinn Cucuta, sem hafði hjer um
bil 18,000 ibúa, haG gjöreyðst og aðrir fleiri smábæir.
Nú lítur svo út sem stjórnin á Spáni ætli að gjöra alvöru
úr því, að láta skríða til skara með henni og Iíarlungum.
Ilershöfðingjarnir Jovellar og Campos hafa í sameiningu lagt
að Dorregaray, hinum helzta hershöfðingja Karlunga; hann var
í bænum Cantavieja í norðanverðum Ebrodalnum. Itjett núna
koma fregnir, hvort sem þær eru sannar eða ekki, að stjórn-
armenn hafi tekið þennan stað, og fengið marga fanga og her-
gögn. Svo hefir og stjómin boðið strengilega, að allir þeir,
er vilja fylla flokk Karls, skuli landrækir.
RÁÐGJAFASKIPTIN.
(Frá frjettaritara vorum, Dr. C. Rosenberg).
Ráðgjafaskiptin urðu nokkuð öðruvísi en menn höfðu ætlað,
enda er hætt við, að þau bæti ekki að fullu úr vanhögum Dan-
merkur. Að vinstri mönnum var tvístrað um sinn, og að
nokkrar verulegar fjárveitingar fengust veittar, varð að lokum
ávöxtur hinnar vaxandi tilfinningar hins betri þorra þjóðarinnar
fyrir þvf, að velferð föðurlandsins og einkum landvörnin sje
meira vert en flokkadrátta-strfð um völdin. J>að varlítill hluti
fólksþingsins, sem hafði Ijósa meðvitund um þetta; en einmitt
sökum þess að peir vissu, hvað dýpst lá i meðvitund þjóðar-
innar, meðan bæði stjórn og vinstri-menn gleymdu öllu fyrir
deilunum, — einmitt sökum þess gátu þessir fáu orðið nógu
sterkir til þess, bæði að steypa ráðgjafastjórninui og sundra
vinstri-mönnum. Hvað hefði annars verið sanngjarnara, en að
konungur heföi falið þessum flokki á hendur að taka við stýri
stjórnarskipsins? J>að hefði vissulega ekki verið nein tilláts-
semi tii geðs eða viðurkenning á málskröfum meirihlutans, því
enginn er hinum æstustu vinstrimönnum óþokkasælli en þeir,
sem segja: »málið og landsins gagn er ætíð það fyrsta; flokk-