Þjóðólfur - 10.04.1878, Síða 4

52
Og tregans ís mér tók af brá
Og tára hrundi sjár,
En tár, sem mýkja meir en þjá
Og milda lífs míns fár.
Eg hjari ein í hjarta þreytt,
En huggast þeirri von,
Að fá hjá Guði fast og heitt
Að faðma þig, minn son.
Matth. Jochumsson.
Híýjar bæknr. Benedict Gröndal: Dýrafræði með
66 myndum. Kvík, í prentsmiðju ísafoldar (I—XV + 1—168
bls.), kostar hept 2 kr. 25 a. Með þessari bók er samin og út
gefin hin fyrsta dýrafræði á vorri tungu. Höf. gjörir í formál-
anum grein fyrir hvaða vísindabækur hann hafi haft til saman-
burðar og leiðbeiningar, er hann samdi bókina, svo og um
myndirnar, að þær eru keyptar af ritstjóra ísafoldar, og eru
einhverjar hinar áreiðanlegustu, sem nú eru til. Hvað prentun
þeirra snertir, svo og frágang bókarinnar yfir höfuð, þá mun
það vera í fullkomnasta lagi, sem bækur hafa verið af hendi
leystar hér á landi, enda lýkur og höf. iofsorði á þá, sem að
útgáfu þessari unnu, næst því, er hann þakkar landshöfðingj-
anum styrk þann, er hann veitti til prentunarkostnaðarins. Um
hitt þegir höfundurinn, að hann sjálfur hefur samið þettavand-
aða vísindaverk fyrir engi laun, og gefið handritið. Efnibók-
arinnar og niðurröðun er, eins og nærri má geta, mestmegnis
hið sama ogínýjustu bókum samskonar annaraþjóða, ensarnt
mega menn ekki ætla, að verk höf. hafi verið vandalaust eða
eptirleikur einn. Til þess að semja bókina, þurfti höf. á allri
sinni alkunnu ijölfræði að halda; því sökum þess að enginn
hafði áður sarnið dýrafræði á íslenzku, þurfti bæði að smíða
ótalmörg nöfn og orðmyndir, þar sem vér áttum engi nöfn til,
0g svo varð höf. að vera heima í allri íslenzkri dýrafrœði, hafa
lesið öll náttúrufræðisleg rit um land vort, og hafa lært að
þekkja sem mest af alþýðu-nöfnum og innlendum dýraheitum.
fetta hefur höf. gjört, og tekið hvervetna fram allt sérstaklega
Islenzkt og allt sérstaklega útlenzkt, og fyrir því gefur bókin
jafnframt sérstakt yfirlit yfir íslenzka dýrafræði. Sökum stutt-
leika bókarinnar, og tilgangs hennar, að vera skólabók, hefur
höfundurinn orðið að fara fljótt yfir svo afar-mikið efni, en öll
er hún bæði Ijóslega og skemtilega samin, að því ervérskynj-
um; málið snildarfagurt, og lýsingargreinir allar bæði nákvæmar
og líflegar. Er það hið mesta lán, að höfundur slíkra rita sé
ekki einungis vísindalega vel að sér, heldur og gæddur anda og
listasmekk; slíkir menn kunna að breyta hinu þurrasta efni í
skemtilegan fróðleik, oggjöra hinar smærstu og fínustu myndir
eins og sjáanlegar fyrir augað, eins og áþreifanlegar og lifandi.
Að ekkert megi að bókinni finna, er ekki hér með sagt, heldur
að oss þykir hún í alla staði vel gjörð, og jafnt til gagns og
sóma vorum sár-fátæku vísindalegu bókmentum. Steina-
fræði Gröndals, sem nálega verður eins stór og þessi, er nú
þegar komin út frá sömu preutsmiðju. Er það skörulega að
verið af höf., að hafa á örstuttum tíma leyst af hendi svo vanda-
söm og áríðandi rit í hjáverkum sínum. J>ótt þessi rit séu
vísindaleg, eru þau þó allt að einu aðgengileg alþýðu, og hverj-
um auðskilin, sem les og skilur rétt mál; óskum vér og von-
um, að bæði þessi dýrafræði og eins steinafræðin, þegar hún
kemur, komist sem fyrst í hvers manns hendur.
Fæðing'ardag-ur konnngs, 8. þ.m. var hátíðiega
haldinn eins og venja er til. Höfðu embættismenu samsæti sér,
og voru þar drukkin hin venjulegu minni eptir konungsminnið;
fyrir því mælti dr. Hjaltalín. Annað og margfalt stærra gildi
fram fór í lærða skólanum frá kl. 4 til kl. 12. Fór það hið
bezta fram; kvæði ný og snotur voru sungin fyrir minni kon-
ungs, íslands, landshöfð., yfirstjóra skólans, rektors og kennar-
anna; höfðuþeir Einar Hjörleifsson og Jónas Jónasson orkt þau.
Strand. í norðanveðrinu fyrstu daga þ. m. rak í stran
frönsk fiskiskúta: Etoile de la mer á Suðurnesjum, skip og vöruf
að miklu leyti óskemt að sögn; skyldi uppboð haldið á gósS'
inu 9. þ. m. Menn komust og allir af, og eru þeir yfir 40 að
tölu, því skipverjar höfðu hitt strandað skip í hafi og bjargaö
mönnunum af því.
5 —
7kr.
34 —
9—
»a.
— Auk gjafa þeirra, sem áður eru auglýstar, hefur ÁIpta'
neshreppur hlotið gjafir þær, er nú skal greina:
1. tír Rangárþingi:
Safnað af hra alþm. sira ísl. Gíslas. 36 sauðk. og
— — presti sira II. Stephensen 49
— —hraSigurðiáSkúmstöðum
Af þessum samtals 90 sauðkindum
voru 20 sendar til Strandarhrepps,
lentu þv( I Álptaneshreppi
Sendar af sira H. Stephens. 23. f. m.
— — oddv. sýslunefndarinnar
í Gullbr. og Kjósarsýslu f ávfsun-
um frá Breiðabólsstað ....
70 — —
50 —
II —
25-
— 34—
IJr Rangárþingi
2. Úr Árnessýslu:
samtals 70 — — 95— 25-
Frá Grímsneshr. í des. 1876 . 27 — — 38— »-"
Úr sama hreppi 1877 . . . . 25 — — 26—
Samtals 52 — — 64— »—■
Gjafa þeirra, sem sendar voru úr Biskupstungum, er áðuf
getið í Þjóðólfi 24. jan. þ. á.
Fyrir þessar stórkostlegu gjafir votta eg hinum heiðruðu
gefendum innilegustu þakkir, og geta þeir haft sanna ánægj|J
af því, að þær hafa stutt mikið að þvi, að það hefur orðið
mögulegt, að verja þá fátæku fbúa hrepps þessa sárri neyð
til þessa.
Hvað meðferð á gjöfum þessum snertir, 6kal eg að eius
geta þess, að fénu úr Rangárþingi var slálrað í Hafnarfirði og
innmatnum skipt milli fátækra búenda, en kjöt og gærur vaf
selt fyrir korn af því það þótti drýgra.
Gjöfum þeim, sem Grlmsnesingar sendu f fyrra-haust var
skipt milli 125 fátækra búenda, en af þeim 25 sauðkindonii
sem sömu hreppsbúar sendu f haust sem leið, hlutu þeir
þurfandi menn, sem sóktu þær, 4; 21 fátækir búendur fengu
sfna sauðkindina hver.
Fyrir peninga, sem sendir hafa verið, hefur verið keyp1
korn, þar sem það hefur fengist með vægustu verði. Að
öðru leyti getur skýrsla um uthlutunina verið til sýnis bjá
hreppsnefndinni hverjum gefanda sem vill.
J>að er eðlilegt, að öllum þeim, sem gefið hafa, sé annt
um, að gjöfunum sö sem bezt varið, en það er að hinu leyt'
inu illa gjört, að ætla nokkurum að orsakalausu, að hann eíg1
fari eptir beztu vitund með þessar gjafir landsbúa, sem eru
eitt af þvf loflegasta, sem þeir hafa gjört á síðari tímum. ES
segi þetta með tilliti til þess, sem «INokkrir Árnesingar» haf®
skrifað í þjóðólfi, en sfzt er ætlanda, að þeir tortryggi þano
mann, sem þeir sjáifir kusu fremur öllum öðrum til að veit*
móttöku miklu af gjöfum sfnum, enda væri það rangt gjört.
Görðum, 9. marz 1878.
Pórarinn Böðvarsson. .
AUGLÝSIJNGAR.
— Samkvæmt opnu bréfi dags. 4. jan. 1861, 1. gr., er b^
með skorað á alla þá, er skuldir eiga að heimta í dánarbuj
bæjargjaldkera, kaupmanns 0. P. Möllers, er andaðist hér 1
bænum 19. jan. þ. á., til þess, áður 12 mánuðir séu liðnir fr®
sfðasta birtingardegi þessarar auglýsingar, að lýsa skuldakröf'
um sfnum á hendur nefndu dánarbúi og sanna þær fyr,r
skiptaráðanda ( Reykjavíkurkaupstað.
Kröfum þeim, er seinna er lýst en nú var getið, veröuf
eigi gaumur gefinn.
Skrifstofu bæjarfógeta í Reykjavík 21. marz 1878.
L. E. Sveinbjörnsson.
í verzlunarbúð O. P. Möllers sál. verða fyrst u'7*
sinn seldar ýmsar vörur móti peningum með níðursett
verði. Beyhjavík 12. marz 1878.
Fyrir hönd búsins.
G eorg Tho rdal.
— Brunabótagjald til hinna dönsku kaupstaða fyrir tfmabf
frá 1. apríl til 30. sept. þ. á. verður veitt móttaka á ÞrlðJ^
dögum og miðvikudögum á póststofunni í Reykjavík allt til eI)l
mafmánaðar. Reykjavfk, 31. marz 1878.
0. Einsen. .
Afgreiðslnstofa J>j óðólfs:
í Gunnlögsens húsi.
— Útgefandi og ábyrgðarmaður: Matthías
Jochumsson-
PrentaOur í prentsmiðju Einars pórDarsonar.