Þjóðólfur - 29.01.1881, Blaðsíða 1

þjÓÐÓLFUR.
Iíoatar 3 kr. (erlemlis 4kr.),
borgast fyrir lok ágústmán.
Reykjavík 29. Jan. 1881.
Uppsögn á blaðinu gildir ekki, nema
það sé gjört fyrir 1. okt. árinu fyrir.
3. klað.
Alpingisliúsio.
Nú er þessi voglega bygging komin langt á leið. en hin
hötðu frost hafa þó tafið allmikið fyrir smíðunum; samt sem
áður eru nú að mestu albúin herbergin fyrir forngripasafnið
og hei bergin fyrir alþingi eru einnig langt á leið komin. Enginn
sá, sem ber skyn á fiamkvæmdir við bvggingar. getur annað
sagt, en að yfirsiniðurinn, herra Bald, hati leiðt, erfiöið með
mestu elju og hagsýni, um leið og hann hefir með Ijúfmensku
sinni og lipurleik jafnframt kent mörgum Islendingi að
vinna a^ slíkum byggingum, svo vér getum verið vissir um,
að þegar þessari byggingu verður lokið, munum vér hafa
fengið betri steinhðggvara og múrara meðal þeirra, sem hjá
bonum hafa unnið, enn þó þeir hefðu verið styrktir af opin-
heru fé til að læra hið sama erlendis, og er þetta ómetandi
h^gnaður, kostnaðarlaus fyrir land og lýð, einkum þar sem
steinbyggingar nú verða alment tíðkaðar, hvar hentugt grjót
er til. Vér sjáum í dönskum blöðum, að einhver óvandaður
hér úr Reykjavík hefir borið yfirsmið Bald annan vitnisburð
«nn vér hér höfum gjört, og leyfum vér oss að setja útlegg-
ingu af þessari blaðagrein hér neðan, r i t a r a greinarinnar
til verðugs lofs: «Rcykjavík 17. okt. 1880. Seint gengur
með alþingishúsbygginguna; þó rúmir fimm mánuðir séu
úðnir síðan grundvöllurinn var lagður, eru samt ekki vegg-
irnir alreistir enn, og liklega líður hér um bil einn mánuður
enn áður enn búsið verður algjarlega komið undir þak. Um
þetta seinlæti hafa menn viljað kenna byggingarstjóranum,
húsasmið Bald. Menn hafa fært það til síns máls, að önnur
eins bygging og alþingishúsið, að eins 45 álna löng og 26 ál.
breið, og að eins 3 etasíur (2 á framhlið), hefði hæglega átt
að geta komizt undir þak á helmingi styttri tíma, og í mót-
setningu við þessa smiðstjórn hra. Balds hafa menn vitnað
til þess harðfylgis (Energi) og dugnaðar, sem einn íslenzkur
húsasmiður hra. Jakob Sveinsson, sýndi í sinni yfirstjórn á
hinu öðru stóra byggingar fyrirtæki, sem framgengt varð hér
* fyrra, nefnilega viðgjörð dómkirkju vorrar. Vér ætíum
samt að hra. Bald eigi ekki svo mikil ámæli skilið; hann
hefir vist auðsýnt mikinn góðan vilja, eins og líka bygging-
^rfyrirtækinu hefir auðsjáanlega verið stjórnað með kunnáttu
°S vandvirkni. Hins vegar mun því varla verða neitað, að
^ikil seinkun í byggingarverkinu hefir hlotizt af þekkingar-
leysi hra. Balds á verkmanna högum hér á landi, hvað er til
Nss varð, að hann í sumar vísaði frá sér fjölda verkmanna,
sem höfðn lokkazt hingað af voninni um há daglaun og sem
hess utan höfðu hinn mesta hug á, að fá að taka þátt í
^yggingarverki því, sem hér á landi er svo óvanalegt; hefði
hann að töluverðum mun notað íslenzkan vinnukrapt, þá
tQundi hann með hinni hagstæðu veðráttu á seinastliönu sumri
ehaust hafa verið kominn miklu lengra enn nú er orðið. Sú
Vefsta afleiðing af þessari seinkun verksins er sú, að það er
°>'ðið talsvert dýrara enn það mundi ella. |>að sýnist því ó-
^flýjanlegt, að kostnaðurinn fari langt fram yfir hina veittu
Járupphæð, og með því hins vegar ekki er gott að stöðva
Verifið í miðjum klíðum, þá eru allar líkur, að það komi til
,f1ala á næsta þingi, að hafa fram ábyrgð mót hlutaðeigend-
En hversu sem um það fer, þá er samt í öllu falli víst,
j byggingin, þegar hún á sínum tíma er algjörð,. mun verða
atldinu til prýði og byggingarmeistaranum etazráði Meldahl
sóma«.
Þegar grein þessi birtist hér í-Reykjavík, undu þvi fiest-
^ 11 bæjarmenn mjög illa, að slík ósannindi væru borin til
^auptnannahafnar, þvf einmitt þar gætu þau komið mjög illu
^ leiðar fyrir hra. Bald, og gengust því nokkrir embættis-
etlu hér fyrir því, að grein var skrifuð móti þessu og send
út, og undirskrifuðu hana landshöfðinginn, yfirdómararnir,
amtmaðuiinn, átta embættismenn aðrir, og þrír kaupmenn,
og gáfu þessir hra. Bald þann vitnisburð, að hann, sem yfir-
siniður við alþingishúsbygginguna, með mest.u alúð fram-
fylgdi því honum fyriitrúaða ætlunarverki. í>að var nú liér
sem optar, að þar sem þeir háu embæt.tismenn eru öðrumegin
má enginn ærlegur boigari vera með, því umhurðarbrét það,
sem um þetta efni gekk milli hinna «stóru» mátti ekki sýna
nema tilteknum m'-gu strírum, en hefðu peir mátt skrifa sig
undir það, sem voru sömu meiningar, þá hefðu íiestir bæjar-
menn með ánægju skrifað sig undir, og ■ trú inrr, það hefði
haft meira að segja.
Ritari bréfsins 17. Okt. 1880, er að réyna að kasta skugga
á hra. Bald, en draga fram í ljósið hra. Jakob Sveinsson,
þann, sem, sæiiar minningar, átti að gjöra við dómkirkju vora,
hvað er misheppnaðist sem von var til. Hann kallar þessa
menn báða húsasmiði, en það hefir Jakob aldrei verið og
verður aldrei. Hann gjörir lítið úr alþingishúsbyggingunni,
en telur aðgjörð á dómkirkjunni «stórt byggingaifyrirtæki»-
petta sýnir hver vesalingur ritari þessi er í því að dæma um
byggingar, því þó að dómkirkjuna hefði átt að byggja frá
grundvelli í því formi, sem hún er,. þá er hún ekki hálft^við
það sem alþingishúsið, með öllum þess margbrotnu herbergj-
um og mörgu loptum, verður. Hann telur verkið hafa gengið
seinna vegna þess, að Bald ekki hafi haft nógu marga að
vinna, af þeim sem honum buðust hingað og þangað frá úr
sveitunum. Eln ritarinn fer þar mjög skakt eins og víðar,
því hvað átti að gjöra við burðarmenn og keyrslumenn (aðrir
huðu sig ekki fram) fleiri enn nægði fil þess að viða að bygg-
ingunni og kóma upp efni því, sem steinhöggvararnir gátu
losað og lagað, en á því mun aldrei hafa staðið, að grjót
það, sem tilhðggvið var, hafi komizt á sinn stað. En hitt
hefði ritarinn átt að kvarta um, sem ollandi seinlæti við
hygginguna, að mest alt það gijót, sem klofið hafði verið
áður Bald kom, varð ónýtt, sökum þess að þeir sem þá réðu
verkum (Landsh. og Jakob) ekki höfðu haft vit á því, og
þeim er um þuð að kenna, að byggingin ekki komst lengra í
sumar meðan t.íðin var góð. Að jafna þeim saman hra.
Bald og hra. Jakob, sem húsasmiðum er illgirni gegn hinum
fyrrnefnda, því eins og bygging alþingishússins verður hra.
Bald til sóma, eins eru handtök Jakobs við dómkirkjuna hon-
um til minnkunar og þeim, sem hann settu til þess starfs.
Ritari biéfsins gefur rnanni að skilja í enda bréfsins, að al-
þingi muni sjálfsagt hljóta að koma fram ábyrgð gegn hra.
Bald fyrir það, að hann hafi eytt peningum landsins að ó-
fyrirsynju með seinlæti sínu og rangri aðferð í ve.rkleiðslunni.
parna spáir ritarinn nógu líklega að nokkru leyti, því það
ætti að vera víst, að alþingi léti ekki óátalið, hversu fé lands-
ins hefir verið varið, ekki við byggingu pessa alþingishúss,
sem stendur við Austurvöll, heldur þess húss, sem átti að
standa f túnjaðri landshöfðingjans: en til þess því yrði ekki
hreyft, hefir ritarinn einmitt skrifað opt áminst bréf, svo
að athygli manua leiddist frá aögjörðum byggingarnefndar
alþingishússins, áður enn Buld kom, og reyna svo að kasta
skuldinni á herra Bald, en það mun honum aldrei takast.
Eins og stæði alþingishússins við tjörnina og fyrir kirkjudyr-
um Reykjavíkur mun ávalt verða til minningar um hagsýni
landshöfðingjans, og um það, hversu hann virðir almennings
viljann hér á landi, eins mun alþingishúsið verða til æfinlegr-
ar minningar um það, að sá, sem það hafi bygt, hafi kunn-
að iðn sína til fullnustu og viljað leysa verk sitt af hendi
löndum vorum til ánægju og landinu til sóma.
9