Þjóðólfur - 12.07.1884, Qupperneq 3

107
[Hr. A. F. skrifar til »£>jóðólfs»: »Ég hefi
hugsað nokkuð um ina einu fríkyrkju á ís-
landi, og met ég mikils það spor, sem þeir
Reyfirðingar hafa þar stigið méð stöku sam-
heldi og dugnaði. Yona ég það verði ekki
að eins sjálfum þeim til andlegs þroska,
heldr og allri inni sjúku kyrkju hér á landi,
stjórnarkyrkjunni, til vakningar og lækning-
ar. Flestum hugsandi mönnum mxm blöskra,
að sjá aðfarir byskups og ráðgjafa í máli
þessu, og sýnist öll framkoma byskups mér
svo ólútersk, sem framast er hugsanlegt.
En við hverju er að búast, þegar auðsjáan-
lega er um fram alt látið sór umhugað um,
aðsynja söfnuðunum sjálfsforræðis, og þeir
þanftig sviptir þeirri sómatilfinningar-skerp-
ing og ábyrgðartilfinning,sem frelsinu eru jafn-
an samfara.--------Ég bið yðr nú að skila
kveðjuminni tilfríkyrkjusafnaðarins í Reyð-
arfirði, og hefi ég ávísað yðr 50 kr. hjá hr.
. . .., sem ég bið yðr taka á móti og koma
til þeirra. jpetta er raunar ekki til stórrar
hjálpar þeim, en einasta vottr þakklætis
míns til þeirra.«]
Vér færum af frísafnaðarins hendi inni-
legustu þökk öllum inum heiðruðu gefendum
fyrir þeirra rausnarlogu gjafir, sem sannlega
koma í góðar þarfir, og munar þá fríkirkju-
menn um hvern skérf, þó að minni væri.
Ef nokkrir fleiri hér nærlendis skyldu vilja
styrkjafríkyrkjuna, þá væri æskilegt, að það
gæti orðið sent héðan með ncesta pósiskipi;
»s kjó t hjálp er tvöföld hjálp !«
Bitstj. »pjóð.<
Bókafregn.
„Almanak fyrir hvern mann".
Allr titillinn er: nAlmanak fyrir hvcrn
mann fyrir árið 1885. Ritstjórar: Jón
Olafsson og Stgr. Thorsteinsson. Fyrsti
árgangr. Með myndum af Eiríki Magnús-
syni, Ch. Darwin og J. Stuart Mill.
Reykjavík. Á forlag Kristjáns Ó. porgrims-
sonar. 1884«. (Prentað hjá Sigm. Guð-
mundssyni.) — Almanak þétta er 72 bls.
(eins og þjóðv.félagsins), 2 myndablöð, en
verðið þó að eins 45 au.
Auk Almanaksins framan við er þetta
efni þessa árgangs :
i. Æfi-ágrip Eiríks Magnússonar (éftir
Stgr. Th.)
ii. Æfi-ágr. Charles Darwins (Stgr. Th.)
iii. Æfi-úgr. John Stuart Mills (eftir J. Ó.)
Öll þessi æfi-ágrip eru með myndum
(Eiríks mynd áheilli síðu), sem slcorn-
ar hafa verið erlendis sérstaklega fyr-
ir Almanak þetta.
iv. »Fyrir vcstan lands lög og rétt*. Ferða-
minning eftir J. Ó.
v. Slæpingja-landið. Æfintýri eftir L.
Bechstein. (þýtt af Stgr. Th.)
vi. Hversvegna er bangsi snubbóttr fyrir
endann ? þjóðsaga. (Stgr. Th.)
vn. Um hænsna eldi. (Stgr. Th.)
viii. Hversdagleg heilræði. (Stgr. Th.)
ix. Tunglið mitt. Kvæði eftir Stgr. Th.
x. Iðjumaðrinn. Kvæði eftir Stgr. Th.
xi. Gullkorn fyrir hvern mann. Eftir
ýmsa nafnfræga höfunda. (Stgr.Th.)
xii. Gjalda-þáttr. Gjöld og skattar, sem
almenningr á að svara til landssjóðs,
prests, kyrkju og fátækra. (Eftir J. Ó.)
xiii. Nokkur læknisráð eftir Dr. med. Jón-
as Jónassen.
xiv. Burðareyrir með póstum. (J. Ó.)
xv. Gátur (gamlar).
xvi. Sumarnótt. Vísa eftir J. Ó.
xvii. Til islands. Vísa eftir J. Ó.
xviii. Ýmislegt. (J. Ö.).
Eins og allir sjá, er hér talsvert marg-
breytilegt efni, og vonum vér að Almanak
þetta megi koma sér svo vel í ár, að það
verði framvegis kærkominn árlegr gestr á
sem flestum heimilum.
Strandþjófnaðarmálið syðra.
—»«—
það hafa ýmsir menn, einkum þó úr Rosm-
hvalaneshreppi, legið þjóðólfi á hálsi fyrir
grein Guðmundar í Landakoti um stórþjófn-
aðinn þar suðr frá.
það má virðast næsta undarlegt, að hverj-
um manni skuli ekki liggja í augum uppi á-
stæður þær, er oss þóttu knýjandi fyrir oss
til að veita greininni viðtöku. Að stórþjófn-
aðr hafi verið framinn þar f hreppnum, bæði
á timbri og kopar, því dettr víst als engum
í hug að neita. Að einhvérjir í Rosmhvala-
neshreppi muni veravaldir að mestu af þess-
um þjófnaði, á það hefir enginn maðr,
sem vér höfum tal við átt, jafnvel ekki úr
Rosmhvalaneshreppi dregið nokkurn ef a. Orð-
rómrinn, sem af þessu gókk vítt og breitt, er
öllum alkunnr; kunnugra manna álit er það,
að því miðr fleiri en við hefði mátt búast
mundu að líkindum vora hér við riðnir.
Lagalegu vissu um þetta og hvað mikil brögð
að því eru, er að eins unt að fá með rögg-
samlegri rannsókn af yfirvaldsins hendi. Sé
nú svo, að það sé óneitanlegt, að stórþjófn-
aðr hafi verið framinn, og só það víst, að það
sé hiklaust álit flestra kunnugra, að nokkrir
floiri eða færri |>ar syðra sé í þessu sekir, og
skyldi svo bæði in fullorðna og in uppvax-
andi kynslóð sjá og inar eftirkomandi kyn-
slóðir frétta, að slíkr ósómi viðgangist ekki
að eins hegningarlaust, heldr jafnvel alveg
rannsóknarlaust og afskiftalaust af yfirvald-
annahendi, þá hlýtr hverjum heilvita manni
að liggja í augum uppi, hve baneitruð spill-
iugaráhrif slíkt hlýtr að hafa á siðferðistil-
finningu og réttarmeðvitund bæði nú lifandi
fullorðinnar og uppvaxandi kynslóðar og
eftirkomendanna um ófyrirsjáanlegan tíma.
það getr varla hjá því farið, að þeir, sem
sjá slíkt viðgangast (og allir vita að þetta
er ekki eins dæmi hér á landi þegar
um strönd er að tala), allir þeir hljóta með
tímanum að komast að þeirri niðrstöðu, að
jafnvel stórþjófnaðr af strandmunum sé ekki
nema leyfilegr gróðavegr, og þar kynni
enda að koma að slíkt yrði jafnvel álitið
mesta dugnaðarmerki og útsjónarsemi. Vér
viljum nú leyfa oss að spyrja hvern ein-
asta mann á Islandi, sem hefir nokkurn
snefil af sómatilfinning fyrir sjálfum sér og
þjóð sinni: er nokkur einn þeirra, sem
dirfist að standa upp og segja, að hann óski
að stuðla til þess, að innleiða slíkan hugs-
unarhátt hjáþjóðinni? Er nokkur, semvill
neita því, að það, að þola og dylja þvílíkt
atferli, sé að byrla siðferðismeðvitund þjóð-
arinnar ólyfjan og stinga samvizku hennar
dauðaus svefnþorn? En vér viljum enn
fremr spyrja hvern einasta hciðvirðan mann
í Rosmhvalaneshreppi, hvort þeimþykiekki
þungr kinnroði fyrir alla sveit sína sá orð-
rómr, sem atferli þeirra einstöku, sem hér
kunna sekir að vera, hefir lagt á alla sveit-
ina? Og má þeim ekki þykja þakklætis-
vert, að orðrómr þessi hreinsist svo sem
unnt er af sveitinni, með þvf, að inir seku
komi í Ijós, ef unt er?
Hvað herraGuðmund Guðmundsson snert-
ir, skulum vér að visu ekki neita því, að oss
hefði þótt það bera sterkari vott um rétt-
lætistilfinning hans, ef hann hefði ljóstað
þessu upp undir eins og hann var orðinn
þess áskynja með nokkrum rökum, í stað
þess að geyma það þangað til persónuleg
deila knýr hann til að draga þetta fram
hálfgert í hefndarskyni. þ>á hefði hann
vissulega átt enn meiri þakkir skilið en nú.
En, með því betra er seint en aldrei, þá er
það þó enn þakkarvert, að hann hefir gjörzt
orsök til þess, að mál þetta er nú komið í
hreyfingu, og víst er það vonandí, að sýslu-
maðrinn í Gullbringusýslu, sem almentertal-
inn einn inn gáfaðasti og lærðasti lögfræðinga
vorra, og, að öðrum ólöstuðum, einn meðal
vorra samvizkusömustu og réttdæmustu
dómara, sýni líka í þessu máli, að
hann skorti heldr eigi ötulleik sem
rannsóknara, til að leiða sannleikann í
ljós, hver sem í hlut á; því hér er
ómögulegt að hlífa, án þess með hlffð-
inni að gjöra margfaldan skaða öllum þeim,
sem enn eru saklausir, en f framtíðinni
kynnu að freistast af eftirdæminu, ef hér
væri alt of linlega að gengið af misskildri
miskunn, sem allir vita hvað öðru nafni heitir.
Reykjavík 12. júlíf1884.
10. þ. m. straildaði við Reykjanes
norskt skip »GandaU, sém hafði selt timbiv