Þjóðólfur - 30.07.1884, Blaðsíða 2

2
ingareikningi og „1 kr. 33 au.“ eftir nú-
verandi reikningi. Þangað til fræðsla um
það efni kemr, ætla ég lesendr „Almanaks-
insu eigi ekki stórt á hættu, þótt þeir með
mér leggi „1 kr. 33 au.u og „4 mörku aðjöfnu.
En úr því að ég er farinn að minnast
á „ gj aldaþáttinnu á annað borð, þá skal
ég leyfa mér að nota þetta tækifæri til, að !
gjöra hér ofrlitla viðhót við það, sem i al-
manakinu stendr um oífrið, því að það er galli
á því, sem þar er sagt (en á hann hefir
persónan tittnefnda ekki haft vit á að hengja
hatt sinn), að þess hefði verið rétt að geta,
að „sýslumenn, konungl. þjónar, kaupmenn
og þjónar þeirra, þeir er ekkei’t tíundbært
fé eigau—þeir eiga að oífra þrisvar á ári
(1 kr. 33 au. í hvert sinn; gjalddagar: jól,
páskar og hvítasunna), þar sem allir aðrir
oífrskyldir eiga nú að eins að oífra einu
siTvm á ári (8 álnum). Það, sem í Alman-
akinu stendr, er alveg rétt; en þessi viðbót
er nauðsynleg, að því er þessa menn snertir.
Þá hefir persónan fylzt vandlætingu gegn
mér af því, að ég segi um borgun til presta
fyrir aukaverk (eftir að ég hefi getið um
ið lögskipaða gjald fyrir hvert verk um sig):
„Fyrir öll þessi verk, nema líksönginn, mega
prestarmeira þiggja, ef þeim er gefið þaðu.
Höf. hefir gaman af að fræðast um heimild
mína fyrir þessum ummælum. Eg hefi nú
„gamanu af, að lofa honum að spreita sig
á þvi sjálfan, að finna þetta út. En eitt er
merkilegt, að persónan skuli hafa borið i
meltu vandlæting sína gegn þessari villu-
kenning nú í 21 ár, því að svo lengi að
minnsta kosti (og líklega lengr) hefir hún
verið kend afkennaranum i kyrkjurétti, há-
yfirdómara Jóni Pétrssyni (Isl. kyrkjuréttr.
Evík. 1863, bls. 207—208.) öllum prestefn-
um landsins. Ef nú persónunni var um að
gjöra, að vara almenning við lcenningunni,
en ekki að, leita að áreitingarefni við mig,
þá hefði hún þegar fyrir löngu átt að láta
„aðvörunaru-raust sína hljóma gegn Kyrkju-
réttinum og knésetja gamla Jón Pétrsson.
Það var nú lika miklu meiri slægr i því
fyrir hann, að slá sig til riddara á slík-
um manni en á mér. Annars ætla ég nú
ekki að yrðast meira um þetta, en láta
lesendr um það, hvort þeim þykir öruggara,
að trúa öðrum eins lögfræðing og Jóni
Pétrssyni eða óþektri og nafnlausri persónu,
sem heitir x -j- y og ritar í annað eins
merkisblað og það, sem „aðvöruninu stóð í.
Þá hefir persónan haft viljann allan til
að hengja hatt sinn á það, sem um ljós-
tollinn er sagt, og er það vorkunn jafn-
favísum manni (því góðgirnina efa ég ekki),
að hann hefir ekki séð það, sem auðsætter
hverjum þeim, sem þekkir til málefnisins,
að það er prentvilla í almanakinu, þar sem
stendr: „Heilan ljóstoll gjaldi þeir, er bú
eðr hús halda, svo og vinnuhjú, gift sem
ógift, karlar sem konur; lausamenn og hús-
menn, þeir er eigi halda vinnuhjú, gjaldi
Vs ljóstollu. I handritinu, sem prentað var
eftir, stóð: „. . . er bú eðr hús halda og
vinnuhjú, svo giftir sem ógiftir, karlar sem
konur; lausamenn og húsmenn, þeir er eigi
halda hjú, svo og vinnuhjú, gjaldi 1/2 ljós-
tollu. Fyrir annríkis sakir gat ég ekki
sjálfr lesið próförkina, og varð því fyrst
villunnar var, er Almanakið var fullprentað.
Þetta er nú mjög afsakanleg villa, en
hvað um það, hún er leiðinleg, og ég kann-
ast við að það er villa, en vona að allir
geti leiðrétt þetta hjá sér. Jafnvel djúp-
lærðustu og vandvirkustu mönnum getr
sézt yfir; það mátti sjá t. d. þegar spreng-
lærðr yfirkennari rambaði héma um árið með
furstadæmið Liohtenstein sunnan af Rínár-
bökkum (á landamærum Tyrols og Schweits)
norðr alt Þýskaland og snaraði þvi af sér
i Holstein og gjörði það jafnframt að lýð-
skylduriki undir Aldinborg (!! !)h
Þá finnr persónan að því, er ég segi um,
hver venjan hafi verið með tíundarreikn-
ing2, og veðr hún þar tóman reik. Aðferð
sú, er ég tel venjulegasta, er talin svo í
Kyrkjurétti J. P. (bls. 167.) og tíðkast í öll-
um hreppum, sem ég hefi getað til spurt.
*) „Undir það. [0: stórhertogadæmið Aldinb.]
liggr furstadæmið Lichtenstein í Holtsetalandi11.
Landfræði. H. Kr. Friðriksson heflr íslenzkað og
aukið (meðal annars að þessum fróðleik). Itvík.
1854, bls. 60, línu 15.—16.
2) Hjá honum, vandvirknismanninum hefir hér
orðið prentriKa(?), sem nær yfir heilar 8 línur!!