Þjóðólfur - 18.08.1884, Page 3

127
sjáanlega að ráðgjafinn hafi gefið rang-
an úrskurð eptir þessari grein; hann
spyr mig, en gæti eins vel spurt ráð-
gjafann : „Er það að fá að þjóna guði
o. s. frv. ið sama sem að fá að ráða
því, hverjum presti brauðið er veitt?!“
Einfaldlega er spurt!
Ég álft óhætt að svara þessari
háðsspurningu herra Suðra með ský-
lausu jái. Sú guðsþjónusta, sem hér
er átt við, er fólgin í opinberum safn-
aðarsamkomum og öðrum kirkjulegum
athöfnum. Nú ef það „á bezt við
sannfæringu" einhvers safnaðar að
„þjóna guði með þeim hætti“, að sá
pestr, er stýrir athöfnum þessum, sé
valinn af söfnuðinum sjálfum, þá er
auðsætt, að sá söfnuðr hefir eptir þess-
ari grein stjórnarslcrárinnar rétt til að
ganga úr þjóðkirkjunni, ef hann fær
eigi að ráða, hverjum presti „brauðið“
er veitt.
Einkennileg er greinin, þar sem
Suðri skýrir frá, hvað vakað hafi fyrir
fréttaritaranum, er hann sló um sig
með „að segja sig úr lögum við lögin“.
Hún er svona:“ . . . Nú voru það lög,
að þeir réðu veitingunni, er brauðið
veittu, en eigi Reyðfirðingar; þegar
nú Reyðfirðingar fengu eigi að ráða
því, sem þeir engin ráð áttu á að lög-
um, þá tóku þeir sig út úr söfnuðinum.
Að segja sig úr lögum við lögin verðr
því hér ið sama sem að segja skilið
við söfnuðinn og lög hans sem safnað-
ar og gjörast með því flokkr, sem vill
standa fyrir utan þau lög, er til voru,
en sem þeir þó enn standa undir“.
Standa þá Reyðfirðingar enn undir þeim
lögum, að rikisvaldið skipi þeim prest?
eða eru það elcki þessi lög, sem þeir,
„sögðu sig úr lögum“ við? Ekki er
annað að sjá á greininni.
En sannleikrinn er, að þessi orð
„úr lögum við lögin“ eru óheimfæran-
leg. Einmitt af því Rf. vissu, að svo
lengi sem þeir væru í þjóðkyrkjunni
þá mundu þeir hljóta að lúta þessum
lögum, er þeir álíta óhafandi, not-
uðu þeir sinn stjómarskráarlega
rctt til að stofna safnaðarfélag utan
þjóðkirkjunnar; sögðu sig því úr herini
og skoruðu um leið á löggjafarvaldið
að gjöra lög um samband sitt sem
safnaðar við ið opinbera. f>að er sann-
arlega illa gjört að reyna að villa sjónir
fyrir almenningi með að kalla þessa
aðferð ólöglega.
Reiðzt hefir Suðri orðunum „ó-
frjálslega hugsandi, römmuin ríkis-
kirkjumanni“, og skorar hann á mig
að sanna, ef ég geti, að frikirkjumenn
í Réyðarfirði hafi verið „lögbundið safn-
aðarfélag11 þá er fréttagreinin í Suðra
var rituð í marz mánuði 1883. í>að
skal ég gjöra.
Með orðunum „mynda hjá sér lög-
bundið safnaðarfélag“ meinti ég ekki
annað, en að þeir höfðu bundið safn-
aðarfélag sitt lögum. Suðri mátti fylli-
lega sjá það, að ég meinti ekki
annað með orðinu „lögbundið" á
þessum stað; því að rétt á undan þeim
orðum, sem hann til færir, hafði ég að
vísu talað um, að lögin (0 stjórnarskrá-
in) gæfu fullan rétt til að mynda
kirkjufélög utan þjóðkirkjunnar, en
bætt við, að það væri eigi þeirra, er
félögin mynduðu, heldr löggjafarvalds-
ins, að kveða á um skyldur þeirra og
réttindi gagnvart inu opinbera (0: gjöra
félagið að „lögbundnu“ eða „löghelg-
uðu“ félagi). þ>að er því með öllu ó-
verðskuldað brígsl, er hann ber mér,
að ég sé miðr vandr en vera ætti að
meðulum til að styrkja með málstað
minn. Suðri hefir tekið orð mín miðr
gaumgæfilega en vera ætti; that’s all.
Reiðzt hefir Suðri og þvi, er ég
taldi hann sýna þveröfugan hugsunar-
hátt með þvf, að kalla kreddur það, sem
heilvitamenn mundu helzt kalla kreddu-
leysi. Jæja, lofum honum að svala sér
á mér, með því að bregða mér um
„sjálfsþótta“ o. s. frv.; en útskýring
hans á orðinu „kredda“ er annálsverð:
hann þóttist skilja orðið kredda svo, að
það geti eins átt heima um nýja siðu
sem gamla, hvort sem þeir eru einfald-
ir eða margbrotnir.
Digrmælum Suðra út af inni fyr-
irhuguðu málssókn minni („eigi öll kurl
til grafar komin“ o. s. frv.) get ég ekki
verið að svara, og það því síðr sem
málið komst aldrei lengra en fyrir
sættanefndina, og ritstjóri Suðra hefir
aftrkallað ummæli þau, sem hann að
öðrum kosti hefði hlotið dóm fyrir.
Eskiíirði, 8. júlí 1884.
Lárus Halldórsson.
„]?jóð(51fr“ og Eggert Gunn-
arsson.
—»«—
þegar ég skrifaði þá yfirlýsiugu, sem stóð í
síðusta „þjóðólfsblaði", um Eggert Gunarsson,
þá skrifaði ég fyrir skynberandi verur sem les-
endr, en ekki fyrir slcynlausu skepnurnar. Ég
hugsaði, satt að segja, ekki, að þær læsu blöð,
og aðrir hélt ég ekki að gætu misskilið grein,
þar, sem hvert orö var svo nákvæml ega
v e g i ð eins og í yfirlýsingunni var.
Engu að síðr hefi ég orðið þess var, er ég sá
ónefnt blað, sem kom út í dag, að fleiri eru
skynlitlir, en þær skepnurnar, sem stööwgt
ganga á fjórum fótum.
það þarf annaðhvort stakt skilningsleysi —
eða þá staka illgirni, til að skilja elcki eðavilja
ekki skilja nefnda yfirlysingu.
f henni er ekkertaftrkallað; því
að það er engin aftrköllun, þó að ég votti það,
sem satt er, að ég hafi séð skilríki hjá Eggért
Gunnarssyni fyrir, að „ýmsar af sögum þeiml“,
sem minzt var á í 9. bl. „|>jóðólfs“, væri á mis-
sögnum bygðar. þær voru bygðar á sögum
þeirra manna, er viss „vikadrengr11 mundi
sízt þora að segja að færu með óskilríkar
sögur.
En það er engin aftrköllun, þó ég skýri frá
því, að tilgangr greina minna hafi ekki
verið, að drótta sviksamlegum tilgangi að
E. G. ; því að þær bera það sjálfar bezt moð
sér, að tilgangr þeirra var alt annar. Hverjum
gat það að gagni komið, að drðtta sviksamleg-
um tilgangi að E. G. ? — Engum!
En greinar mínar voru skrifaðar í þeim til-
gangi, og þeim tilgangi einum, að gjöra gagn,
og það með því, að vekja eftirtekt á inu liœttu-
lega ráölagi Eggerts.
Ég hefi engu meiri trú nú en þá á megni Egg-
erts til aö uppfylla skuldbindingar sínar, og ég
hefi í yfirlýsingunni als eklci lýst trausti á hon-
um í þessu tilliti. Ég hefi að eins látið í ljósi,
að ég ætlaði ekki að það væri af ásetningi lians
eða vilja til aö pretta, þó að það iöuglega sýni
sig, að hann getr ekki staðið í skil-
u m við þá, sem hjá honum eiga.
Og þetta er hann alt af að sýna.
Síðast hér á dögunum gat hann ekki borgað
slculd, sem landssjóðr átti hjá honum og sem
hann hafði' fcngið lánað veö fyrir. Við fógeta-
gjörð eftir beiðni málsfærslumanns þess, er var
fyrir hönd landssjóðs, kom það í ljós, að hann
gat eklci borgaö skuldina og hafði ekkert í eigu
sinni, sem hægt væri að kyrrsetja til tryggingar.
Ég álít Eggert góðmenni að upplagi, og því
að eins hefir honum unnizt svo mikið, svo ráð-
litlum manni. Ég held hann vildi ekki viljandi
stíga ofan á hunds-löpp einu sinni. En hvað
hjálpar það, þegar foiÆjána vantar.
Og það er víst, og það skal ég vera reiðu-
búinn að sanna, nær sem vera skal, að hann
hofirhlaðið á sig skuldbindingum, sem reynsl-
an liefir sýnt og sannaö að hann gat í engan
máta e f n t.
Sem sagt: Eggerti er vorkunn, því að hann
trúir sjálfr á sína loftkastala ; annars sveittist
I) Hvað margar ? Strangt tekið að eins tvær.