Þjóðólfur - 13.06.1885, Page 1

Kemr út á laugardagsmorgna.
Verð árg. 4 kr. (erlendis 5 kr.).
Borgist fyrir 15. júlí.
I
Uppsögn (skrifieg) bundin við
áramót, ógild nema komi ti)
útgefanda fyrir 1. október.
P J ÓÐÓLFR
XXXVI. árg.
Rcykjayík, laugardaginn 13. júní 1885.
M 24.
Frá útlöndum.
(Frá fregnrita vorum.)
Kaupm.höfn, 27. maí.
Frá því ég skrifaði siðast hefir lít-
ið gerzt merkilegt til tíðinda. Stríðið,
sem svo líklega leit út fyrir um tima,
að verða mundi milli Rússa og Engla
út af Afganamálinu, sýnist alveg að
vera fyrirbygt. Reyndar er ekki kom-
in nein endanleg álykt á málið, enginn
beinn friðr saminn enn þá. En það
er víst, að hann kemr fyr eða síðar.
peir verða að bræða málið með sér.
Rússar þæfa þetta og vilja litið sem
ekkert tilslaka. Englar eða stjórn þeirra,
gamli Gladstone, vilja helzt komast hjá
ófriði, og vilja því slaka alt til, sem
hægt er, án þess þó að misbjóða þjóðar-
heiðrinum. Tórýum hefir þótt nóg um
seinlæti stjórnarinnar og linleik, og hafa
reynt til þess að spilla fyrir henni, til
þess að komast sjálfir að, en enn þá
hefir hún allan meiri hlutann með sér
úr neðri deildinni. Út af efri deildinni
er megn óánægja i landinu meðal frjáls-
lyndra manna og stéttanna, sem lávarð-
arnir heyra ekki til, og hafa menn haft
mjög á orði að afnema þá deild með
Öllu, sem gjöri ekki annað en kefja og
spilla fyrir þjóðheillamálum. (Hvað
skyldum vér íslendingar þá geta sagt,
sem burðumst með okkar efri deildar-
afmán, er helmingrinn eru tómir kon-
ungslallar, sem hvorki flýta fyrir mál-
um né eru þjóðhollir, svo að tilfinnan-
legt sé ?)
Frá Frakklaildi er það merkilegast
alls að skrifa, að skáldaöldungrinn,
mannúðarinnar postuli, Victor Hugo er
dáinn. Hann varð fyrir ofkælingu í
samsæti, sem leiddi hann til dauða.
Hann var fæddr 1802 og var sonr liðs-
foringja, sem var í her Napóleons mikla.
Með föður sinum fór Viktor kornungr
víða um, þar á meðal til Ítalíu, og hefir
alt það, sem hann sá firir sér, haft mjög
mikil áhrif á sál hans, enda hafði hann
ekki augun aftr. þ>ar að auk var faðir
hans frjálslyndr maðr og Viktor litli
hefir því snemma sogið inn í sig þær
frelsishugmyndir, sem hann aldrei sveik,
éft barðist fyrir af öllu afli andar sinn-
ar, og sem um má segja, að hafi að
fullu og öllu sigrað í Frakklandi. Vik-
tor var bráðgáfaðr og mjög bráðgjör,
svo að hann var ekki nema 15 ára
gamall, þegar hann tókst það á hendr
að svara spurningu ins frakkneska aka-
demís: „að lýsa sælu þeirri, sem vís-
indanám gefr, hvernig sem á stendr
fyrir manni“. Hann fékk reyndar ekki
verðlaunin, en hann fékk „heiðarlegan
vitnisburð", af því að dómendrnir héldu,
að þeir mundu verða að aðhlátri, ef 15
ára unglingr fengi verðlaunin. Tvitugr
giftist hann frænku sinni einni, er kvað
hafa verið mjög fögr; hún dó 1868.
Brátt fór Hugo að gefa sig við stjórn-
málum, en þó var hugr hans nokkuð
á reiki fyrst framan af, en alt af urðu
skoðanir hans frjálslegri og frjálslegri ;
þangað til hann loks hafnaði alveg i
þjóðveldinu 1848. f>egar Napóleon (3.)
fór að láta bera á sér til muna, varð
Hugo hans skæðasti mótstöðumaðr.
Hann var á þinginu og þar hélt hann
þ. 15, júlí 1851 mælska og þrumandi 5
stunda ræðu móti því stjörnarlagabroti,
sem hann sá að átti fram að fara. jpað
var þá, að hann í fyrsta sinn kallaði
Napóleon „inn litla“. En enginn vildi
heyra það, sem hann sagði, og svo varð
Napóleon „litli“ keisari og urðu þá mót-
stöðumenn hans að flýja land; Hugo
gjörði- það, og nú kom 20 ára út-
legð hans, og 20 ára ríki Napóleons.
Hugo hafðist við á smáeynni Guernsey,
og þaðan lét hann þrumur sínar og eld-
ingar dynja yfir ofbeldismanninn „Nap-
óleon litla“. Napóleon gaf seinna öllum
þeim, sem flúið höfðu, friðland, og not-
uðu sér það margir, en Hugo sat við
sinn keip; hann lítils virti öll tilboð
keisarans og kvað það ekki vera sig,
sem væri lagabrotsmaðrinn (heldr keis-
arinn sjálfr nfl.). Meðan á útlegð Hugos
stóð, var hann ekki útibirgðr frá heim-
inum ; það voru alt af stöðugar sam-
göngur, ef ég mætti svo að orði kveða,
milli hans og frelsismanna als heimsins.
Margir leituðu til hans ura- styrk og
fengu. Garíbaldi fékk hjá honum fé
o. s. frv. Svo kom árið 1870 og styrjöld-
inmilli Frakka og f>jóðverja; Napóleon
litli beið ósigrinn við Sedan ; var rek-
inn burtu og dó síðar við litinn orðstír í
útlegð. Viktor Hugo kom heim úr út-
legð. Nú var för hans sönn sigrför, líf
hans þar á eftir sannlegt sigrlif. Eng-
inn konungr hefir verið jafnmikils virðr,
jafn elskaðr af allri þjóð sinni, sem Vik-
tor Hugo. (það er lærdómsríkt að bera
saman annan eins ævintýrara og Napó-
leon litla við mann sem Viktor Hugo. Sið-
ustu árin runnu fyrir honum ánægjuleg
og friðsamleg; hann varði öllu sinu afli
í frelsisins og ekki sizt mannúðarinnar
þjónustu. Hann talaði móti rannsókn-
um lækna á lifandi dýrum, sem eru
samfara sársauka og pyndingum, skurð-
um og stungum. Hve nær sem einhver
níhilisti eða pólitískr glæframaðr var
dæmdr til lífláts, skrifaði hann konungum
og lceisurum smábréf stuttorð mjög, þar
sem hann í mannúðarinnar nafni skor-
aði á þá að eira lífi afbrotamannanna.
Hann skoðaði konunga og keisara sem
sina jafningja. Og það gat hann vel
og meira til. Hann trúði ekki á presta
né á guðfræði, en hann trúði á gu9\
fyrir því stendr enginn prestr yfir mold-
um hans. Lík hans er smurt og grafið
á ríkisins kostnað; allir landar hans
geyma minningu hans með heilagri lotn-
ingu og innilegri þakklátsemi. Hvort
vilduð þér nú heldr vera Viktor Hugo
eða Napóleon litli ? Hvor þeirra verðr,
haldið þér, eilífari ? — Skáld var hann
ágætt; hann er höfundr hugmyndar-
skáldskaparins á Frakklandi; tilfinning
hans var rík og innileg; kvæði hans
full andríki og kraftar, hvað sem hann
orti um; hann húðfletti Napóleon og
hans hirðskríl svo bitrt og ramt, að
lengi mun i minnum haft.
Héðan úr Danmörku er lítið að
segja; alt af harðnar í deilu milli þjóð-
ar og ráðaneytis. Byssufélögin, sem
mynduð voru, verða nú að vera byssu-
laus, því að Estrúp og þeir herrar hafa
bannað alla innflutninga skotvopna og
vopnaæfingar með bráðabirgða-byssu-
lögum.
Rannsóknum yfir vinstri mönnutn er
haldið áfram; menn eru teknir og sett-
ir inn fyrir engar sakir, ef einhverjum
hægra manni hefir þóknazt að „segja
til“ þeirra, hváð þeir hafi sagt eða gjört