Þjóðólfur - 13.06.1885, Qupperneq 2

94
þar og þá. Ritstjóri einn i Saurum var
í varðhaldi ströngu um 3 daga og loks
fluttr sem stórglæpamaðr til K.hafnar,
af því sagt var um hann, að hann hefði
komið hermönnum tii þess að hrópa
„niðr með Estrúp“, sem nú klingir al-
staðar landshornanna á milli. Stöðugir
fundir eru haldnir alstaðar; þar sem
vistrimönnum og hægrimönnum lendir
saman, verðr stundum róstusamt og
snýta þá sumir rauðu. þ»ess er ekki
að dylja, að Danir eiga mjög harða
orustu fyrir höndum, og má eigi sjá
hvað úr verðr. Ein höndin er uppi mót
annari Embættismenn og aðrir, er ein-
hverja ríkisstöðu hafa, verða að fylgja
Estrúp eða—þegja; annars eru þeir strax
reknir burtu. J>etta er harðstjórn, sem
í engu landi á sinn líka, stjórnarómynd,
sem hvergi getr á bygðu bóli.
þ>að er ekki von á öðru, en að ís-
land súpi af; enda er þegar farið á
því að brydda. J>á er Oddgeir Step-
hensen andaðist, var Hilmar Stephen-
sen veitt hans staða, æðsta stjórn ís-
lenzkra mála næst eftir Nellemann ;
stöðu Hilmars fékk Dybdal, er áðr
hafði verið 1. assistent, Ólafr Halldórs-
son hans stöðu, og Jón Finsen, son inn-
anríkisráðgjafans, stöðu Ólafs, og er hann
nú yngstr postulanna þar. f>að er með
öðrum orðum einungis einn íslendingr
hér í ráðaneytinu, og það heldr neðar-
lega á tröppunum; hann verðr einn að
setja lagafrumvörp á ísl., hefir flest og
ábyrgðarmest að vinna. En hinir þekkja
lítið sem ekkert til þjóðar og máls
vors. Hvernig fer nú með isl.mál í
í ráðaneytinu? Vont var það áðr, en
verra verðr það; það er ekki annað
sýnilegra. Nellemann hefir hér sýnt,
að hann lætr sig litlu varða þjóð þá,
er hann er setr til þess að vaka yfir
og verja; hann hefir brotið loforð, sem
hann gaf íslendingum 1878, um að hann
skyldi sjá um, að stöðugt yrðu innborn-
ir fslendingar í æztu embættum þessum,
sem hér er um að ræða. Hann hefir
haldið Dybdal þessum, og forframað
hann, jafnvel þótt hann hefði getað
losazt við hann, þvi að hann (D.j hefir
oft sótt um önnur embætti; hann lætr
þann eina íslending, sem hann hefir,
sitja í láglaunaðri undirtyllustöðu, en
þó hafa mest að starfa; hann gefr
dönskum manni (Jóni Finsen) embætt-
ið, sem laust varó, jafnvel þótt honum
byðist gáfaðr og duglegr íslenzkr
kandídat. Hvað viljið þið svo hafa það
meira? En þetta er óþolandi ofríki,
óþolandi vangeymsla og fyrirlitning á
íslandi, þjóð þess og þingi, og ætti
sannarlega ekki að ganga orðalaust af.
íslendingar hér í Khöfn urðu heldr en
ekki hermir í hug við þetta; skutu á
almennum fundi, og sjaldan hefir verið
hér jafnsnotr eining meðal landa í seinni
tíð, sem um þetta mál. Eftir nokkrar
umræður var svolátandi ályktun sam-
þykt í einu hljóði:
„Fundrinn lýsir yfir sterkri óánægju
yfir inni nýju embættaskipan í inni
íslenzku stjórnardeild og álítr, að
réttindi íslendinga hafi verið fyrir
borð borin, þar sem þessi embætta
skipan bæði stríði á móti andanum i
4. gr. stjórnarskrárinnar, og það ætíð
hljóti að verða landinu til tjóns að
hafa in æðstu og áhrifamestu emb-
ætti skipuð mönnum, sem hvorki
þekkja nokkuð til hags landsins né
hafa nokkra verulega kunnáttu í ís-
lenzkri tungu“.
Og það vóru valdir 3 menn til þess,
að birta þetta í innlendum og útlendum
blöðum og skrifa áskorun til þingsins
um, að skerast í málið. J>að hefir þeg-
ar verið birt í „Politiken", og kemr í
fleirum dönskum blöðum. Ég veit, að
alþingi muni taka þetta mál að sér á
þann hátt, sem því þykir bezt fallið,
sér sjálfu til sóma og þjóð vorri til
gagns. pað er sannarlega öll þörf á
orðin, til þess að íslendingar fljóti
ekki lengr sofandi undan æfistraumi
sínum fram að feigðarósi síns stjórnar-
frelsis.
Hér í Danmörku er nýdáinn einn af
inum yngri skáldritahöfundum, er bezt-
ir voru, J. P. Jacobsen; rit hans; Marie
Grubbe, Niels Lyhne, Pestin í Berga-
mó, o.fl. eru viðfræg; hann var andríkr
maðr, kornungr, dó 38 ára gamall úr
brjóstveiki. Hann var og inn mesti
snillingr í að rita móðurmál sitt; og
þikir það hafa tekið stakkaskiftum í
meðferð hans.
Að lyktum skal þess getið til gam-
ans fyrir ina mörgu íslendinga, er búið
hafa á Garði, að þann 1. júní verðr
haldið þar stórkostlegt fæðingardags-
gildi; Linditréð fagra og greinamikla,
sem svo margir hafa setið undir í kveld-
rökkrinu á sumrin og lifað þar sínar
beztu og friðsælustu Hafnarstundir, er
um þessar mundir 100 ára gamalt.
Búast Garðbúar eftir föngum til veizl-
unnar og fjöldamargir eldri sem yngri
af „dánum“ Garðbúum taka , fagnandi
þátt 1' henni. (Garðbúar kallast nl. að
„deyja“ þegar þeir fara út af Garði).
Saltfiskr vor á útlendum markaði.
--))«-
Hr. V. Gigas í Khöfn. hefir sent oss
grein nokkra um þetta efni, sem hann hefir
birt í »Nat. Tid.« 27. f. m. — Vér hermum
hér ágrip af inu helzta í greininni, því að
málið er mikilsvarðandi fyrir land vort og
höfundrinn er málefninu svo gagnkunnugr,
að fyllilega mun mega reiða sig á það, sem
hann segir í þessu efni.
»Aftenbladet« í Niðarósi hafði sagt um
norskan saltfisk : Ef vér eigum að geta boð-
ið byrginn þessum hættulega keppinaut (0:
franska saltfiskinum), þá verðr verðið að
falla á fiski vorum. Og blað þetta brýnir fyr-
ir kaupmönnum um fram alt: 1) að gefa
ekki úr öllu viti fyrir fiskinn, er þeir kaupa
hann í fyrstu; og 2) að gæta innar mestu
varúðar við þurkunina.
þetta sama, segir hr. Gigas, gildir engu
síðr um saltfisk frá Islandi eða Færeyjum.
Ef of hátt verð er gefið fyrir hann í fyrstu,
eða ef ekki er als strengilega gætt, svo að
fiskrinn svari til þess, sem á Spáni útheimt-
ist til þess, að fiskrinn sé álitinn verulega
góðr, þú er til einskis að ætla sér að keppa
þar við Frakka í fiskisölu.
Sumir ætla, að ef gætt sé nauðsynlegrar
varúðar með verð og gæði fiskjarins, þá sé
varla hætt við, að ísl. fiskrinn haldi sér ekki
á Spáni. En það mun varlegast fyrir Is-
lendinga að taka mikið tillit til breytinga
þeirra, sem þegar eru orðnar — einkum síð-
an 1883— á þeim marköðum á Spáni,
sem fiskr selst á.
Fyrir mér liggja, segir höf., skýrslur frá
mörgum spánskum fiskikaupmönnum ; þeir
taka það fram, að inn franski fiskr, sem til
Spánar komi, hafi farið batnandi að gæðum
ár frá ári, svo að hann oigi að eins jafnist
við íslenzkan saltfisk bæði að útliti og verði,
heldr jafnvel ekki allsjaldan taki honum
fram, svo að fólk taki hann fram yfir ís-
lenzkan ; og það ætla þessir kaupmenn, að
ef innflutningr fiskjar frá Frakklandi heldr
áfram og fer vaxandi framvegis eins og síð-
ustu árin hefir átt sér stað, þá muni mjög
draga úr innflutningi íslenzks fiskjar, ef
hann ekki jafnvel gjör-hcetti. Eina r-áðið til
að halda nokkrum markaði fyrir ísl. fisk á
Spáni, sé því það, að hann sé svo góðr og
ódýr sem unt er. þessi ummæli eru frá
verzlunarhúsum á Spáni, sem um fjölda ára
hafa keypt ísl. saltfisk, en kvarta nú um, að
ástæðurnar neyði sig til að flytja einnig inn
franskan fisk.---Aðflutningr Frakka er sjó-
leiðis frá Bordéaux, Cettó og Marseille tfl