Þjóðólfur - 02.07.1886, Blaðsíða 3

107
leysið, sem er eðlileg afleiðing af býlafjöldgun-
-inni við sjðinn, kemur einnig fram við gras-
hússmennina; svo hafa lika jarðirnar á seinni
árum verið bútaðar sundur í smásneiðir, til
jiess að miðla af hinum yngri, uppvaxandi eða
innkomnu nýbýlingum, og j>ar af leiðir, að
margir, sem eru grashússmenn að nafninu, hafa
engin veruleg búdrýgindi af jörðum )>eim, er
|)eir sitja á, en verða þó að gjalda tilfinnan-
legt eptirgjaid eptir þær, ef þeir eiga þær ekki
sjálfir, auk þess, sem sumir, fyrir þessa litt
nýtu jarðarbletti, sitja af sjer arðsama atvinnu
um sumartímann.
Því verður trauðlega neitað að hinar sorg-
legustu afleiðingar af hinu takmarkalausa sjálfs-
mennskulíii við sjóinn er vanhirða á uppeldi
barnanna. Þau alast upp við hungur á stund-
um, en ðhóf i millum, við klæðleysi, vinnu-
leysi, betl og bæjaflakk á sumum heimilum,
verða svo mörg þeirra, sem ekki þegar á unga
aldri eru orðin að heilsulausum aumingjum,
með þeim annmörkum, að fáir geta notað þau
í vistum, þegar þau eldast, ýmist vegna leti
eða annara galla; enda ber það ekki svo sjald-
an við, að sum þeirra verði sveitarfjelögunum
til þyngsla alla æfi. Þó að hreppsnefndir sjáv-
arhreppanna vilji af alefli leitast við, að ráða
bót á þessu, þá er þeim ekki mögulegt að út-
vega svo marga uppeldisstaði, sem þörf er á
með-þvi flestir þykjast liafa nægilega marga
að annast, í því árferði sem menn nú optast
mega venjast. (Pramh.). G. G.
Utlendar frjettir.
Þess var getið i síðasta blaði, að frumvarp
Gladstones um sjálfsforræði íra liefði verið fellt.
A undan atkvæðagreiðslunni urðu snarpar um-
ræður; seinast hafði Gladstone sjálfur orðið og
sagði meðal annars, að allstaðar hefði sjálfsfor-
ræðið haft í tör með sjer betri einingu og sam-
komulag en áður, aldrei hefði það raskað neinni
ríkisheild, og færði til þess mörg dæmi. „Lít-
um ennfremur" mælti hann, „á sambandið
milli íslands og Danmerkur. Það er reyndar
sagt, að búið sje að rjúfa alþing íslendinga, og
að þar sjeu töluverðir erflðleikar á. Þetta er
að því leyti satt, að það hefur verið barátta
milli alþingis og hinnar dönsku stjórnar. en
milli löggjaf‘arvalds Danmerkur og löggjafar-
valds íslands, hefur engin barátta verið, að
því er jeg frekast veit“.
Á Frakklandi var 12. f. m. enn ekki útkljáð
málið um að gera prinsana landræka, sem tal-
að var um í Þjóðólfi 11. f. m.
Nú er Grikkland loks búið að kalla herinn
beim, og er þar því allt i kyrrð og ró.
Konungurinn í Bayern, Ludv., 41 ára að aldri, hef-
ur nú rikt í 22 ár og nálega aldrei á þeim tíma ver-
iðineð öllum mjalla; hann hefurbyggt afardýr-
ar hallir, hefur haft stórkostlegt leikhús barafyrir
sig einan; og þar á ofan var hann nú kominn
í svo botnlausar skuldir til ýmsra okurkarla,
að þeir voru farnir að stefna honum; liann hef-
ur nýlega verið gjörðnr ómyndugur, enda er
hann vitskertur að áliti lækna. Rikisstjórnin
er falin föðurbróður hans, sem heitir Luitpold.
Noregur. 30. maí kom skáldið Björnstjerne
Björnsson eptir 3 ára burtveru i Frakklandi
heim til Noregs, var honum þar fagnað með
mestu viðhöfn og veizluhaldi.
Reykjavík, 2. júlí 1886.
Próf í heimspeki við prestaskólann tóku
26. og 28. f. m. 13 studentar: Jón Steingríms-
son (ágætl. -5-); Árni Bjarnarson, Einar Frið-
geirsson, og Olafur Petersen (dável -f-); Jón
Arason, Gísli Einarsson, Guðlaugur Guðmunds-
son og Olafur Magnússon (dável); Björn Blönd-
dal stud. med. & chir. og Magnús Bjarnarson
(dável -1-); Þorsteinn Bergsson (vel -f-) 5 Olaf-
ur Stephenssen stud. med. & chir. og Þórður
Olafsson (vel). 2 stóðust ekki prófið.
Lærða skólanum var sagt upp 30. f. m.
Höfðu skólapiltar verið 114 þennan vetur, enn
einn þeirra ljezt (Jóh. Danielsson). Aukþeirra
lásu 13 utanskóla undir próf, sumir (8) árs-
próf, sumir (5) burtfararpróf. Burtfararpróf
stendur yfir, en er eigi lokið fyrr enn 5. þ.
m.; undir það ganga alls 23. Af þeim hinum,
sem lásu utanskóla og ætluðu að taka árspróf,
stóðust að eins þrír próflð, en 5 ekki; 3 sátu
kyrrir í þeim bekkjum, er þeir vóru í í vetur,
og 3 höfðu eigi lokið ársprófi sökum veikinda;
þar á meðal nýsveinn einn til inntökuprófs í
5. bekk: Eiríkur Sigurðsson (Sverrissen). Inn-
tökupróf fór fram sumpart jafnframt ársprófi
pilta og sumpart á eptir (29. f. m.); 1 var tek-
inn í 3. bekk (Helgi Jónsson, prests Bjarna-
sonar í Skarðsþingum), og 3 í 2. bekk, (Yaldi-
mar Jakobsen frá Raufarhöfn, Ólafur Sveinarr
Haukur Benediktsson, sýslumanns Sveinssonar
og Július Þórðarson, látins bónda frá Fiskilæk
í Borgarfj.sýslu) og 3 í 1. bekk (Sigfús Bjarn-
arson Lúðvíkssonar Blöndals, Jóhann Sólmund-
arson úr Borgarfirði og Þorvarður Þorvarðar-
son, látins bónda frá Kalastöðum í Borgarfj.-
sýslu). Skólapiltar eru því nú alls auk burt-
farenda 111.
Islenzkir fyrirlestrar í London. Úrfyrir-
lestrum um ísland, sem sjera Matth. Jochums-
son í Odda sigldi með í fyrra til að halda
í London, koma út kaflar um þessar mundir í
frjálslyndu kirkjulegu timariti þar, sem heitir
„The Christian Life“, Fyrirlestrar þessir eru
ágrip af menntunarsögu íslands 0. s. frv.
• í „Student’s debating Club“, sem getið
var um í 8. tbl. Þjóðólfs þ. á., hjelt stud mag.
ValtýrGuðmundsson fyrirlestur 16./5. á ensku um
samanburð á hljóðfræðislögmáli íslenzku og
þeirra enskra orða, er runnin eru af sömn rót
og islenzka eða úf henni (0: norrænu). Var
gerður góður rómur að fyrirlestrinum, sem stóð
yfir i 2 stundir.
Konulát. 9. maí síðastl. dó af afleiðingum
eptir nýafstaðinn barnsburð Júlíana Sofía Stef-
ánsdóttir, kona veitingamanns Jðns Jasonsson-
ar á Borðeyri, sem hún giptist í fyrra sumar.
Hún var ágæt yfirsetukona og yflr höfuð mesta
merkiskona.
Brauð veitt. Kálfatjörn 30. f. m. sira Árna
Þorsteinssyni á Ríp.
Nýlosnað brauð. Rip í Skagaflrði 30. f. m.,
met. 722 kr.
Brjefritari Bagblaðsins. Eins og mönn-
um mun minnisstætt, gjörði kandídat. Páll Briem
fyrirspurn til dr. B. M. ÓlSens i 6. tbl. Þjóð-
ólfs þ. á., um það, hvort það væri satt, sem
sagt er, að hann væri höfundur að brjefunum
hjeðan úr Rvik til Dagblaðsins. B. M. Ó. gaf
ekkert ákveðið svar; en i næsta brjefi hjeðan
i Dagbl. 21. apr. stendur þessi kafli:
„Brjefritari yðar heflr aunars nýlega orðið
fyrir velviljuðum ummælum eða hitt þó heldur
af kandidat nokkrum í lögfræði Páli Briem.
í brjefum mínum hef jeg lítið eitt minnzt á
ummæli dr. Finns Jónssonar í islenzkum blöð-
um um stjórnarástand Dana, sem hr. Briem
sjálfur telur röng; sömuleiðis hefi jeg, minnzt
á handritaskýrslu F. Jónssonar, sem er illa af
liendi leyst. Út af þessu hefur hr. Briem all-
sendis að ástæðulausu gjört árásir á saklaus-
an mann, dr. B. M. Ólsen, og ásakað hann
fyrir að vera höfund að þessum skömmum, —
sem honum svo þykja —, um vin sinn F. Jóns-
son. Jeg leyfi mjer að mótmæla þessari rang-
látu árás á mig sem nafnlausan brjefritara11.
Þessi brjefkafli sýnir, liversu mikið brjefritar-
inn gjörir sjer far um, að flytja lesöndumDag-
blaðsins sannleikann eða hitt þó heldur, þar
sem hann er að tala um árásir og sakargiptir
; gegn B. M. Ólsen.
Póstskipið Romny fór hjeðan 29. f. m. með
um 50 Ameríkufara og nokkra aðra farþegja.
Strandferðaskipið Laura fór hjeðan i fyrri
nótt vestur og norður um land með fjölda far-
þegja.
Leidrjetting.
Af þvi að herra A. Fjeldsted á Hvítárvöll-
um hefur þótt við eiga, að hnýta aptan við
grein sína í Þjóðólfi 4. þ. m. athugasemdum um
mig, sem eru mjög fjarri þvi að vera rjettar
og sannar, þykir mjer nauðsyn á að leið-
rjetta þær.
Hann segir þá fyrst, að heyrzt, hafi „að þeir
hjer i vestri partinum“ (líklega Mýrasýslu)
„muni vilja fá hjeraðslækninn fluttan vestur
yfir Hvitá“. Jeg veit það, að herra Fjeldsted
heyrir svo margt, sem jeg ekki heyri, enda hef
jeg ekki enn orðið þess áskynja, að aðrir hafi
heyrt það, en hann. Verustaður minn hjer er
samkvæmt lögum samþykktur af landshöfðingja,
eptir að sýslunefndirnar i Mýra- og Borgar-
fjarðarsýslu höfðu fyrir sitt leyti samþykkt
hann. Þó þykir herra Fjeldsted eðlilegt, aðjeg
flytji vestur yfir Hvitá, og það af tveim ástæð-
um. — Hin fyrri er sú, að síðan læknisumdæm-
ið náði ekki lengra en að Hafnarfjöllum, sitji