Þjóðólfur - 16.07.1886, Qupperneq 1

Kemur út á föstudags-
niorgna. Verö árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr.). Borgist
fyrir lð.júlí.
ÞJOÐOLFUR
Uppsögn (skrifleg) bund-
in viö áramót, ógild nema
komi til útgef. fyrir 1.
október.
XXXVIII. árg.
Arnljótur Ólafsson og sannleikurinn.
—0—
Arnlj. Ólafsson hefur skrifað í Fróða
langa grein móti 7. tbl. Þjóðólfs 1886,
þar sem talað er um hringlanda Arnlj.
í lagaskólamál., amtm.mál., ábúðar- og
lausafjárskattsmálinu og stjórnarskrár-
málinu. Arnljótur byrjar með því að
kalla greinina í Þjóðólfi álygagrein,
og að segja, að núverandi ritstjóri
Þjóð. kappkosti að ávinna sjer vitnis-
burð um, að hann þjáist af andlegri
limafallssýki, að hann lifi. i pólitísku
og poetisku dilirium o. s. frv. Arn-
ljótur játar þó, að það sje nokkur til-
hæfa í því, sem Þjóðólfur segir um,
að hann hafi sýnt „hringlanda og ó-
sarnkvæmni“ í amtmannamálinu, „en
einber og helber ósannindi, er hann
er að þvögla og þvaðra um hin málin“;
hann talar um ósómann í Þjóðólfi ;
segir, að tilgangurinn með grein sinni
haíi eingöngu verið sá, „að skýra málin
fyrir lesendum Fróða, og sýna jieim ofan á,
hversu liæpið sje að trúa frásögum þjóðmála-
skúmanna, sem kunna vel þá íjirótt, að gylla
sjálfa sig með því, að sverta aðra, sem kunna
svo vel utanbókar latneska málsháttinn: „rægðu
röggsamlega, ætíð mun eitthvað eptir loða““.
Menn sjá af þessum orðum, að það
væri full ástæða til að segja hið sama
Km Fróða og Jón Sigurðsson sagði um
Norðanfara, þegar botnlausu skamma-
greinarnar eptir Arnlj. Ólafss. voru þar
1867 um hann og framkomu hans í fjár-
hagsmálinu og stjórnbótamálinu. J.Sig.
sagði, aðN.fari væri of saurugur til þess,
að maður gæti lagt sig niður við að
taka fyrir greinarnar, sem stæðu í hon-
Um og þyrftu leiðrjettingar eða ávít-
hfiar við, ef maður væri ekki svo ó-
iireiriu undir, að manni mætti stancía
á sama, þó maður ataði sig út(Ný fjel.rit
1867 150. bls.).—En af þvi að Arnljótur
er prestur, hefur setið í amtsráði, hef-
ur verið þjóðkjörinn þingmaður, og er
11 u kosinn aí konungi til setu á al-
Reykjavík, föstudaginn 16. júlí 1886.
þingi, til þess að fylla það sæti, sem
biskup lands vors hefur setið i þar um
langan tíma, af þvi að Arnljótur hef-
ur látið mikið til sín taka, og af því
að hann þykist koma fram i nafni
sannleika og þekkingar, þvi að það
þykist hann jafnan gera, og í skamma-
greinunum gegn J. Sigurðss. þóttist
hann koma fram í nafni sannleikans,
— þá er full nauðsyn á að skoða þenn-
an sannleika, sem hann ber á borð
fyrir lesendur Fróða, ofurlitla stund
upp við ljósið.
Það er hjer ekki mikil þörf að tala
um hringlanda og ósamkvæmni Arnlj.
í ábúðar- og lausafjárskattsmálinu og
stjórnarskrármálinu ; þessi hringlandi
er alkunnur, og ef menn vilja lesa al-
þingistíðindin, þá eiga menn hægt með
að sjá við útúrsnúningum og hártog-
unum hans. Aptur á móti eiga menn
ekki almennt færi á að bera orð hans
frá fyrri tímum um lagaskólann sam-
an við orð hans nú, því að þau finn-
ast í tveim óprentuðum bænarskrám,
sem eru geymdar í skjalasafni alþingis.
— Arnljótur hefur skrifað undir tvær
bænarskrár um lagaskóla, sem sendar
voru til alþingis frá ísl. stúdentum i
Höfn árin 1855 og 1857. Arnljótur
stendur undir þeim báðum fyrstur á
blaði, og eptir hendinni á þeim að dæma
hefur Arnlj. skrifað þær báðar.
1. Arnljótur Ólafsson segir nú :
„Kostnaður skólans er álitinn að nema muni
10,000 kr. árlega; væri því með stofnun hans
Jiessum kostnaði ófyrirsynju dembt upp á landið“.
Árið 1855 segir Amljótur: „í þriðja
lagi þá mun óhætt að fullyrða, að kostnaðurinn
verði. langt um minni, þegar alls er gætt, ef
settur yrði skóli á íslandi, heldur en ef nokk-
urt annað ráð yrði tekið“. Hann talar þá
um, að kostnaðinum við lagaskólann
yrði jafnað niður á landsmenn, sem
þó var miklu órjettlátara þá, meðan
fjárhagurinn eigi var skilinn við Dani,
og segir hann um þetta: „væriþáland-
ið enda betur farið, þótt . . . öllum kostnaðin-
Xr. 29.
um væri jafnað niður á alla landsmenn“. Þetta
var um kostnaðinn.
2. Nú segir Arnljótur: „í öðru lagi
er naumast til þess að hugsa. að nokkur vildi
heldur sækja lögfræðingaskóla í Reykjavík en
háskólann í Höfn, fyrir því að námið við há-
skólann, einkum ef stúdentinn er iðinn, verður
honum ódýrara og að öllu samanlögðu bæði
skemmtilegra, fýsilegra og meira menntandi“.
Árið 1855 segir Arnljótur: „Yjer ætlum
og svo til, að skólatiminn verði 3 ár, og mun
þá, hver sem nemur lög í skólanum, komast af
með 600 rdl. þessi 3 ár, og sparar landið þá
með þessum hætti 600 rdl. 4 hverjum einum
og enda meir, því að það mun of lágt metið,
að 1200 rdl. renui út úr landinu að meðaltölu
með hverjum þeim, sem les lög hjer í Danmörku“.
Islenzkir stúdentar fengu styrk til há-
skólanámsins 1855 eins og mí; árið
1855 telur Arnlj. það of lágt að ætla,
að námstími í Höfn sje helmingi dýr-
ari en námið í Heykjavík, en nú segir
hann að námið i Höfn sje ódýrara en
við lagaskóla á íslandi. Arnlj. segir
nú að námið í Höfn sje „skemmtilegra,
fýsilegra og meira menntandi“. Al-
veg hið sama sagði Þórður Jónassen
á alþingi 1855, þegar hann var að
mæla á móti lagaskólanum. Þórði
Jónassen fórust svo orð: „Eu þó skól-
inn, sem hjer ræðir um, komist á, mundi eins
eptir og áður allir þeir, sem ættu kost á því,
sigla til háskólans og nema þar lög eins eptir
og áður, og það' er svo margt, sem að því styð-
ur, að æskumanninum þykir þetta æskilegra,
en að kúldast hjer, því að auk þess að hann
ber meira frá borði, gefst honum einmitt kostur
á að sjá mannlifið í nýjum búningi og með allt
öðrum blæ en hjer úti og yfir höfuð að sjá og
heyra svo margt og mikið, sem er lærdómsríkt,
girnilegt til fróðleiks og menntandi i hvers
konar tilliti, að það er ekki að búast við öðru
en að þetta hafi hin verulegustu áhrif á laga-
skólann hjerna“ (Alþt. 1'855, bls. 67). — Hjer
er þetta atriði miklu nákvæmar skoð-
að en hjáArnlj.nú, en eigi ljetArnlj.
sannfærast af því þá, því að skömmu
síðar, 1857, skrifar Arnlj. undir nýja
bænarskrá um lagaskóla á íslandi, þar
sem hann einmitt skýrskotar til um-
ræðnanna á alþingi 1855.