Þjóðólfur - 23.07.1886, Blaðsíða 1

i
Kemur út á föstudags-
morgna. Verö árg. 4 kr.
(orlendis 5 kr.). Borgist
fyrir 15.júlí.
»
ÞJÓÐÓLFUR.
Uppsögn (skrifleg) bund-
in viö áramót, ógild nema
komi til útgef. fyrir 1.
október.
XXXVUI. árg.
Reykjavík, föstudaginn 23. júlí 1886.
Nr. 30.
Reglugjörð bankans og störf hans.
—0—
Bankareglugjörðin er dagsett 29./5.
þ- á. og skiptist í tvo kaíia. Fyrri
kaflinn er um stjórn bankans, en binn
síðari um störf hans. í þetta sinn er
, það einkum nokkur atriði í síðara
kaflanum, sem vjer viljum minnast á,
°g verður það þá belzt til leiðbein-
mgar þeim, sem nota vilja bankann.
Samkv. 11. gr. reglugj. „veitir bank-
mn lán gegn tryggingu í fasteign, þó
©kki gegn tryggingu í húsum, nema
í Rvík, og ávallt gegn 1. veðrjettiu.
Sumurn, sem eiga hús fyrir utan Rvi'k,
mun koma illa að geta ekki fengið
h neitt lán út á þau í bankanum; enda
sýnist, að hættulítið hefði verið að lána
eitthvað ut a vátryggð hús á Akureyri
og Isafirði.
„12. gr. Til J>ess að menn geti fengið lán
v ái' landsbankanum gegn fasteignarveði, verða
menn að fnllnægja þeirn skilmálum, er nú skal
greina:
a. Láta virða eignina til peninga af 2 óvilhöll-
um, kunnugum, dómkvöddum mönnum. Skal
eigninni nákvæmlega iýst í virðingargjörð-
inni og þess getið, hver hús sjeu á eigninni,
sje pað jörð, og hvað þau sjeu virt út af
fyrir sig; einnig skal í henni tekið fram,
livert afgjald sje af jörðinni, og hafl jörðin
nýlega gengið að kaupum og sölum, livað
gefið hafi verið fyrir liana.
b. Útvega vottorð lilutaðeigandi embættismanns
samkvæmt, afsals- og veðbrjefabókunum um,
bvort nokkur veðskuld eða önnur eignar-
lmnd liggi á eigninni, og hver þau sjeu.
o. Útvega vottorð hlutaðeigandi embættismanns
samkvæmt embættisbókum hans um, að hlut-
aðeigandi liafi þinglesna heimild að fasteign-
' inni, eða, sje það ekki unnt, þá vottorð hans
um, eð eignin sje vitanlega eign lians“.
Með „dómkvöddum mönnum“ í staf-
lið a er meint að virðingarmennirnir
skuli vera skipaðir af hlutaðeigandi
sýslumanni eða bæjarfógeta, til að virða
eignina, og þarf þá með lánbeiðslunni
fyigja sjálft skipunarbrjefið eða
vottorð syslumanns um, að hann hafi
skipað þá til þess. — Að virða skuli
sjer á partihús, sem fylgja jörðu, mun
vera heimtað til þess að koma í veg
fyrir, að menn geti fengið lán út á
dýrar húseignir á jörð, t. a. m. timb-
urhús eða steinhús, í sambandi við
jörðina sjálfa. Ef t. a. m. timburhús,
sem er 5000 kr. virði, er á jörð, sem
sjálf er 3000 kr. virði, og ef þessi á-
kvörðun væri ekki í reglugjörðinni,
þá inætti búast við, að virðingarmenn-
irnir liðuðu ekki í sundur húsverðið
og jarðarverðið, heldur yirtu jörð-
ina með hrisum 8000 kr., og eig-
andi vildi fá lán út á hana með því
virðingarverði. Svo sýnist þó, sem
nóg hefði verið að heimta sjerstaka
virðing á timburhúsum og steinhús-
um á jörð, því að það er bæði talsverð
fyrirhöfn og kostnaðarauki fyrir lán-
biðjanda að láta virða hvert eitt og
einasta bæjarhús og peningshús á jörð
sinni sjer á parti.—Annars mun þessu
ákvæði ekki vera fylgt stranglega.
Ef einhver vill fa lán út á annars
manns eign, þarf auðvitað að fylgja
lánbeiðslunni leyfi til þess frá eigand-
anum, undirskrifað með 2 vitundar-
vottum.
13. gr. „Landsbankinn lánar fjegegn sjálfskuld-
arábyrgð, þó því að eins, að ábyrgðarmennirnir
sjeu búsettir í Rvík eða í nágrenni við hana“.
Eitthvað er það skrítið, að enginn ann-
ar er tekinn gildur ábyrgðarmaður,
hversu efnaður og áreiðanlegur sem
hann kann að vera.
14. gr. „Landsbankinn lánar fje gegn hand-
veði. En meðan bankinn ekki hefur húsnæði,
sem með öllu er óhætt fyrir eldsvoða, tekur
hann ekki til sín annað handveð en arðberandi
verðbrjef“. Hvenær skyldi það verða,
sem hann fær þvílíkt húsnæði ? „Bank-
inn lánar ekki minni upphæð en 50kr.“
(16. gr.) og venjulega ekki meir en
helming af virðingarverði veðsins og
aldrei meir en 2/8 þess (18. gr.); til
10 ára er lánað í lengsta lagi; hvett
lán veitist móti afborgun og vöxtum
eptir því sem nánara um semst við
bankastjómina (23. gr.). Auðvitað má
borga lánið fyr en ákveðið er í skulda-
brjefinu (22. gr.). „Bankinn getur
heimtað eins árs vexti fyrirfram“ af
lánum sínum (17.gr.). Gjakldagi fyr-
ir afborganir og rentugreiðslu er á-
kveðinn í skuldabrjefunum frá 16. til
30. sept. ár hvert, rentan er 5 af hundr-
aði á ári, og verða lántakendur að
skuldbinda sig til að borga jafnan 1
árs rentu fyrirfram, og um leið og menn
fá nú lán úr bankanum, er meir að
segja tekin fyrirfram rentan af láns-
fjenu til 30. sept. 1887, eða fyrir 2
mánuði framyfir ár, að vísu þó ekki
fyrir þessa tvo mán. nema með leyfi
lántakanda. Með þessu kemur þegar
eigi alllítið skarð í lánsfjeð, og svo sýn-
ist, sem bankanum hefði nægt að taka
rentu fyrirfram að eins til næsfa gjaldd.
(30.sept.), eptir að lánið er tekið; því að
bankinn er ekki stofnaður til að fjefletta
landsmenn, heldur til að greiða fyrir
viðskiptum þeirra á ýmsan hátt.
„Um lán úr bankanum verður að
biðja brjeflega og má fá prentuð eyðu-
blöð undir slík brjef í bankanum“ (19.
gr.). Eyðublöð þessi eru mjög óhand-
hæg, þegar um lánið er beðið fyrir
annan. Bankinn ætti því að gefa út
ný sjerstök eyðublöð til þess.
Svar upp á lánbeiðslur gefur banka-
stjórnin munnlega „og getur enginn,
sem synjað er um lán, heimtað, að hon-
um sje gjörð grein fyrir, hverjar á-
stæður sjeu til synjunarinnar“ (20.gr.).
Ef þessi ákvörðun nær til þess, þegar
mönnum er synjað um lán fyrir ein-
hverja formgalla á skjölunum, þá er
hún ófær. Bankastjórnin ætti að vera
skyldug til að gefa allar skýringar,
sem með þarf, þar að lútandi.
„Um önnur störf, er bankinn getur
haft á hendi, vísast til 6. gr. laga um
stofnun landsbanka“. Þó tekur bank-
inn fyrst um sinn ekki móti innláni