Þjóðólfur - 22.10.1886, Blaðsíða 1

Þjóðólfur - 22.10.1886, Blaðsíða 1
Kemur út á föstudags- morgna. Verö árg. 4 kr. (erlendis 5 kr.). Borgist fyrir lö.júlí. ÞJÓÐÓLFUR. Uppsögn (skrifleg) bund- in viö áramót, ögild nema komi til útgef. fyrir 1, október. XXXVIII. árg. Reykjarík, föstudaginn 22. október 1886. Nr. 47. Góðir „leiðarar" í dagblöðum. —:o:— Jeg fyrir mitt leyti lief þá sannfær- ing, að blöð vor sjeu á stöðugum fram- faravegi hvað efnis meðferð snertir, sam- kvæmt skyldu blaðamanna. Einkum taka blaðamenn vorir sjer auðsjáanlega f'ram í rjettsýni og rjettri einurð; smjað- ur fyrir einstökum mönnum og last og árásir hefur stórum lagazt — jeg vil segja síðanl874 — að ógleymdri svæsni visSra manna um vissa menn. Hinn siðferðilegi hugsunarháttur er að vaxa. Og þó er hann enn þá í barndómi sín- um. Vjer erurn enn þá mjög svo ó- þroskað og siðferðilega illa menntað fólk; verum svo vitrir og frjálslyndir að minnsta kosti, að játa það. Því meiri nauðsyn er fyrir vora ungu eða yngstu blaðamenn. að setja sjervelfyr- ir sjónir ábyrgð og augnamið, eða skyldu, blaða. Blöðin verða æ meiri og stærri uppeldis- og menntaskóli alþýðu. Blaða- mönnum ríður þvi líflð á — ekki ein- ungis að vera ungir í anda, frjálslynd- ir, fjörugir og fjölfróðir — lieldur enn fremur á að vera rjettvísir menn, spak- ir og — ef unnt væri — sem óháðast- ir flokkadeilum, sem óháðastir ólgu yf- iriiorðsins og dagsins óróa. En það er bláðamanna þraut og þyngsta reynsla, að það nálega yfirgengur beztu manna mpgn, að rita dagblöð og vera sannir leiðtogar, lýðsins. Að rita daglega góða „leiðara“ hjá lítilli þjóð er trauðlega mögulegt; alþýða kaupir ekki gull á hverjum degi, hún kýs lieldur glys — „sem selst eins og gull“. Á voru landi er þó athuganda, að það er áreiðanlega víst, að fjöldi alþýðu vorrar er bæði vitrari og spakari en flestar, ef ekki allar aðrar þjóðir að tiltölu. Og jeg er viss um að gott blað selst að tiltölu hálfu betur hjer á landi en annarstað- ar á norðurlöndum eða á Englandi, hegar um bændur og alþýðu er að tala. Og þegar nú þörfin er því meiri hjá oss fyrir góð blöð, sem menntunarstofnanirn- ar og uppeldismeðulin eru svo sorglega fá og ófullkomin. Blaðamenn hafa því enn meiri og fleiri skyldu- og köllun- arhvatir til að vanda sig í stöðu sinni en erlendir blaðamenn. Augnamiðin: að ryðja sjer til rúms, fá kaupendur, pen- inga, álit, yfirráð, frægð, eiga öll í frá upphafi að rýma bekk í huga blaða- mannsins, fyrir því eina og stóra alls- herjar augnamiði að efla hið sanna frelsi þjóðarinnar, o: hennar sönnu menntun, drengskap, góðleik og göfgi. Þaö hef- ur lengi verið stagazt á því til leiðinda, J að pólitík og postulakenningar ætti ekki saman. Jú, við vitum það; það er enn þá mjög sundurleitt i veröldinni; og samt er sá orðskviður „pólitískur“ þvætt- ingur. Andi postula Krists á líka að smá-„gegnum sýra“ pólitíkina, annars verður hún, eins og gamla syndin, lands og lýða tjón, annars fylgir henni að eilífu heiðindómur og hleypidómar og það „ranglæti, sem steypir þjóðunum“. Góðir „leiðarar“ hafa nú þann eigin- legleika, að þeir þegjandi játa í prin- cípinu þann sannleika, að rjettlætið hefji þjóðirnir; góðir „leiðarar“ standa í princípinu á kristilegum grundvelli, tala frá grundvelli þeim, sem er stöð- ugur, óraskanlegur, og tala þó svo að allir eða flestir skilja; góðir „Jeiðarar“ æsa sem minnst má verða þjóðlegar á- stríður og hleypidóma og gjöra aldrei kappsmál úr smá-málum. Eins og góð- ir siglingamenn gæta þeir vel að grynn- ingum og stefnu, hirða lítt um smádrif. og smábárur, en sitja rólegir og fastir í stafni. Góðir blaðamenn venja sig umfram allt á eitt, og það er, að vega á rjetta vog fylgi manna og flokka, lof og last, og eru ýmist yfir eða undir hinum daglega hávaða-nóftun. Hið siðferðilega og kristilega býr í anda góðs blaðamanns, þótt það birtist alls ekki í játningunni, og hann aldrei nefni nafn hins hæsta. Góðir „leiðarar“ eru að vísu sjaldgæfir hjá oss, en þó koma í öllum blöðum vorum fram meiri og jninni tilþrif. En allt of sjaldan eygir maður liinn sanna og rjetta frelsis- og manndómsanda. Okkar stríð er enn mestallt út á við, um mat og drykk, uni deilumál, um hugmyndir og form, en svo kalla jeg einu nafni öll „fram- fara- og frelsismál“ vor. Þetta mun nú verða svo að vera; Rómaborg var ekki bygð á einum degi, fyrst þrosk- ast líkaminn — segja' menn — svo sálin; fyrst er hið pólitíska frelsið, svo hið siðferðilega, segja frelsismennirnir. Þeir liafa mikið til síns máls, en hin- ir hafa það líka sem segja: fyrst, eða að minnsta kosti jafnframt, á hið sið- gæðilega frelsið að þroskast. Að öðru leyti, er ósanngjarnt að krefjast alls rjettlætis af blaðamönnum, því staða þeirra er hversdagslega slæmur frelsis- skóli, enda eru víst nálega eins margir harðstjórar til meðal blaðamanna eins og milli annara þjóðhöfðingja. Ytri völd og yfirráð fjötra hvoratveggja og leiða þá til ofmetnaöar, órjettvísi, ráðríkis og fylgis. í öllum öðrum menntuðum lönd- um eru til guðfræðingablöð eða kirkju- tímarit. Þau kunna að hafa marga bresti eins og önnur blöð, en hitt er víst, að nokkur af þeim flokki eru hin beztu blöð í kristninni og sjeu þau góð, eru þau ómissandi í hverju kristnu landi. í hinu litla og unga ITnitaría- blaði „Tlie Christian Life“ liefi jeg les- ið bezta leiðara. Og svo jeg ekki verði of langorður, þá leyfið mjer, herra rit- stjóri, í næsta blaði í Þjóðólfi rúm fyr- ir þýðingu á stuttum „leiðara“ úr nefndu blaði, tekinn af handa hófi, saminn í júlí- mánuði út af einvígi einu, sem kom fyrir í Parísarborg í sumar. Jeg meina ekki, að líkur tónn, sem er í þeirri grein, eigi við í veraldlegum dagblöð-

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.