Þjóðólfur - 03.12.1886, Blaðsíða 1

Kemur út á föstudags-
morgna. Verö árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr.). Borgist
fyrir 15.júlí.
ÞJÓÐÓLFUR.
Uppsögn (skrifleg) bund-
in viö áramót, ógild nema
komi til útgef. fyrir 1.
október.
XXXVIII. árg. Reykjayík, föstudaginn 3. desemlber 1886. Nr. 53.
Um sameinig Klausturhóla- og
Mosfellsprestakalla.
(Úr Grímsnesi).
Oss Grímsnesingum komu á óvart
þau úrslit, sem þetta mál fjekk á al-
þingi í sumar. Oss gat eigi dottið ann-
að í hug en þingið mundi verða við
þessari ósk vorri, þar sem það hafði
engan kostnað í för með sjer. Bæði
er það að alþingi hefur áður tekið slíku
vel og svo hugðum vjer, að það mundi
treysta því, að vjer og fullrúar Árnes-
sýslu, bæði þeir, sem mæta á hjeraðs-
fundi sýslunnar, og þeir, sem mæta á
alþingi, mundu hezt þekkja það, sem
oss mætti verða heillavænlegast í þessu
máli. Enn fremur hugðum vjer að al-
þingi, sem hefur barizt fyrir frelsi söfn-
uðunumtil handa í því, aðfásembezta
presta, mundi ekki vilja neita nokkr-
um söfnuðum um þau skilyrði, sem
þeir þurfa, til þess að þau rjettindi,
sem lögin um hluttöku safnaða í veit-
ingu brauða (frá 8. janúar 1886) veita
þeim, verði þeim að verulegum notum.
En þetta skilyrði er það, að brauðin
Verði svo góð, að um þau verði sótt af
svo mörgum, að um einhverja verði að
velja. Oss var heldur en ekki forvitni
á að sjá umræður þær, sem urðu um
þetta mál á alþingi í sumar, þvi að
eigi var ætlandi annað, en að mótstöðu-
®enn þess hefðu komið fram með eitt-
hvað nýtt, eitthvað merkilegt, sem gat
orðið máli þessu að fjörtjóni, þessu máli,
sem oss er mikið velferðarmál, en land-
inu kostnaðarlaust, þessu máli, sem
hlaut að fá framgang samkvæmt fyr-
Verandi frelsisstefnu alþingis, þessu
hiáli, sem hefur með sjer stjórnarstefnu
hinna frjálsustu landa heimsins.
Nú höfum vjer lesið alþingistíðindin
°g vonir vorar hafa eigi brugðizt al-
gjörlega. Vjer höfum fundið þar ým-
Islegt nýtt, að það sje merkilegt skul-
um vjer ekki segja, en einkennilegt er
það, og það afareinkennilegt fyrir við-
komandi alþingismenn. Hjer er nátt-
úrlega ekki rúm til þess að benda á
öll þau snarphugsunarrjettu meistara-
stykki, sem þar má finna eptir þá gáfu-
mennina sjera Svein Eiríksson og Þor-
vald Bjarnarson, en það er líka óþarfi,
því þau eiga helzt heima í strangvís-
indalegri sálarfræðislegri rannsókn fram-
þróunar sálarþroska þeirra. Aðeins skal
tekinn aðalmergurinn, höfuðástæðan úr
máli þeirra. Sjera Sveinn vildi fella
þetta mál af því að menn í kjördæmi
lians „eru hæstóánægðir með brauða-
sameininguna í prestakallalögunum 27.
febrúar 1880“. En, sjera Sveinn, getur
það skaðað þá þótt vjer Grímsnesing-
ar viljum búa svo um hnútana að vjer
ávallt getum haft góða presta? Jafnvel
þótt þeir breyttu þar að dæmi voru,
mundi það ekki verða þeim svo skað-
legt. Þorvaldur Bjarnarson vildi láta
þetta mál „drukkna brauðlaust i sínu
eigin blóði“ af því að „sannkölluð morð-
vötn“ gjöra umferðina örðuga „í Vest-
ur-Skaptafellssýslu og Rangárvalla-
sýslu“! Sjera Sveinn og herra Þor-
valdur! jú, það er gaman að geta tal-
að með, en sumir segja, að það sje líka
kunnátta að kunna að þegja þegar
við á.
Aðalmótstöðumaður þessa máls var
þó sjer Árni Jónsson, og hann kemur
fram með þá einu ástœðu sem við á á
móti sameiningunni í sumar, en liún er
er, að eigi liggur á að alþingi sam-
þykki hana fyrr en að ári, vegna þess
að sameiningin nær til fardaga 1888.
Það er eðlilegt að þessi ástæða getur
vegið mikið hjá þinginu, því frá sjón-
armiöi þess er nægur tími, þótt þessu
sje frestað til næsta sumars. Vjervcrð-
um líka að ætla, að það hali felltsam-
eininguna vegna þessa. En fyrir oss
Grímsnesinga er þettta eigi næg ástæða.
Vjer höfum núna prest, sem vjer vilj-
um halda framvegis, og sem köm til
vor, af því bæði hann og vjer hjeldum
að sameiningin yrði samþykkt af al-
þingi ; vjer vildum fá hana fullgjörða
sem fyrst, til þess að vjer hefðum trygg-
ing fyrir því, að hann sækti eigi í
burtu, og vissa trygging fyrir því, að
vjer gætum framvegis valið um góða
presta*— og haldið þeim hjá oss með-
an þeim vinnst aldur til. Vel hefði
þetta getað kostað oss það, að prestur
vor sækti í burtu, en vjer vonum, að
það verði eigi.
Sjera Árni er á móti þessu máli
„fyrst og fremst af þeirri ástæðu, að
honum þykir það mjög leitt, að þing
eptir þíng skuli vera að káka við
þessi prestakallalög“. Vjer getum tek-
ið undir með sjera Árna og sagt, að
oss þyki það líka mjög leitt, að þing
eptir þing þurfi að endurbæta lög sín,
oss þykir það leitt, að það skuli eigi
vera svo fullkomið, að það geti undir-
búningslítið búið til lög, sem ávallt eiga
við, hvernig sem allt kann að breytast,
því það sparaði tíma og peninga, en
vjer heimtum eigi, að alþingi geti þetta.
Hvenær hefur nokkurt mannlegt lög-
gjafarvald getað þetta? Getur sjera
Árni nefnt oss nokkur lög manna, sem
staðið hafa um aldur og ævi og átt við
alla tíma? Hjer skilur með oss sjera
Árna. Vjer viljum að alþingi endur-
bæti lög sín, eptir því sem reynslan
sýnir að bezt má fara, eptir því sem
breytingar og kröfur tímans heimta.
Það er mikill vandi, að búa svo presta-
kallalögin úr garði, sem bezt má verða.
Til þess þarf nákvœmustu þekkingu á
öllum byggðum landsins, miklu ná-
kvæmari en heimtandi er almennt af
þingmönnum, þótt töluvert sje heimt-
andi af þeim og að það sje siðferðis-
leg skylda þeirra að afla sjer sem rjett-
astrar þekkingar á landinu og hag þess.