Þjóðólfur - 29.04.1887, Page 1

&
Kemur út á föstudags-
morgna. Verð árg. 4kr.
(erlendis 5 kr.). Borgist
fyrir 15,júll.
ÞJOÐOLFUR
Uppsögn (skrifleg) bund-
in við áramót, ógild nema
komi til útgef. fyrir 1.
október.
XXXIX. árg. lteykjavík, föstuclaginii 29. apríl 1887. Xr. 18.
Endurskoðun stjórnarskrárinnar.
i.
í 16. tbl. Þjóðólfs þetta ár stendur
grein um endurskoðun stjórnarskrár-
innar. Það er öll þörf á, að íhuga
það mál vandlega og vega allar þær
ástæður, sem mæla móti því, engu síð-
ur en liinar, er með því mæla. Þjóð-
in verður að gjöra sjer glöggva grein
fyrir því, í hvað hún ræðst og hvað
hún hlýtur að loggja í sölurnar, og
bera það saman við hinn væntanlega
árangur. Hún ræðst í nýja stjórnar-
baráttu, sem eílaust má ætla, að verði
bæði löng og hörð, áður hún kemst til
þeirra lykta, sem oss er viðunandi.
Hún leggur fram allmikið fje; því þótt
oss væri þörf á þingi livert ár, þá er
það annað mál. Það er engin ástæða
til að leggja út í nýja baráttu að
sinni.
Og við hvaða árangri getum vjer svo
búizt ? Engum meðan sú stjórn ræður,
sein nú er alvöld í Danmörku. Þegar
henni fer jafnhraklega við danska þing-
ið, sem henni nú fer, þá er engin á-
stæða til að ætla, að hún veiti oss
neina rjetting vorra mála. Loforð hcnn-
ar í því efni mun verða haldið.
Það var sjálfsagt, já ómissandi, að
taka stjórnarskrána tH íhugunar ein-
mitt þegar það var gjört, vegna þess
fyrirvara, sem þingið hafði 1873, ef
varaatkvæði meiri hlutans — vor nú-
gildandi stjórnarskrá — yrði að lögum.
Nú höfum vjer endurnýjað rjettarkröf-
vorar, og þær mundu víst ekki
fftlla í fyrnsku, þótt málið lægi niðri um
lítinn tíma. Það ætti ekki að þurfa
að minna oss á, að taka það upp á
ný, jafnskjótt sem eitthvað breytist til
batnaðar í danska ráðaneytinu.
Et vjer látum hjer staðar nema að
sinni, þá verður eigi annað sagt um
það, en að vjer höfum eigi treyst oss
til að koma neinu til vegar, eins og
nú stendur á. En ef vjer höldum nú
áfram, þá fæ jeg eigi betur sjeð, en
vjer sjeum knúðir til að leggja eigi ár-
ar i bát, fyr en takmarkinu er náð,
hve langt sem yrði þangað til. Ella
mætti svo virðast, sem vjer værum upp-
gefnir. Hvað aðrar þjóðir kynnu að
ætla skiptir engu, frá þeim getum vjer
einskis styrks vænt nema í orðum, en
Danastjórn hefur enn aldrei kunnað góð
ráð að þekkjast, og þess mun langt að
bíða, að hún læri það.
Vjer vitum sannlega, að vjer fáum
ekkert, nema með baráttu, og þess
vegna verðum vjer að vita, hvort vjer
erum svo sterkir, að oss muni auðið
að sigra, því að vjer megum alis ekki
falla. Hagur þjóðar vorrar er allillur,
og það mun naumast fara hjá þvi, að
vjer cigum fullt í fangi með að halda
oss frá húsgangi næstu árin. Er það
mögulegt að slíkt ástand hafi eigi mik-
il og skaðleg álirif á áhuga manna og
þolgæði í stjórnarmálum ? Eru nægar
líkur til að menn eigi þreytist á sífelld-
um þingrofum og stjórnarbaráttu, þeg-
ar hagur þjóðarinnar er svo bágur?
Því að það er auðsætt, að aukaþingin
verða fleiri en eitt eða tvö, já þau
munu verða mörg. Því að vjer megum
eigi ætla, að vjer munum himin hönd-
um taka, þótt vinstri menn komist að;
það er óvíst, að alríkisbandið verði slak-
ara í þeirra hendi, þó að þeir verði betri
að öðru leyti.
En ef það væri vist, að þjóðinniynn-
ist þrek og þol til að halda málinu til
streitu, eða ef það væri víst, að hún
sje jafnfær til þess nú, sem fyr áþess-
ari öld, eða ef eigi væri líkur til að
hún yrði færari til þess innan skamms,
þá væri ekki um neitt vandamál að
ræða. Þá væri ekki nema gaman að
hefja svo sem 30 ára stjórnarbaráttu á ný.
Hvað Jón Sigurðsson mundi hjer um
segja er óvíst, en það er víst, að vjer
nú eigum engan hans maka.
Guðm. Guðmundsson.
* *
*
II.
Vjer getum ekki betur sjeð, en að
margt sje hvað upp á móti öðru í grein
hins heiðraða höf. hjer að framan. Hon-
um virðist ísjárvert að ráðast, í nýja
stjórnarbaráttu, en segir þó í niðurlag-
inu, að gaman væri að hefja svo sem
30 ára stjórnarbaráttu, ef þjóðinni ynn-
ist þrek og þol til þess o. s. írv. Úr
því að 30 ára barátta er gaman, hlýtur
höf. að vera á sömu skoðun sem vjer,
að til mikils sje að vinna, fyrir miklu
að berjast, og þá skoðun hefur allur
þorri landsmanna. Úr þVí að svo er
og úr því að landsmenn sýndu í hinni
fyrri stjórnarbaráttu, að þeir þreyttust
eigi, og hafa nú sýnt, hversu þetta er
þeim mikið áhugamál, er það meir en
lítill barnaskapur að örvænta um þrek
og þol þeirra, og skrítið að ráða frá að
halda málinu áfram af þessum kvíð-
boga, sem hefur ekki við neitt að styðj-
ast. Hallæri og fátækt landsmanna,
spár um þolleysi þeirra og þrekleysi
og lítinn árangur, eru handhægar á-
stæður, en fremur gripnar af vilja en
mætti. Það er undarleg skoðun, að
menn eigi eklii að berjast fyrir rjett-
indum sínum og hverju öðru, sem tal-
ið er gott og ómetanlega gagnlegt, af
því að svo geti farið, að sú barátta
heppnist ekki vel. Sá maður, sem
hefði þá skoðun í öllum sínum fyrir-
tækjum, mundi eigi ráðast í margt og
eigi mörgu nytsaml. til vegar koma. Eða
eiga íslendingar að bíða með þetta mál,
þangað til ekkert hallæri getur komið,
þjóðin er orðin auðug og vissa fengin
um afdrif málsins? Þámegaíslending-
ar bíða lengi eptir stjórnarbótum.
Höfundurinn sjer í kostnaðinn við