Þjóðólfur - 24.08.1888, Qupperneq 2

153
Páll Pálsson í Dæli (12 atkv.) og Andrjes
Fjeldsted (11 atkv.).
Daginn eptir (21. þ. m.) kl. 21/2 byrj-
uðu aptur umræður (ályktunarumr.) um
málið. Nefndin hafði þá lokið störfum
sínum og kom með álit sitt og tillögur,
sem með lítilli breytingu voru samþykkt-
ar svohljóðandi:
1. „Fundurinn skorar á alþingi, að
semja og samþykkja frumvarp til endur-
skoðaðra stjörnarskipunarlaga fyrir Island,
er hyggt sje á sama grundvelli og fari í
líka stefnu og frumvörpin frá siðustu þing-
um, þanriig að landið fái alinnlenda stjorn
með Jidlri áhyrgð Jyrír alþingiA.
Þessi tillaga var samþykkt að viðhöfðu
nafnakalli með 26 atkv. móti 1 (o: H.
Hafst.).
2. „Fundurinn skorar á þá alþingis-
menn, er eigi fylgdu stjörnarskrárfruni-
varpinu 1887, að gefa nú þegar kjósend-
um sínum fullnœgjandi loýorð um að fram-
fylgja framvegis stjórnarskrárbreytingunni
í frumvarpsformi hiklaust og röksamlega,
enleggja ella tafarlaust niðurþingmennsku11.
Samþykkt með öllum atkv. móti 1 (o: H.
Hafst.).
Við þessa tillögu kom fram svofeld
breytingartill. frá fundarstjóra:
„Fundurinn lýsir því yfir, að hann á-
lítur æskilegt, að kjördæmi þeirra þing-
manna, er eigi fylgdu stj órnarskrármál-
inu á síðasta þingi, skori á þá að leggja
niður þingmennsku sína, nema þeir lofi
því skýlaust, að halda eptirleiðis hiklaust
fram stjórnarskrárendurskoðuninni í frum-
varpsformi í þá stefnu, sem farið er fram
á í aðalályktuninni í þessu máli“. En
þessi breytingartillaga var felld að við-
höfðu nafnakalli með 23 atkv. móti 4 og
sögðu
Já: Arnór Árnason, Stefán M. Jónsson,
Einar Jónsson og Jón Einarsson, en
Nei allir hinir.
Um tillögur nefndarinnar urðu allmikl-
ar umræður, einkum hina síðari og breyt-
ingartillöguna. Framsögumaður nefnd-
arinnar, Skúli Thoroddsen, kvað suma
nefndarmenn hafa viljað ganga lengra
að þvi, er síðari till. snerti, en sumir
hefðu viljað fara vægara í málið; þeir
hefðu því tekið meðalveginn, sem allir
hefðu komið sjer saman um. Úr því, að
eindreginn vilji með málinu hefði lýst
sjer á fundinum og alstaðar út um land,
teldi nefndin þessa tillögu nauðsynlega.
— En aptur á móti þótti þeim, sem voru
með breytingartill., sig bresta umboð úr

kjördæmum sinum að vera með tillögu
nefndarinnar, enda eðlilegra, að slík á-
skorun kæmi frá kjósendum minni hluta-
manna.
I undirbúningsumræðunni kom það
fram, að í Húnavatns-, Skagaíjarðar- og
Kjósar- og Gullbringusýslu höfðu komið
fram tillögur um, að Þingvallafundurinn
sendi konungi ávarp um, að stjórnin legði
stjórnarskrárfrumvarp fyrir næsta þing,
en eigi varð þó neitt úr þvi, að það væri
borið undir atkv., enda hefði það orðið
til lítils, því að fundurinn hefði fellt það,
sjerstaklega af þeirri ástæðu, að slíkt er
eigi stjórnskipulega rjett, og óvíst að slíku
ávarpi væri veitt viðtaka, með því, að
konungur getur ekki gefið önnur svör. en
ráðaneyti hans leggur fyrir hann, hverja
skoðun eða vilja sem hann hefði persónul.
2. Um búsetu kaupmanna á Islandi
var samþykkt í einu hl. svohljóð. till. frá
Skúla Thoroddseu:
„Fundurinn skorar á alþingi að semja
og samþykkja lagafrumvarp, er geri fasta-
kaupmönnum á Islandi að skyldu, að vera
búsettir hjer á landi.
3. Kvennfrelsismálinu hreyfði Sk. Tlior-
oddsen eptir áskorun frá 73 kvennmönn-1
um í ísafjarðarsýslu; áskorun sama efnis
kom P. Jónsson með frá 27 kvennmönn-
um i Suður-Þs.— I málið var sett nefnd:
Sk. Th., P. J. og H. Hafstein. Svofelld
till. frá henni samþ. i e. hl.:
„Þingvallafundurinn skorar á alþingi
að gefa málinu um jafnrjetti kvenna við
karla, sem mestan gaum, svo sem með
því fyrst og fremst að samþykkja frumv.
er veitir konum í sjálfstœðri stöðu kj'ör-
gengi í sveita- og safnaðarmálum, í öðru
lagi með því, að taka til rœkilegrar ihug-
unar, hvernig eignar- og fjárráðum giptra
kvenna verði skipað svo, að rjettur þeirra
gagnvart bóndanum sje betur tryggður en
nú er, í þriðja lagi með því, að gjöra
konum sem auðveldast að afla sjer mennt-
unaru.

4. Um afnám amtmannaembœttanna kom
frain þessi tillaga:
„Fundurinn skorar á alþingi að halda
enn tastlega fram afnámi amtmannaem- |
bættanna og koma á fót fjórðungsráðum“
(samþ. með 24 atkv. móti 3.).
5. Um gufuskipamálið var eptir all- J
mildar umr. samþ. í e. hl. svofelld tillaga j
frá fundarstjóra.
„Fundurinn skorar á alþingi að taka
gufuskipamálið til sjerstaklegrar íhngunar j
og vill mæla einkanlega með gufubátsferð- \
um eingöngu með ströndum frarn og inn-
fjarðaíl, og viðaukatillaga frá Skúla Thor-
oddsen:
„og að veita framvegis ekkert fje til danska
guýuskipafjélagsins“, samþ. að við höfðu
nafnakalli með 15 atkv. móti 7 og sögðu
Já: A. Fjeldsted, P. Fr. Eggerz, Skúli
Thoroddsen, Þorst. Ben., Arnór Árnason,
Árni Árnason, P. Jónsson, Sveinn Brynj-
ólfsson, Jón Jónsson á Sleðbrjót, sjera
Páll Pálsson, G-uttormur Yigfússon, próf.
Jón Jónsson, Jón Einarsson, Jón Hjör-
leifsson og Jón Sigurðsson.
Nei: sjera Stefán Jónsson, sjera Stef-
án M. Jónsson, sjera Einar Jónsson,
Frb. Steinsson, sjera Jón Steingrímsson,
Þórður Guðmundsson og H. Hafst.
Fjarverandi voru Jón Jakobsson, Jón-
as Jónasson og Magnús Helgason; en
Ásgeir Bjarnason og Páll Pálsson í Dæli
greiddu ekki atkv.
6. Um afnám dómsvalds hœstarjettar í
Khöfn í íslenskum málum var eptir nokkr-
ar umræður samþ. í einu hljóði till.
þessi frá sjera P. P.:
„Fundurinn skorar á alþingi, að hlut-
ast til um, að dómsvald landsins verði skip-
að með lögum þannig, að hœsti rjettur í
Kaupmannahöfn verði eigi lengur æðsti dóm-
stóll í íslenskum málum“.
7. Landsskóli. Eptir tillögu frá Jóni
Steingrímssyni var samþykkt svolátandi
till. i því máli:
„Fundurinn skorar á alþingi að semja
og samþykkja enn á ný frumv. um stoýnun
landsskóla á IslandP.
8. Um tolhnál var samþyklit svolát-
andi till. frá fundarstjóra:
„Fundurinn skorar á alþingi að, leitast
við að rjetta við fjárhag landssjóðs með
tollum á óhófs- og munaðarvöru, þar á með-
al kaýfi og sykrp og
viðaukatillaga frá Arn. Árnas. o. fl.:
„svo og á álnavöru, qlysvarningi og að-
fluttusmjöri'1, samþ. með 15 atkv. móti 8.
9. Alþýðumenntúnarmál var lítið rætt,
með þvi, að samþ. var eptir litla stund,
að hætta umr. Till. í því máli:
1. „Fundurinn skorar á alþingi, að
styðja alþýðumenntunarmálið eptir því,
sem efni og ástæður landsins Ieyfau, samþ.
með samhljóða atkv
2. „Fundurinn skorar á alþingi, að aý-
nema MöðruvaUaskólann og verja heldur
því fje, sem, til hans gengur, til alþýðumennt-
unar á annan háttu, samþ. að viðhöfðu
nafnakalli með 14 atkv. móti 13, og sögðu
Já: Sjera Stefáii Jónsson, Pjetur Fr.