Þjóðólfur - 24.08.1888, Blaðsíða 3

159
1
Eggerz, sjera Stefán M. Jónsson, Jón
Jakobsson, Einar Jónsson, Arni Arnason,
Pjetur Jónsson, Sveiun Brynjólfsson, Jón
Jónsson á Sleðbrjót, Jón Einarsson, Jón
Hjörleifsson, Jón Sigurðsson, Magnús
Helgason og Þórður G-uðmundsson.
Nei: A. Fjeldsted, Ásgeir Bjaruason
Þorst. Benediktsson, Arnór Árnason, Páll
Pálsson í Dæli, Frb. Steinsson, Jónas
Jónasson, sjera Páll Pálsson, Guttormur
Vigfússon, próf. Jón Jónsson, sjera Jón
Steiugrímsson, Hannes Hafstein og Björn
Jónsson.
Skiili Thoroddsen stýrði þá fundi og
greiddi því ekki atkv.
10. Fjölgun þingmanna. Svohl. till. frá
Sk. Th. um það efui var samþ. nær í e. hl.
„Fundurinn skorar á alþingi. að sam-
þykkja löq um breytingu á 15. grein
stjórnarskrárinnar i þá átt, að tekin verði
up;p 6 ný kjördæmi, svo að í eýri deild al-
þingis sitji ýramvegis 14 þingmenn og í
neðri deild 28 þ:ngmennu.
Ben. Sv. og fleiri tóku fram um þetta
atriði, að nú gætu konungkjörnir þing-
menn ráðið öllu í efri deild og þá einn-
ig á þinginu, ef forseti þeirrar deildar
er úr flokki þjóðkjörinna þingm. Þingið
í fyrra vildi bæta úr þessu með því, að
setja 3 þingm. úr neðri deild í hina efri,
en stjórnin neitaði að staðfesta þau lög
(sbr. 24. tbl. Þjóðólfs þ. á.) og bar fyrir
sig meðal annars, að ekki mætti raska
því hlutfalli, sem nú er, milli tölu þing-
manna í deildunum, en með því að fjölga
þeim, eins og tillagan fer fram á, er
stjórnin svipt þeirri ástæðu.
11. ÍJni sjómannaskóla var samþ. með
öllum þorra atkv. svolát. till. frá Sk. Th.:
„jFundurinn skorar á alþingi að koma
á stofn sjómannaskóla á íslandiu.
12. Ávarp ýrá Þjóðliði íslendinga til
fulltrúa fundarins var lesið upp af Pjetri
Jónssyni. Var þar sjerstakleg áhersla
lögð á, hve nauðsynleg væru pólitisk
samtök um land allt og hve ómissandi
væri, að þingmenn og aðrir landsmenn
Væru samtaka i öllu, sem eflt gæti gagn
og framfarir Islands. Gerðu menn góð-
an róm að því; en eigi var þó neitt
gert í þessu efni á sjálfum fundinum.
Fleiri mál voru eigi tekin til umr.
Áður en fundi var slitið, minntist fund-
arstjóri konungs vors með fám orðum
og mælti að endingu: „Lengi lifi kon-
ungur vor Kristján hinn níundi! tóku
menn undir það með níföldu lvúrra.
Var síðan fundi slitið undir miðaptan
21. þ. m.
Guf'uskípið Princess Alexandra kom
hingað í gær morgun frá Leith og með
því Sigfús Eymundsson ásamt konu sinni,
sem farið höfðu í sumar til Englands og
Danmerkur, enn fremur Jón Vidalín frá
Englandi og einn Englendingur. Skip-
ið fór frá Leith 19. þ. m. Hafði póst-
skipið Laura farið þaðan deginum áður
og er væntanlegt hingað i dag.— Skip-
ið fór í nótt með um 300 hesta.
Frá útlöndum eru engin stórtiðindi í
stjórnmálum eða viðskiptum landa eða
ríkja. Helstu frjettir eru, að tvö dönsk
stór gufuskip, Tliingvalla og Oeysir, eign
Thingvallafjelagsins, rákust á í Átlants-
hafinu 14. þ. m. Thingvalla var á leið
til Ameríku, en Geysir á leið frá Ame-
ríku og ætlaði til Stettin með marga far-
þegja, Þjóðverja og Dani, sem verið hafa
í Ameríku og ætluðu að heimsækja ætt-
lönd sín. Skipin rákust saman um kl.
um morguninn og voru farþegjar í
fasta svefni. Thingvalia rakst á Geysir
miðjan og brotnaði hliðin á honum inn,
svo að hann sökk eptir fáar mínútur og
119 menn biðu bana, sumir þegar við
144
samkvæmir sjálfum sjer voru þó að eins Forn-Indverj-
ar, sem haía verið kennendur hins menntaða heimsyfir
höfað að þvi er snertir talning og reikning. í sanskrít
er hver ný stigtala táknuð með nýju orði, sem ekki er
samsett með töluorðsstofninum; þannig liöfðu menn
mörgum öldum á utidan tímatali voru sjerstök stofnorð
fyrir allar stigtölur upp að hundrað þúsundum biljóna,
og eptir þann tíma hafa verið mynduð enn fieiri töluorð.
En með því að töluorðin eða tölurnar eru óendanlegar.
skrifuðu menn heilar bækur um, hvernig menn með
samsetningu ýmsra bókstafa gætu táknaðnýjar og nýjar
stigtölur í liið óendanlega. Á þennan liátt komust menn svo
langt, að hafa táknanir fyrir stigtöiu, sem er svo stór,
að ef hún væri skrifuð með vorum tölustöfum, mundi
hún vera 1 með sextiljó: 11 núlla á eptir, með öðrum
orðum, þótt hún væri prentuð með minnsta letri, mundi
hún verða miljónum sinnum lengri en fjarlægðin milli
jarðarinnar og stjörnu, sem væri svo langt burtu, að
ljósíð frá henni þyrfti þúsund biljónaára þaðan til jarð-
arinnar, og fer þó ijósið 40,000 mílur á sekúndunni.
Á þeim ölduin, sem Búddhatrú ríkti á Indlandi,
ljeku Indverjar sjer þannig með töluorð, þótt oss sje
það lítt skiljanlegt. Jafnvel Búddha á að hafa búið til
1 Ein sextiljón er ein miljón kvinkviljóna.
141
hvers konar það er, sem talið er. Það er jafnómögu-
legt að segja, að þessi svertingi hafi kunnað að telja^
sem það er ómögulegt að segja það um önd, sem þekk-
ir ungana sína og þess vegna veit, þegar einn þeirra
vantar.
Það eru þó til villimenn, sem geta látið óathugað,
hvers konar það er, sem talið er. Þannig segir Bastían
í bók um ferð sína til Loangostrandarinnar, að íbúarn-
ir þar telji á fingrunum og þegar þeir eru komnir að
tíu, fá þeir aðstoðarmann, sem rjettir upp einn fingur
fyrir livern tug og Bastían hefur jafnvel sjeð þá liafa
annan aðstoðarmann til að tákna hundruðin. Zúlúkafi-
ar telja einnig á fingrunum og klappa saman lófunum
við hvern tug.
En því fer nú betur, að mennirnir hafa eigi ávallt
staðið á þessu stígi. Þegar menn vilja tákna með orð-
um einhverja tölu minni en t. d. klukka slær mörg
högg, væri eðlilegt að nefna tölurnar eptir hlutum, sem
benda á, hve margt er átt við, t. d. að hafa orðið vœng-
ur til að tákna tvo, enda finnast mörg dæmi til þessa
meðal villimanna. En eins og auðskilið er, hlaut þetta
að valda misskiluingi, svo að menn voru ekki komnir
á liátt menntunarstig, þegar menn hættu að tákna tölur
með hlutum, jafnvel þótt allir málfræðingar hneigist að
þeirri skoðun, að leiða megi töluorðin í hinum ýrnsu