Þjóðólfur - 17.01.1890, Síða 2

stað eru þó til jarðir, sem sveitarsjóðir
eiga, en það er bæði óvíða og tiltölulega
lítil innstæða í þeim. Þessu ráðlagi þarf
að breyta.
Yjer erum að vísu sannfærðir um, að
með því að fara eptir þeim bendingum,
sem nefndar eru hjer að framan, og með
ýmsu fleiru má mjög mikið kippa fá-
tækramálefnum í lag og draga úr þeim
vandræðum, sem af þeim stafa. En bverra
ráða, sem í verður leitað, og bversu góð
sem stjórn fátækramálefna kann að verða,
þá verður þó eigi til fulls ráðin bót á
þeim vandræðum og fjárálögum fyr en
sveitarsjóðirnir bafa safnað svo mikilli
innstæðu, að vextirnir af benni nægi full-
komlega til að standast öll útgjöld sveit-
arsjóðanna. Mönnum kann að þykja
þetta ofhátt hugsað, og að vera að tala
um að slíkt sje ekkert annað en lopt-
kastalasmíði, sem ómögulegt sje að fram-
kvæma. En því fer fjarri, að svo sje.
Slíkt verður auðvitað ekki gert á stutt-
nm tíma; til þess þarf eina eða tvær ald-
ir eða ef til vill jafnvel lengri tíma, allt
eptir því, bve drjúgir menn verða í fjár-
framlögum til sliks. Ekki er annar vand-
inn, en bver sveitarsjóður leggi árlega
nokkrar krónur í aðaldeild Söfnunarsjóðs-
ins og láti vextina ár bvert leggjast við
böfuðstólinn, helst alla vextina í fyrstu,
en siðan ekki nema nokkurn hluta þeirra.
Þótt bver sveitarsjóður legði 20 kr. á
ári í Söfnunarsjóðinn, væri ómögulegt
að segja, að það munaði nokkurn; en ef
því væri haldið áfram í 100 ár, vextirn-
ir væru árlega lagðir við höfuðstólinn,
og þeir væru 4 af 100 ár bvert, þáværi
hver sveitarsjóður, að þessum 100 árum
liðnum, búinn að safna sjer sjóði, sem
væri að uppbæð 24,760 kr. og eptir 150
ár 178,960 kr., en 4°/0 vextir af þessari
síðarnefndu uppbæð er 7,158 kr. 40 a.,
og þá væri með þessari aðferð takmark-
inu fullkomlega náð. Menn sjá best, hve
mikið er varið í þetta, ef þeir hugsa
sjer, að þetta befði verið gjört síðustu
150 ár, og bver sveitarsjóður ætti nú
þessa miklu uppbæð í sjóði. En það
þarf ekki einu sinni að flýta sjer sv’ona
mikið. Það væri t. d. ekkert á móti þvi,
að sveitarsjóðirnir færu að taka hálfa
vextina eptir 50 ár eða fyr og 2/g af vöxt-
unum eptir 100 ár. Þá færi mönnum
fyr að verða áþreifanlegt, hve nytsam-
legt þetta væri, en auðvitað þyrfti þá
aptur lengri tíma til að ná takmarkinu
— til að safna þeim sjóði, sem gæfi af
sjer í vöxtu fullkomlega það, sem bver
10
sveitarsjóður þyrfti til að borga með út-
gjöld sín.
Þetta ráð er bið eina, sem dugir til
fulls, það þarf ekki að verða neinum til-
fjnnanlegt og það er hægðarleikur, að
framkvæma það, ef menn að eins eru
ekki svo þröngsýnir, að bugsa einungis
um nútímann og sjálf'a sig, beldur hafa
dálítinn inannkærleika til binna komandi
kynslóða, bæði vilja og framkvæmd til
að gera þeim sveitarþyngslin, þessa byrði,
sem menn kvarta nú svo mikið undan,
ljettari og með tímanum taka bana al-
veg af eptirkomendunum. En það er
einmitt bætt við, að svo mikinn kærleika
beri menn ekki til eptirkomendanna, að
þeir geri þetta, eða þá að menn hafi ekki
framkvæmd í sjer til þess, ef allir eru
látnir sjálfráðir.
Þess vegna ætti beinlínis að gera sveit-
arsjóðunum að skyldu með lögum, að
leggja dálitla fjáruppbæð árlega i aðal-
deild Söfnunarsjóðsins visst tímabil, og
láta að minnsta kosti nokkurn hluta vaxt-
anna jafnan leggjast við böfuðstólinn.
Raddir frá almenningi.
(Brjef úr Eangárvallasýslu).
Allir, sem nokkuð hugsa um þjóðmál vor hjer í
sýslu, eru sára-ónægðir með afdrif stjórnarbðta-
málsins á þinginu í sumar. Þáð mál hefur fengið
þau afdrif hjá þinginu nó í tvö skipti, að engan
veginn er viðunandi, og flestir munu á þvi hjer i
sýslu, að kjósa samkomulagstilraunina í sumar,
heldur en láta málið daga uppi livað eptir annað
og það því fremur, sem samkomulagstilraunin breytti
málinu lítið sem ekkert eða dró það ekkert frá þörf
og ósk þjóðarinnar.
í öðru lagi eru menn óánægðir með aðgjörðir
þingsins í launamálinu, það er að segja launahækk-
unina. Dað virðist ósamkvæmur hugsunarháttur,
að þingmenn sumir hverjir vilja spara öll útgjöld
úr landssjóði og það til þarflegra fyrirtækja, en í
sömu andránni eru þeirbúnir að gefa atkvæði með,
að ausa fje landsius í einstaka menn alveg að ó-
þörfu og það einmitt þegar allt er í uppnámi út
af sjóðþurð landssjóðs.
Þá er að minnast á kaffitollinn; mörgum finnst
óþarflega hátt spenntur boginn með 10 au. jtollinn,
5 au. tollur halda þeir að hetði nægt og telja jafn-
vel óvíst, livort þessi tíu aura tollur bæti hetur
úr tekjuhallanum, heldur en flmm aura toliur, þar
eð ganga má út frá því sem gefnu, að kaffikaup
minnki mjög mikið bæði hjá fátæklingum og ráð-
deildarsömujn efnamönnum.
Fáir eru óánægðir með hundaskattinn, ef lögin
um hann verða staðfest af stjórninni. Hann virð-
ist vera sönn rjettarbót, bæði sem heilbrigðislög og
fyrir hreppsnetndirnar, sökuin þess, hversu hann
losar þær við hina óvinsælu peninga-innheimtu og
peninga-ábyrgð; en hvort sýslutnönnuin þykir það
nokkur hægðarauki fyrir sig, er annað mál.
Það væri annars ekkert undarlegt, þótt sumt
mistækist, jafnvel meir en er á þinginu, með þeim
kröptum, sem þingið má venja sig við að fá frá
sumum þingmönnum, og væru sum sæti betur auð
á þinginu, en vera skipuð þeim mönnum, sem ann-
aðhvort ekki eru með sjálfum sjer eða gjöra sjer
það að fastri reglu, að tala ekki annað en „grín“
á þeim helga stað, þingsalnum.
Mikið erura vjer hjer í sýslu óánægðir með fram-
komu þingmanns okkar, Þorvaldar; fyr má nú rota
en dauðrota. Reyndar mátti ganga að því vísu,
að hann muudi ekki vera vel fallinn til að fjalla
um alþjóðleg mál, þvi að aldrei hafði hann verið
við neitt þess háttar riðinn eða sýnt af sjer neina
sjerlega þingmannskosti. — Sighvatur gamli hefur
þó aptur á móti allt af verið sómamaður, en bú-
ast má við, að hann fari að ganga i barndóm ald-
ursins vegna, og tvísýnt er, að hann verði kosinn
aptur til þings. Þorvaldur ætti þar á móti að
vera „afdankaður11 nú þegar, hvað þá heldur við
næstu kosningar.
--=»0~Cx^-<c-
Lundúnaborg: vex ár frá ári svo mjög,
að undrum sætir; þar eru byggð yfir
10,000 ný bús á ári bverju; bátt á ann-
að bundrað nýjar götur bætast við ár-
lega um 30 enskar milur* að lengd all-
ar; íbúarnir íjölga hjer um bil um 50,000
árlega, og nálega '/- allra íbúa Englands
búa í höfuðborginni. I Lundúnaborg eru
yfir bálf miljón íbúðarbús og göturnar
samanlagðar um 30,000 enskar mílur.
Yfir Lundúnabrúna, sem er stærsta brú-
in yfir Tems, fara daglega 16,000 vagn-
ar og 125,000 gangandi menn. Eptir
eirmi af aðalgötunum (Cheapside), fara 1000
vagnar á klukkustuudinni, þegar umferð-
in er mest að deginum.
Á póststofunum eru nál. 10,000 manna
við póststörf, og í allri borginni eru 1500
brjefkassar, og 6 miljónum brjefa er ár-
lega útbýtt maðal borgarmanna.
Af leiguvögnum eru í borginni 3,600
tvíhjólaðir og 4,300 fjórhjólaðir; tekjurn-
ar af þeim eru daglega 8000 pd. sterl.
eða 144,000 kr. — Þar eru yfir 1,500
allra-vagnar (Omnibusser).
Lögreglumenn eru þar um 10,500, og
flatarmál borgarinnar er 690 enskar fer-
hyrningsmílur, og nær um 15 enskar míl-
ur til allra bliða út frá miðdepli borg-
arinnar, en íbúar hennar eru bátt á 5.
miljón.
Þar eru 900 bóksalar, 2,400 brauð-
gjörðarhús, 1,600 slátrarabúðir, 6,000 veit-
ingabús, 4,000 skósmíðabúðir, 1,700 klæða-
sölustaðir og 3,000 smásölubúðir, 180 bank-
ar og 350 votryggingarfjelög.
Journal of Statistical Society segir um
borgina: Ef Lundúnaborg væri umgirt
með múrvegg með 4 hliðum svo breið-
um, að fjórir menn gætu gengið sam-
*) Ensk míla = ’/4 danskrar mílu.