Þjóðólfur - 16.05.1890, Side 6

94
Að M. ber care fram kéer er engin sönn-
un móti því, að hann beri their fram ðéÝ
(ðér). Orðabók hans er ekki komin lengra
en fram í c, en hann bar þetta orð svo
fram í des. 1887 í Scriptorium* (orðabókar-
smiðjunni) í Oxford, enda eru hljóð þessi
í forn-ensku táknuð ólíkt, nfl. hið fyrra
með a, ea, hið síðara með ei, ai.
Sh og sj er hvorttveggja óheppilegt
hljóðtákn, þó sj sje íslenskara; M. brúkar
gotneskt s og eins gerir Sweet 1888.
Að tákna áherslulaust e og a í hinum
áherslulausu endingum ate, ade o. s. frv.
með i er Reykvíska; Reykvíkingar gera
ekki mun á e og i ft. d. skip = skep). M.
táknar þetta hljóð með é þ. e. daufu, ó-
greinilegu e (stuttu e) t. d. í separate, að-
skilinn. V (bls. 56) segir: „Þetta áherslu-
lausa hljóð er næst e og táknið e á best
við í endasamstöfum11. Hjer er hæstirjett-
ur og yfirrjettur mjer samdóma.
M. táknar ekki y í thoroughly, theory
með stuttu i eins og G. Z., heldur með
venjulegu i, sem er lengra t. d. væ’níti
(bls. XXV) = vanity. St (bls. 93) segir:
„í áherslulausum endasamstöfum er opt
heldur langt hljóð. Sw. er honum sam-
dóma. Hjer er yfirrjettur á mínu máli og
hæstirjettur, að minnsta kosti, ekki sam-
dóma G. Z.
M. táknar o í before með 00, en í lawn
með q, og eins gerir Sw. (1888); jafnvel
W. vill bera 0 í before fram eins og 0 í
old (óld G. Z.). Larsen danski vegur lít-
ið móti þessum þrem kumpánum.
Father heyrist ekki vera frb. faðar í
íslenskum eyrum, heldur fað’-ðar og eins
er um rather.
Cam í Cambridge er hvorki frb. keim
nje kám heldur kem. Prófessor í ensku,
sem hefur verið við Cambridgeháskóla í
mörg ár, hefur sagt mjer það.
M. táknar o-hljóðið í quality með löngu
0 (q bls. XXV) eins og í walk, wart,
awning, Sw. með sama tákni og a í saw
0g St. (bls. 109) með hinu íslenska 0 í
skot. Hæstisjettur og yfirrjettur eru mjer
samdóma.
í leizure er eingöngu í-hljóð í lei sam-
kvæmt W. M’s orðabók er ekki komin
lengra en fram í c, en hefur í-hljóð í
ceiling, þar sem líkt stendur á og í
leizure.
í almanac heyrist 1 ætíð samkvæmt M.
Cockney-brb. Sw’s á þessu orði er ekki í
húsum hæfur.
M. gerir mun á ea-hljóðinu í early og
search; G. Z. og J. Ó. og hans 9 orða-
bækur vega ekki á móti honum. Hljóðið
í early táknar hann með löngu a á höfði
v, en hljóðið í search með löngu e á höfði
9 (bls. XXV; fyrra hljóðið er eins og í
curl, hið seinna eins og í birch, earth).
Lengra en til hæstarjettar verður þetta
mál ekki sótt. (Niðurl.).
J'on Stefánsson.
t
Jakob Guðmundsson
alþingismaður og prestur á Sauðafelli er
nýlega dáinn. Hann var fæddur á Reyni-
stað 10. júní 1819. Foreldrar lians, Guð-
mundur bóndi Jónsson og kona hans Guð-
rún Ólafsdóttir, systir Jóns bónda á Helga-
vatni, voru þáhjá sjera Ingjaldi Jónssyni
presti á Reynistað. Sjera Jakob ólst að
mestu leyti (frá 8 til 18 ára aldurs) upp
hjá systur sinni Ötinu á Móafelli(P) í Skaga-
firði, var síðan 4 ár vinnnmaður á Sjávar-
borg, en íor þá, 22 ára gamall, að læra
undir skóla hjá sjera Sveini Níelssyni í
Blöndudalshólum, kom í Bessastaðaskóla
1844, var þar 2 vetur, en 1 í Reykja-
vikurskóla, og útskrifaðist þaðan 1847 og
af prestaskólanum 1849 með 1. einkunn,
var síðan 2 ár við barnakennslu í Reykja-
vík, og gaf ásamt H. Kr. Friðrikssyni út
1850—51 Undirbúningsblað undir Pjóð-
fundinn, og byrjaði að gefa út 1851 bún-
aðarrit, sem hann kallaði Bónda; liann
var kosinn í Reykjavík fulltrúí á þjóðfund-
inn; var þá nýorðinn prestur að Kálfatjörn,
vígður þangað 15. júní 1851.—1857 fjekk
hann Ríp í Hegranesi, en 1868 Kvenna-
brekku ; voru þá Miðdalaþing sameinuð því
brauði, og það kallað einu nafni Suður-
dalaþing.— 1852 kvæntist hann Steinunni,
sem enn er á lífi, dóttur Guðmundar Pjet-
urssonar verzlunarm. og Ragnheiðar systur
Helga biskups. Áttu þau hjón mörg börn ;
eittþeirra eru Steinunn kona sjera Jóh. L.
Jóhannssonar, sem hefur verið aðstoðar-
prestur sjera Jakobs heitins síðustu 2 ár.
Aiþingismaður var sjera Jakob kosinn
1883 fyrir Dalasýslu, og hefur verið þing-
maður síðan- Hann sýndi bæði á þingi og
utan þings mikinn áliuga á landsmálum vor-
um og kom jafnan fram með einlægum vel-
vilja og sterkum hug á að efla framfarir
landsins; hann var mjög hvetjandi til allra
búnaðarlegra framfara heima í hjeraði og
hlaut 1876 heiðursgjöf af styrktarsjóði
Kristjáns konungs IX. fyrir framtakssemi
í búnaði. Hann var elztur allra þing-
manna, en þó fjörugur sem maður á besta
skeiði, gáfumaður, manna málliðugastur,
ræðinn og skemmtinn í samkvæmum og
Ijet þá stundum fjúka í kveðlingum meira
til gamans en af því, að hann ætlaðist
til að vera talinn skáld.—Við fráfall hans
er orðið autt annað sætið í efri deild og
þriðja sætið á þingi, sem kjósa verður í
nýja þingmenn til þessa eina þings, sem
eptir er af kjörtímanum.
Um Rangárvallasýslu hafa sótt yfir-
rjettarmálfærslumaður Páll Briem og cand.
jur.Björn Bjarnarson, sem þar hefur verið
settur sýslumaður frá 1. þ. m., sýslum. Sig-
urður Ólafsson sótti einnig, en tók aptur
umsókn sína.
Póstskipið Laura fór til Vesturlands-
ins og kom þaðan á ákveðnum tíma, fór
hjeðan til Hafnar aðfaranótt 14. þ. m.
Amtmaður E. Th. Jónassen og kona
hans sigldi með póstskipinu til Danmerk-
ur og Þýskalands. Yflrdómari Jón Jens-
son er settur amtmaður, meðan hann er
fjarverandi.
Fimm Ameríkufarar fóru með þessari
ferð póstskipsins hjeðan úr Reykjavík.
Næsta stríð verður ólíkt öllum stríðum,
sem háð hafa verið. Reyklausa og hvell-
lausa púðrið breytir mörgu í hernaðinum.
Tilraun var gerð með það 1. f. m. fyrir
utan Parísarborg. Veðrið var bjart og
sólskin. Liðdeild af stórskota- og smá-
skotaliði átti að verja þorp eitt, en önnur
deild af stórskotaliði og fótgönguliði átti
að ráða á það úr skógi þar í grendinui.
Skothríðin, með fallbyssum og handbyss-
um byrjaði, og kúlurnar þutu með svo
miklum liraða, að það var til að lieyra
eins og bumbusláttur, en enginn reykur
sást. Liðsmennirnir, sem vanir voru við
gamla hernaðinn, urðu nærri því forviða.
Fótgönguliðið í skóginum sendi óttalega
kúludrífu yfir mótstöðumenn sína, án þess
að þeim væri mögulegt að sjá, hvaðan
skothríðin kæmi, þar sem enginn reykur
fylgdi skotunum. Það var og bersýnilegt,
að hjeðan af geta lierdeildir ekki látið
reykinn hylja hreyfingar sínar í orustum.
Það þótti mönnum furðu gegna að sjá,
hverja þýðingu liturinn á einkennings-
búningnum hafði. Það var nefnilega
miklu hægra að sjá og miða á rauða ein-
kennisbúninginn en öðru vísi litan. Þeir,
sem bera hann, særast um 10% fleiri ept-
ir en áður. Rauðu einkenniskjólana hjá
Frökkum má því telja dottna úr sögunni,
og það því fremur, sem Þjóðverjar nota
fyrir skotmark við skotæfingar, mannlíkn-