Þjóðólfur - 01.01.1892, Blaðsíða 1

Kemur út á, föstudög-
um — Verð árg. (60 arka)
4 kr. Erlendis 5 kr. —
Borgist fyrir 15. júlí.
ÞJÓÐÓLFUR.
Oppgögn skrlfieg, bundin
viö áramót, Agild nema
komi til útgefanda tyrir X.
oktðber.
XLIV. árg.
Gleðilegt nýár, háttvirtu iandar!
Oss farðar alls ekki, þótt sumum kunni
að bregða nokkuð í brún fyrst í stað, er
þeir heyra svo sviplega fregn, að Þjóðólfur,
þetta gamla þjóðblað, hafi enn einu sinni
haft eigendaskipti og sé nú kominn í hend-
ur annars manns, er flestum kaupendum
blaðsins mún alls ókunnur. Vér efumst
ekki um, að margir muni sakna hins fyr-
veranda ritstjóra, sem yfirhöfuð hefur stað-
ið vel í stöðu sinni sem blaðamaður, eins
og ljósast sést af því, að kaupendum Þjóð-
ólfs hefur fjölgað um þriðjung þau 6 ár,
er hann liefur haft ritstjórn hans á hendi.
Þessi aukna útbreiðsla blaðsins er talandi
vottur um, að það hefur áunnið sér meiri
og meiri hylli alþýðu þessi síðustu ár.
Vér vitum það fullvel, að oss brestur
margt til þess að geta staðið svo vel í
hinui ábyrgðarmiklu og vandasömu blað-
stjórastöðu, eins og þyrfti ðg ætti að vera.
Vér erum enn ungir og óreyndir, höfum
ekki gefið oss við stjórnmálum og lítinn
starfandi þátt tekið í öðrum almennum
málum. En þess ber að gæta, að fáir eru
smiðir í fyrsta sinn. Til þess að verða
góður blaðstjóri þarf langa æfingu og
mikla reynslu samfara einbeittum áhuga
og öflugum vilja, til þess að gjöra eitthvert
verulegt gagn í þessari stöðu.
Oss er ennfremur fullljóst, hve miklir
erfiðleikar eru samfara blaðstjórn hér á
landi, ekki að eins vegna fátæktar lands-
búa og mannfæðarinnar, sem auðvitað á
mikinn þátt í því, að blöð vor geta aldrei
náð fullum þrifum, lieldur einnig og engu
síður vegna þess, hversu margir kaupend-
ur tregðast við að borga þau árum sam-
an, þótt þeim væri innanhandar að gjöra
það í tæka tíð. Hvernig á nokkurt blað
að ná vexti og viðgangi með þessu fyrir-
komulagi? Hvernig getur nokkur ætlazt
til, að ritstjórinn gefi sig allan og óskipt-
an við blaði sínu og gjöri það sem bezt
úr garði rneð ærnum kostnaði, án þess að fá
fyrirhöfn sína nolihurn veginn endurgoldna.
Vér segjum nokkurn veginn, því að það er
kunnugt, að blaðstjórn er ekki neinn gróða-
vegur hér hjá oss, enda munu fáir takast
hana á hendur í þeirri von. Svo framar-
Reykjavík, föstudaginn 1. janúar 1892.
Iega sem hugsunarháttur hinnar íslenzku
þjóðar breytist ekki til batnaðar í þessu
efni, fáum vér aldrei blöð, sem nokkuð
kveður að, af því að blaðstjórarnir neyð-
ast þá til að takast alls konar aðra vinnu
á hendur og verða þess vegna að hafa
ritstjórnarstörfin meira og minna í hjáverk-
um, en þetta fyrirkomulag er óhafandi og
þyrfti að breytast hið bráðasta. Meðan
svona gengur er ekki að undra, þótt blöð
vor þyki stundum æði mögur og vatns-
blönduð að efni. En þessu getur þjóðin
hæglega hrundið í betra horf, með því að
styðja blöðin af fremsta megni, vitanlega
einkum þau, er virðast gjöra sér mest far
um að fullnægja kröfum þjóðarinnar og
fylgja með tímanum í flestum greinum.
Þessi styrkur, er þjóðin getur veitt blöð-
unum, er mest og bezt fólginn í því, að
sem flestir kaupi þau og standi í skilum
við þau. Kaupendurnir eru og eiga að
vera nokkurs konar samverkamenn ritstjór-
anna. í jöínu hlutfalli við fjölgun þeirra
þróast blaðið og getur betur og betur sam-
svarað tilgangi sínum. Sérhver skilvís
kaupandi leggur fram sinn skerf til þess
verks, sem blöðunum er ætlað að vinna,
en það er að efla menntun, framfarir og
menuingu þjóðfélagsins í heild sinni.
Stefnuföst, fræðandi og skemmtandi blöð
eru einhver hin bezta eign hverrar þjóðar;
þau eru hin handhægustu, auðfengnustu og
ódýrustu menntunarmeðul, er alþýða manna
á völ á, enda geta þau haft margháttuð
og mjög svo þýðingarmikil álirif á hugs-
unarhátt hennar, t. d. með því að glæða
lestrarfýsn og þá um leið löngun til frek-
ari fróðleiks og menntunar, með því að
vekja eptirtekt manna á ýmsu, er til urn-
bóta og framfara horfir, og finna að því,
sem miður fer, með því að vekja og glæða
áhuga manna á velforðarmálum þjóðarinn-
ar og fræða þá um það, sem gjörist í
heiminum fyrir utan þá bæði á svæði vís-
indanna og verklegra framfara o. s. frv.
í þessu og ótal fleiru er fólgið hið þýð-
ingarmikla hlutverk blaðanna.
í þeirri von, að kaupendur Þjóðólfs fari
fjölgandi til muna framvegis og í því
trausti, að þeir sýni oss umburðarlyndi,
velvilja og skilvísi, höfum vér ráðizt í að
kaupa eignar- og útgáfurétt að honum.
lír. 1.
Hvort heldur það verður um lengri eða
skemmri tíma, sem vér höfum hann í
höndum, munum vér af fremsta megni
leitast við, að þetta langelzta og löngum
helzta blað landsins fái haldið hinni fornu
alþýðuhylli, sem það hefur notið hér á
landi nær um hálfa öld.
Þjóðólfur ætlar sér hvorki að verða
stjórnarblað né apturhaldsblað, heldur
þjóðlegt, stefnufast framsóknarblað, bæði
í stjórnmálum og öðru.
Þjóðólfur mun eins og áður halda uppi
hlífiskildi fyrir réttindum þjóðarinnar, fyr-
ir öllu því, er miðað getur til að efla sann-
arlegt frelsi, menntun, framfarir og almenn
mannréttindi, að svo miklu leyti sem unnt
er, en ekki ætlar hann sér að fylgja öll-
um svonefndum frelsis-vindhönum gegnum
þykkt og þunnt. Því getur liann engan
veginn lofað. Vér erum einnig þess full-
vissir, að með stillingu og gætni og skyn-
sömum, hóflegum kröfum, verði oss miklu
meira ágengt í áhugamálum vorum, en
með ofsa og frekju. Vér höfum séð þess
ljósast dæmi nú á síðari árum, hversu of-
mikið kapp og hóflaus óstilling hefur haft
óheillarík og skaðvænleg áhrif á ýms mik-
ilsverðustu mál þjóðarinnar, og hversu
þetta kapp, þessi óstilling hefur vakið
sundurlyndi og jafnvel persónulegt hatur
milli þeirra manna, er í bróðurlegri, ein-
huga samvinnu væru einna færastir til að
vinna þjóð vorri mest gagn. Einna
ljósast hefur þessi sundrungaróvild komið
fram í eiuhverju hinu mesta áhugamáli
þjóðarinnar á síðari árum, stjórnarskrár-
málinu. Vér muuum síðar gjöra nokkra
greiu fyrir skoðun vorri á þessu máli.
Þess skal að eins þegar getið, að vér mun-
um Iáta stefnu blaðsins eindregið ganga í
þá átt, að þjóð vor losni meir og meir
undan yfirráðum dönsku stjórnarinnar og
fái að lokum alinnlenda stjórn. Yfirhöfuð
munum vér í öllum velferðarmálum þjóðar
vorrar fylgja því fram, er vér teljum sann-
ast, réttast og heillavænlegast til góðra
úrslita, og munum ekki skirrast við að
skýra afdráttarlaust frá skoðun vorri um
allt, er oss þykir miður fara, hvernig sem
á stendur.
Þjóðólfur mun einkum láta sér annt
um: að flytja greinilegar fréttir innlendar